DIỄN ĐÀN: Đừng để sách giáo khoa trở thành gánh nặng cho các gia đình!

Từ khoá “sách giáo khoa” (SGK) bỗng nhiên chiếm sóng truyền thông sau khi kiến nghị cả nước dùng chung một bộ SGK do Bộ GD-ĐT phụ trách biên soạn được cử tri một số tỉnh gửi đến trước kỳ họp thứ 9 của Quốc hội.

Ý kiến trái chiều về chủ trương “một chương trình, nhiều bộ SGK” không phải bây giờ mới nảy sinh. Chỉ là sau một vòng quay “thay sách”, nhiều bất cập bắt đầu hiện rõ và đòi hỏi phương án giải quyết thấu tình đạt lý.

SGK là sản phẩm không thể thiếu khi trẻ đến trường, là ưu tiên số 1 của nhiều gia đình khi con bước vào năm học mới. Nhưng mỗi đứa trẻ đi học đâu chỉ cần sách! Áo quần đồng phục, giày dép, cặp sách… phải sắm. Tiền bán trú, tiền bảo hiểm, tiền quỹ phụ huynh, tiền ủng hộ cơ sở vật chất nhà trường… phải nộp. Phụ huynh cho con đến trường tìm con chữ còn phải gồng mình gánh bao nhiêu khoản chi phí học tập. 

Giá sách theo chương trình mới đã tăng vọt gấp 3-4 lần so với sách cũ khiến phụ huynh thật sự ngán ngại mỗi khi năm học mới bắt đầu. Và lý do “khổ to, giấy đẹp” đẩy giá sách tăng cao của Bộ GD-ĐT cách đây mấy năm đã từng khiến dư luận dậy sóng bức xúc.

Sau bao lời kiến nghị giảm giá sách, năm ngoái, SGK tái bản đã điều chỉnh giảm giá ngay trước thềm năm học 2024-2025. Theo đó, giá bìa sách "Kết nối tri thức với cuộc sống" giảm 9,6% và bộ "Chân trời sáng tạo" giảm 11,2%. 

Đây là một tín hiệu đáng mừng và mong rằng giá SGK tiếp tục được xem xét, cân đối, điều chỉnh. Mặt khác, câu chuyện sách vở lãng phí vẫn luôn nóng hôi hổi những luận bàn không dứt, ta thán không dừng. Khi mỗi trường chọn một bộ sách, việc anh chị lên lớp trên chẳng thể để lại SGK cho người quen tái sử dụng là một thực tế hiện hữu. Học sinh chuyển trường phải sắm lại bộ sách mới. Giá sách cao mà chỉ sử dụng một lần quả thật gây lãng phí lớn, trong khi người Việt ta bao đời nay luôn nêu cao lối sống tiết kiệm, giản dị ngay trong nếp sinh hoạt nhỏ bé: sách vở cũ gom lại tặng người quen.

Rồi hệ lụy của việc viết thẳng vào SGK khiến những quyển sách còn mới tinh tươm đã phải vứt bỏ khi trẻ kết thúc năm học. Sách dùng một lần, không thể tái sử dụng vừa gây tốn kém tiền của của nhân dân vừa gây lãng phí cho xã hội. Và cả mảnh ghép bán SGK kèm sách bài tập, sách tham khảo, sách nâng cao… nhưng có nhiều quyển nằm im trên giá hóng bụi.

Làm thế nào để SGK có thể tái sử dụng nhiều lần, tránh lãng phí? Thiết nghĩ kiến nghị cả nước dùng chung một bộ SGK cần được suy tính kỹ càng, soát xét toàn diện, nghiên cứu cẩn trọng để đưa ra giải pháp toàn diện giải bài toán SGK rối rắm của hiện tại. Đừng để SGK trở thành gánh nặng của những gia đình khó khăn!