Lão ông "chinh phục" cá thài bai

Ở đất Quảng Ngãi này, ông Bưng có lẽ là người "giàu có" nhất nếu tính về số lượng đăng, đó và phên hành nghề đánh cá thài bai - 24 cái đăng, cái đó và hơn 200 tấm phên. Đây là con số mơ ước của những người hành nghề đánh bắt trên sông, bởi chẳng dễ để có thể đan đăng, đó. Vì thế cư dân làng chài ven sông Trà không chỉ phục ông Bưng ở tài đánh cá thài bai, mà còn ngưỡng mộ ông ở tài đan đó, làm đăng.   

 

Ông lão đặt mua tre ở tận vùng cao Sơn Hà. Ông bảo tre miền núi mắt dài làm đó đẹp, tre đồng bằng phải một mắt rưỡi mới đủ chiều cao của đó, mà như thế thì xấu lắm, hai mắt gập ghềnh, nước vào nhiều. "Con cá Thài Bai nhỏ như cây kim nhưng cực kỳ khó tính. Cái đăng, cái đó phải đẹp nó mới chui vào".  Ông lão ngồi khom lưng vót 1.000 cây nan để đan đó, 700 cây nan đan đăng. Hết sáng đến tối, hết ngày tới ngày, suốt hơn 1 tháng trời ông lão hoàn thành cái đó, hơn chục ngày hoàn thành cái đăng.

 

Lão đánh cá Lê Bưng ví sự cơ cực của nghề đánh cá thài bai "chua" hơn giấm. Ông lão rướn to đôi mắt đầy vết chân chim, nói cười sảng khoái: "Lạ lùng! Càng chua ông càng thích. Không gì khoái bằng nhìn thấy từng đàn cá thài bai từ từ chui vào đó của ông". "Chua" nên người đánh bắt cá thài bai "vơi" dần, hiện chỉ còn đếm trên đầu ngón tay.

 

Cá thài bai chỉ có trên sông Trà Khúc và chỉ xuất hiện vào mùa xuân, tiết trời nắng ấm. Hơn nửa thế kỷ trôi qua, cứ vào mùa xuân ông lão Lê Bưng lại tay xách, nách mang dụng cụ hành nghề ra sông, giăng phên, đắp bờ, giăng đăng, đặt đó… Ông lão ngồi thuyền, cắm cúi dõi theo từng đàn cá thài bai.

 

Ông "mê" đánh cá đến độ nhiều hôm quên cả ăn. Ông "lập kỷ lục" đánh bắt cá thài bai với hơn 25kg cá/ngày. Ông lão đắc chí: "Rằm tháng hai năm rồi, lão đánh một bữa kiếm liền mấy triệu bạc. Mua gạo ăn ngán". Ngày nào cá ít "lọt" vào đó, thì y rằng tối đến ông chẳng yên giấc.

 

Xoay nam, rẽ bắc, ông nghiên cứu đủ cách để "chinh phục" cho bằng được lũ cá thài bai. Những người đánh cá trẻ tuổi đặt đó ở phía trước, lẽ ra "hứng" được nhiều cá. Ấy vậy mà cá thài bai vẫn cứ "xé" con nước chui vào đó của lão đánh cá Lê Bưng, thế mới thấy lão Bưng tài tình. Ông lão tủm tỉm: "Con cá nó dạy mình khôn ra".

 

Hiện nay, giá mỗi kí-lô-gam cá thài bai trên 200.000 đồng. Vào mùa, chẳng có hôm nào lão đánh cá Lê Bưng ra về tay không. Ít nhất cũng kiếm được gần kí-lô-gam. Và loài cá quý hiếm riêng có ở miền đất Ấn - Trà này như thể có sức hút mãnh liệt, "giữ chân" ông lão suốt mấy mươi năm ròng.