Đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu bia

Ngày 26-9, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 37, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) sửa đổi.

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết dự thảo luật đã đưa ra lộ trình tăng thuế TTĐB với mặt hàng rượu bia. Cụ thể, quy định thuế suất theo tỉ lệ phần trăm tăng theo lộ trình từng năm trong giai đoạn từ năm 2026 - 2030 để đạt mục tiêu tăng giá bán rượu bia ít nhất 10% theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Đối với mặt hàng rượu từ 20 độ trở lên, cơ quan soạn thảo đề xuất 2 phương án. Phương án 1: Tăng thuế suất từ mức hiện hành 65% lên 70%, 75%, 80%, 85%, 90% theo từng năm trong giai đoạn từ năm 2026 - 2030. Phương án 2: Tăng thuế suất từ mức hiện hành 65% lên 80%, 85%, 90%, 95%, 100% theo từng năm trong giai đoạn từ năm 2026 - 2030.

Đối với mặt hàng bia, cơ quan soạn thảo cũng đề xuất 2 phương án. Phương án 1: Tăng thuế suất từ mức hiện hành 65% lên 70%, 75%, 80%, 85%, 90% theo từng năm trong giai đoạn từ năm 2026 - 2030. Phương án 2: Tăng thuế suất từ mức hiện hành 65% lên 80%, 85%, 90%, 95%, 100% theo từng năm trong giai đoạn từ năm 2026 - 2030.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi, Chính phủ nghiêng về phương án 2.

Trình bày báo cáo thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết đa số ý kiến trong Thường trực ủy ban đồng tình với việc tăng thuế như phương án 2. Một số ý kiến cho rằng theo đánh giá tác động, ngay cả mức tăng theo phương án 2 thì sản lượng rượu bia trong cả giai đoạn chỉ có thể giảm nhẹ ở mức 1,6%, dẫn đến cả 2 phương án đều chưa đạt được các mục tiêu đề ra. Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc tính toán, đề xuất mức tăng hợp lý.

Ngoài ra, cũng có ý kiến đề nghị cân nhắc việc áp dụng phương pháp tính thuế hỗn hợp đối với đồ uống có cồn.

Dự thảo luật cũng bổ sung nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) có hàm lượng đường trên 5 g/100 ml vào đối tượng chịu thuế TTĐB để thực hiện các chủ trương chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về bảo vệ sức khỏe nhân dân, khuyến cáo của WHO, Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF) và Bộ Y tế.

Về nội dung nêu trên, cơ quan thẩm tra cho biết đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhất trí với việc bổ sung sản phẩm này vào diện chịu thuế để góp phần định hướng sản xuất, tiêu dùng, mở rộng cơ sở thuế.

Một số ý kiến đề nghị cân nhắc việc bổ sung nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế TTĐB vì mức tiêu thụ nước giải khát có đường của Việt Nam không cao; số lượng các quốc gia quy định thu thuế TTĐB đối với nước giải khát có đường hiện nay là không nhiều. Cùng với đó, nước giải khát có đường không phải là nguyên nhân chính và duy nhất gây ra thừa cân béo phì. Để hạn chế tình trạng thừa cân béo phì, việc sử dụng các giải pháp khác có thể sẽ mang lại hiệu quả cao hơn.

Cơ quan thẩm tra cũng nêu rõ một số ý kiến cho rằng việc bổ sung đồ uống có đường vào diện chịu thuế sẽ không chỉ tác động không thuận lợi tới hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp sản xuất nước giải khát mà còn có thể ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp phụ trợ. Chưa kể, việc này có thể gia tăng việc sử dụng các mặt hàng đồ uống được sản xuất không chính thức hoặc các sản phẩm sản xuất thủ công.