Sang Campuchia mua… hàng Việt Nam miễn thuế!

Mới đây, trong chuyến công tác ở xã Tân Lập (Tân Biên), chúng tôi tình cờ nghe thông tin một doanh nghiệp Campuchia vừa mở siêu thị bán hàng miễn thuế cách Cửa khẩu quốc tế Xa Mát chừng vài trăm mét. Lại nghe nhiều người Việt Nam đã sang biên giới tham quan, mua sắm. Chúng tôi không khỏi ngạc nhiên, bởi trước giờ chỉ nghe nói dân Campuchia sang Việt Nam mua hàng miễn thuế chứ chưa từng nghe chuyện ngược lại. May mắn là anh Trí- Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự xã Tân Lập sốt sắng đưa chúng tôi sang bên kia biên giới để được “mục sở thị” siêu thị miễn thuế của Campuchia.

Qua khỏi trạm kiểm soát liên hợp Cửa khẩu quốc tế Xa Mát chừng 300 mét, chúng tôi dừng xe trước cổng một công trình đồ sộ chưa được thi công hoàn chỉnh. Công trình này có diện tích khoảng gấp 3 lần chợ đường biên Mộc Bài. Ngay lối vào, một panô to đùng đập vào mắt mọi người dòng chữ Việt Nam cỡ đại đầy kiêu hãnh: “Siêu thị duy nhất trong nước Campuchia – Bán hàng bằng giá vốn – thời gian 8 năm từ 8.1.2013 đến 7.1.2021”. Bên dưới là một thông cáo khá đầy đủ thông tin về siêu thị LHC Market.

Tuy cơ sở đồ sộ nhưng hàng hoá bên trong siêu thị này lại vô cùng thưa thớt, chỉ như một siêu thị mini kinh doanh hàng tiêu dùng. Hàng hoá được trưng bày đầu tiên theo lối đi ngay cạnh cửa ra vào là rượu ngoại và đồ chơi trẻ em, trong đó có khá nhiều “súng ống”– một loại đồ chơi độc hại bị cấm kinh doanh ở Việt Nam. Mới chỉ có một góc nhỏ bên trong siêu thị được trưng bày hàng hoá để kinh doanh, còn lại một khoảng không gian rộng lớn đang được thi công nội thất và hoàn tất, nhiều hạng mục. Nhìn cách kinh doanh có vẽ “vội vàng” này, tôi chợt có sự liên tưởng: phải chăng doanh nghiệp chủ đầu tư siêu thị này nắm bắt thông tin về việc các siêu thị miễn thuế ở Tây Ninh đóng cửa nên đã “đón đầu”, tranh thủ khai trương ngay trong thời điểm này?

Có thể nói, rượu ngoại là thứ hàng “cao cấp” duy nhất có ở siêu thị này, mà nhiều nhất là hiệu Chivas. Một anh bạn có vẻ hiểu biết về giá cả rượu ngoại ở xứ mình cho biết giá rượu ngoại ở đây khá rẻ- nhưng có bảo đảm chất lượng hay không thì chưa thể khẳng định.

Sau khoảng 15 phút đi “khảo sát” hết các quầy hàng ở đây, tôi tạm chia hàng hoá ra làm 3 nhóm chính theo nguồn gốc, xuất xứ ghi trên nhãn (ngoại trừ rượu Tây): giày dép, chăn màn và mỹ phẩm của Thái Lan; bia, nước giải khát của Campuchia và thực phẩm của Việt Nam (chủ yếu là các loại nước chấm, tương ớt, chao, dầu ăn, bánh snack…). Điều thú vị nhất mà tôi cảm nhận được ở đây là sự tự hào về những mặt hàng Việt được kinh doanh trong siêu thị này. Trong thời điểm “sơ khai” của siêu thị miễn thuế đầu tiên trên nước bạn, hàng hoá còn “nghèo nàn” mà lượng hàng hoá của Việt Nam được bày bán như một mặt hàng “không thể thiếu” đã chứng tỏ “vị thế” của doanh nghiệp nước mình.

Mặc dù đội ngũ nhân viên ở đây chưa được chuyên nghiệp khi không thể giao tiếp bằng tiếng Anh và tiếng Việt, nhưng phiếu tính tiền (không phải hoá đơn) lại cho thấy sự khéo léo của chủ siêu thị này khi tên hàng hoá được ghi bằng 2 thứ tiếng Anh, Khmer và ghi rõ xuất xứ.

Riêng đơn vị tiền tệ thì có thể sử dụng cả đô la Mỹ, Riel và đồng Việt Nam. Chỉ riêng việc này, siêu thị đã tạo được thiện cảm cho khách bởi rất nhiều người khi ra nước ngoài gặp trở ngại do không thể tiêu tiền “bản xứ”. Ngoài ra, người mua không cần phải xuất trình chứng minh nhân dân khi mua hàng miễn thuế không định mức (tôi quan sát thấy một số khách Campuchia cũng tương tự).

Siêu thị này cũng “chơi nổi” khi in phía dưới mỗi phiếu tính tiền 2 thứ tiếng Khmer và tiếng Việt: “Siêu thị sẽ hậu tạ cho vị khách hàng nào phát hiện được hàng hoá nào trong siêu thị có giá bán cao hơn bên ngoài siêu thị”. Không biết “thị trường” ở đây là nước họ hay cả bên xứ mình, nhưng rõ ràng, qua những gì tôi ghi nhận và tìm hiểu, thì siêu thị miễn thuế “duy nhất trong nước Campuchia” này nhắm đến khách hàng là người Việt Nam.

Khách tham quan từ Việt Nam sang mua hàng ở siêu thị miễn thuế này sẽ phải làm thủ tục gì để được mang về Tây Ninh qua cửa khẩu Xa Mát? Một cán bộ Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Tây Ninh cho biết, dù siêu thị miễn thuế của Campuchia bán hàng không hạn chế số lượng nhưng theo quy định hiện hành của Việt Nam, khách tham quan du lịch Việt Nam sang Campuchia chỉ được mang về nước lượng hàng hoá có giá trị tối đa là 300 USD/người/lượt xuất cảnh mà không phải tính thuế nhập khẩu.

Sau khoảng 1 giờ “đi chợ nước ngoài”, tôi chợt thấy vui ít lo nhiều. Vui vì nhiều hàng hoá nước mình có mặt ở thị trường nước láng giềng. Nhưng nếu như siêu thị miễn thuế xứ mình đóng cửa hẳn và siêu thị miễn thuế bên Campuchia được đầu tư bài bản hơn, có khả năng sẽ thu hút một lượng lớn khách Việt Nam “dồn” sang bên kia mua sắm. Còn nếu Chính phủ có chủ trương cho phép các doanh nghiệp ở Khu thương mại – Công nghiệp Mộc Bài được tiếp tục bán hàng miễn thuế thì họ sẽ phải vất vả khi cạnh tranh với siêu thị miễn thuế này. Bởi lượng hàng mua miễn thuế bên Campuchia được phép mang vào Việt Nam có giá trị cao gấp nhiều lần định mức mua hàng miễn thuế trong nước. Thêm một mối lo nữa, là khu vực cửa khẩu Xa Mát rồi sẽ phát sinh nạn buôn lậu rượu ngoại, bởi giá mua từ cửa hàng miễn thuế của Campuchia khá rẻ so với ở Việt Nam.