Đề thi tốt nghiệp THPT: Tính phân loại cao

Hội thảo về công tác chuẩn bị đề thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tổ chức vào chiều 11-3.

Không cần quy trình bảo mật

PGS-TS Nguyễn Ngọc Hà, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng - Bộ GD-ĐT, cho biết đề thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 sẽ bám sát nội dung Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Trong đó, đề thi môn ngữ văn sẽ theo hình thức tự luận, các môn còn lại theo hình thức trắc nghiệm.

Về cấu trúc định dạng, đề thi sẽ có tính kế thừa khi các môn vẫn giữ một phần dạng thức trắc nghiệm nhiều lựa chọn, phát triển thêm các dạng trắc nghiệm mới để hạn chế nhược điểm của hình thức cũ và thuận lợi hơn trong việc đánh giá học sinh.

Đề thi ngữ văn gồm 2 phần: đọc hiểu (4 điểm) và viết (6 điểm), thời gian làm bài 120 phút. Các câu hỏi ở môn thi trắc nghiệm được chia thành 3 phần: dạng thức trắc nghiệm nhiều lựa chọn, dạng thức trắc nghiệm lựa chọn trả lời đúng/sai và dạng thức trắc nghiệm trả lời ngắn. Môn toán có thời gian làm bài 90 phút, các môn còn lại là 50 phút.

Theo Bộ GD-ĐT, với môn toán, dạng câu hỏi trắc nghiệm trả lời đúng/sai sẽ kiểm tra được đồng thời 4 biểu hiện năng lực trong cùng một câu hỏi, kết hợp với quy tắc tính điểm tạo nên tính phân loại rất cao. Còn với dạng trả lời ngắn, xác suất có điểm ngẫu nhiên bằng 0, tư duy làm bài gần như bài tự luận. Cấu trúc mới vẫn giữ nguyên 40 lệnh hỏi ở hầu hết môn thi nhưng giảm số tờ giấy thi, từ đó giảm rủi ro khi in sao và ghép tờ đề thi thuận lợi hơn.

Ông Nguyễn Ngọc Hà cũng cho biết thay vì xây dựng câu hỏi thi theo tính bảo mật, khép kín hoàn toàn như hiện nay, ngân hàng đề thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 sẽ có tính mở. Các câu hỏi thi sẽ được lựa chọn từ đề khảo sát của các sở, trường, đề kiểm tra học kỳ... Các đơn vị sẽ gửi đề thi kèm kết quả chấm để cơ quan chuyên môn của Bộ GD-ĐT phân tích đề thi bằng lý thuyết khảo thí. Sau đó, những câu hỏi tốt sẽ được lựa chọn vào thư viện câu hỏi thi để hình thành ngân hàng câu hỏi thi chuẩn hóa.

Đáng chú ý, Bộ GD-ĐT đã tính toán tổ chức kỳ thi tốt nghiệp từ năm 2025 với 36 tổ hợp để lựa chọn, thay vì chỉ 2 tổ hợp là khoa học xã hội hoặc khoa học tự nhiên như từ trước đến nay.

Kết quả tin cậy để xét tuyển đại học

Ông Đinh Văn Khâm, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Ninh Bình, đánh giá cấu trúc đề thi mới có tính phân loại cao, kết quả đáng tin cậy để các trường đại học căn cứ xét tuyển, không cần thiết phải tổ chức các kỳ đánh giá năng lực quanh năm. Tuy nhiên, ông Khâm đề xuất đối với các môn thi trắc nghiệm, cần có số lượng mã đề đủ lớn, phân bổ lại câu hỏi ở mức độ vận dụng và vận dụng cao nếu không thể tăng thời gian thi. Với các môn vật lý, hóa học, sinh học, cần tránh câu hỏi nặng về tính toán phi thực tế như chương trình cũ, tăng cường câu hỏi đòi hỏi hiểu biết sâu bản chất môn học. Đối với môn ngữ văn, phần viết nếu theo hướng viết đoạn nghị luận văn học và viết bài nghị luận xã hội sẽ hợp lý hơn.

Nhận định việc tổ chức thi theo phương án mới sẽ rút ngắn thời gian thi, tiết kiệm chi phí, giảm áp lực thi cử song ông Lê Hoài Nam, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TP HCM, cho hay vẫn còn một số khó khăn. Chẳng hạn, môn tin học và công nghệ lần đầu tiên trở thành môn thi tốt nghiệp nên cần làm rõ việc chọn định hướng trong đề thi, xác định rõ thời đểm chọn định hướng. Bộ GD-ĐT cần tổ chức tập huấn, hướng dẫn kiểm tra, đánh giá để việc dạy học và chuẩn bị cho học sinh tham gia kỳ thi đạt kết quả tốt nhất, đặc biệt lưu ý 2 môn thi mới là tin học và công nghệ do giáo viên chưa có kinh nghiệm.

Các trường đại học hiện vẫn còn thận trọng trong việc thay đổi khi xây dựng nhóm môn xét tuyển cho các mã ngành phù hợp với Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cũng như phương án thi tốt nghiệp THPT năm 2025. Học sinh cần được biết sớm để có những lựa chọn phù hợp.

Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Quảng Trị Lê Thị Hương nhấn mạnh ra đề thi là khâu rất khó, nhiều áp lực. Vì vậy, đội ngũ ra đề thi cần có năng lực chuyên môn, phẩm chất tốt để bảo đảm chất lượng đề thi tốt. Bên cạnh đó, Chương trình giáo dục phổ thông 2018 sử dụng nhiều bộ sách khác nhau nên khi làm đề thi cần thống nhất, tránh gây nhầm lẫn cho học sinh bởi nhiều bộ sách có những ngữ liệu có thể có nhiều cách hiểu khác nhau.

Phản hồi, PGS-TS Nguyễn Ngọc Hà cho hay dù có nhiều bộ sách nhưng đề thi vẫn phải dựa vào yêu cầu của chương trình. Ông khẳng định một trong những mục đích quan trọng của kỳ thi là đề thi có tính phân hóa, phân loại cao hơn. Thời gian qua, Bộ GD-ĐT đã nhận được những phản hồi tốt từ kết quả thử nghiệm của các địa phương.