Đến lúc tái cấu trúc

 Tuy nhiên, khi dòng vốn ngân hàng, tiền nhàn rỗi của người dân và nguồn lực doanh nghiệp dồn ồ ạt vào BĐS thay vì sản xuất - lĩnh vực đòi hỏi đầu tư lớn, rủi ro cao nhưng mang lại giá trị thực - nền kinh tế đứng trước nguy cơ phân bổ vốn méo mó và mất cân đối.

Trong thập kỷ qua, Việt Nam thuộc nhóm quốc gia có tốc độ tăng giá BĐS nhanh nhất khu vực. Chỉ trong 5 năm, giá nhà đất tăng hơn 50%, vượt cả Mỹ, Nhật Bản, Singapore. Điều này không chỉ khiến giấc mơ an cư của hàng triệu người xa vời, mà còn tạo ra những hệ lụy sâu hơn cho kinh tế - xã hội. Giá nhà tăng nhanh khiến người lao động phổ thông gần như không thể mua nhà ở đô thị, buộc phải sống xa nơi làm việc, kéo theo thời gian di chuyển dài, chi phí sinh hoạt cao, giảm hiệu suất lao động và chất lượng sống. Thiếu nhà ở giá rẻ, nhà ở xã hội càng làm gia tăng bất bình đẳng, đặc biệt tại các thành phố lớn.

Tác động của giá đất không dừng ở nhu cầu nhà ở. Khi chi phí thuê mặt bằng, kho bãi, sản xuất leo thang, lợi thế cạnh tranh về chi phí, vốn là điểm mạnh thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Việt Nam, bị bào mòn. Trong bối cảnh các nước như Indonesia, Ấn Độ cạnh tranh mạnh mẽ, giá đất tăng nhanh có thể khiến Việt Nam mất vị thế chiến lược. Nếu tiếp tục ưu đãi FDI bằng miễn hoặc giảm tiền thuê đất, sự chênh lệch giữa doanh nghiệp nước ngoài và khu vực tư nhân trong nước càng lớn, trái với tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Bên cạnh đó, khi thị trường bị dẫn dắt bởi đầu cơ và kỳ vọng phi thực tế, giá tài sản dễ hình thành bong bóng.

Để tránh kịch bản này, cần nhanh chóng tái cấu trúc thị trường BĐS theo hướng phục vụ nền kinh tế thực. Ưu tiên hàng đầu là cải cách thị trường đất đai, bảo đảm minh bạch và công bằng. Việc đánh thuế tài sản, nhất là với nhà đất bỏ hoang, có thể hạn chế đầu cơ, cùng với các biện pháp kiểm soát giao dịch không tạo giá trị gia tăng, như áp thuế chống đầu cơ. Song song, chính sách tín dụng cần ưu tiên dự án nhà ở xã hội, hỗ trợ người mua nhà có nhu cầu ở thực, qua đó giúp thị trường phát triển lành mạnh, đồng thời giữ vững sức cạnh tranh dài hạn của nền kinh tế Việt Nam.

Thy Thơ ghi