Ngay sau khi Công ty Xổ số điện toán Việt Nam (Vietlott) công bố đã có chủ nhận giải độc đắc hơn 92 tỉ đồng thì việc tìm ra danh tính của người trúng giải trở thành mối quan tâm hàng đầu của dư luận. Chuyện sẽ không có gì đáng nói nếu người ta chỉ dừng lại ở việc thỏa trí tò mò nhưng đằng sau đó phát sinh nhiều vấn đề phức tạp và khó lường.
Thông tin được Vietlott loan đi vào tối 16-10 thì đến sáng hôm sau đã có một số đơn vị truyền thông công bố đầy đủ thông tin cá nhân của người trúng số, từ việc người trúng thưởng là chị bán thịt heo tên Đ. ở Trà Vinh, đến cả việc chị đã nhờ cha là ông T. đi nhận giải thay mình... Và kể từ đó, các rắc rối bắt đầu ập đến gia đình chị. Từ sáng sớm 19-10, nhiều người kéo đến chờ phát quà, xin tiền khiến gia đình chị Đ. không dám về nhà, chính quyền địa phương phải cử người giữ gìn an ninh trật tự.
Và dù các lực lượng như công an, dân phòng và dân quân đã tăng cường đến giữ trật tự tại khu vực gần nhà chị Đ. nhưng lượng người kéo đến ngày càng đông. Đáng chú ý, trong số hàng ngàn người có hoàn cảnh khó khăn xuất hiện tại đây còn có cả những thanh niên xăm trổ đầy mình. Đáng lo, có lẽ những rắc rối phát sinh sẽ chưa dừng lại ở đó bởi trong hoàn cảnh xã hội phức tạp ngày nay, khi mà bắt cóc tống tiền, giết người cướp của vẫn xảy ra thì gia đình chị Đ. đang phải đối mặt với những mối nguy tiềm tàng thực sự.
Trở lại vấn đề bảo mật thông tin, có lẽ mọi chuyện đã không diễn biến theo hướng này nếu Vietlott có cơ chế bảo mật thông tin của khách hàng tốt hơn. Liệu Vietlott có trách nhiệm gì, có vi phạm pháp luật hay không?
Điều 38 Bộ Luật Dân sự 2005 quy định về quyền bí mật đời tư. Theo đó, “quyền bí mật đời tư của cá nhân được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ. Việc thu thập, công bố thông tin, tư liệu về đời tư của cá nhân phải được người đó đồng ý”. Thật khó để xác định trách nhiệm của Vietlott bởi đại diện công ty này cho biết có ký hợp đồng bảo mật thông tin và người nhận giải - ông T. - đồng ý cho Vietlott cung cấp tên, nơi cư trú cùng hình ảnh có che mặt khi nhận giải. Tuy nhiên, sau chuyện này, thiết nghĩ các cơ quan, tổ chức, đơn vị cần có cơ chế bảo mật thông tin cá nhân của công dân tốt hơn. Cần bảo mật chặt chẽ từ khâu tìm kiếm, thông báo người trúng giải, đến khâu liên hệ trao giải để bảo đảm cuộc sống bình thường và sự an toàn cho những người may mắn này.
Bên cạnh đó, thật khó để truy cứu nhưng cũng không thể phủ nhận trách nhiệm của báo chí và các đơn vị truyền thông liên quan. Nhiều báo còn cung cấp cả họ tên đầy đủ, nghề nghiệp, địa chỉ cụ thể của chị Đ. và gia đình mà có lẽ việc đăng tải đó chưa được sự đồng ý của chị hay bất cứ ai trong gia đình.
Có lẽ, cách tốt nhất là chị Đ. và gia đình nên tìm đến một nơi khác sinh sống để bảo đảm bình yên và an toàn tính mạng cho mình. Khi đó, hy vọng một số cơ quan truyền thông có thể ngừng việc tìm kiếm cũng như đăng tải các thông tin cá nhân của gia đình chị, trả lại cho họ sự bình yên ban đầu. Nếu việc đăng tải thông tin cá nhân không được gia đình chị Đ. đồng ý thì người đưa tin có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự quy định tại điều 125 Bộ Luật Hình sự 1999, sửa đổi bổ sung năm 2009.
Bà Vũ Xuân Nhuệ, Phó Phòng Kiểm sát án hình sự VKSND TP HCM:
Rất nguy hiểm
Việc công bố thông tin chủ nhân trúng độc đắc hàng chục tỉ đồng là điều không nên bởi không những vi phạm đời tư cá nhân mà còn khiến người này có thể gặp rất nhiều hệ lụy.
Việc tên tuổi, địa chỉ, hình ảnh của người trúng giải được các phương tiện truyền thông liên tục cập nhật sẽ dẫn đến nguy hiểm tính mạng, đe dọa đến tài sản do bọn trộm cướp có thể sẽ để ý đến họ.
Thực tế chứng minh rằng nhiều vụ người trúng số đã bị các đối tượng lạ mặt đến nhận bà con, xin tiền; các tổ chức giả danh từ thiện đến kêu gọi ủng hộ gây bức xúc, náo loạn nơi họ sinh sống. Chính vì vậy, việc minh bạch trong trao giải là điều nên làm nhưng các công ty xổ số cần giữ bí mật cho khách hàng trúng giải, không nên công bố rộng rãi như vừa qua. Tuyệt đối giữ bí mật hoàn toàn về tên tuổi, nhân thân khi trao giải.
Tuy nhiên, giữ bí mật tên tuổi người trúng số có thể làm cho người dân nghi ngờ tính minh bạch của việc mở thưởng. Cho nên, chúng ta cũng cần nghiên cứu cách làm nào phù hợp với thực tế ở Việt Nam có thể bảo đảm sự rõ ràng, sòng phẳng nhưng cũng giữ bí mật cho người trúng số độc đắc. Ví dụ như tại một số bang ở Mỹ, người trúng số độc đắc có thể ủy quyền cho luật sư nhận giải mà không công bố tên của họ, đó cũng là một cách giữ bí mật nhân thân khá tốt.
P.Dũng ghi
“Ước gì tôi chưa bao giờ trúng số!”
Đó là tâm sự chung của hàng ngàn chủ nhân những tấm vé số đổi đời ở Mỹ mà ông Edward Ugel, tác giả cuốn: “Hành trình của người đàn ông đi qua vực tối của trúng số hàng triệu đô”, có cơ hội tiếp xúc. Sau những giây phút vui mừng bùng nổ ban đầu là những rắc rối khó có thể tưởng tượng nổi mà những người tưởng như may mắn nhất thế giới này phải đối mặt. Theo New York Daily News, gần 70% những người trúng số ở Mỹ trắng tay trong vòng 7 năm.
Luật sư bang Illinois, ông Andrew Stoltmann, đại diện cho không ít những người trúng số, từng nói với hãng thông tấn AP (Mỹ) rằng buộc người trúng số phải công bố danh tính giống như hành động “ném thịt xuống biển đầy cá mập”. Thế nhưng, đến nay chỉ có 6 bang cho phép người trúng số ẩn danh.
Trường hợp được cho bi kịch khủng khiếp nhất xuất phát từ quy định nguy hiểm này là cái chết của Abraham Shakespeare - chủ nhân tấm vé số trúng thưởng 30 triệu USD ở Florida năm 2006. Ba năm sau khi cùng gia đình nhận giải đình đám trên truyền hình, thi thể của Shakespeare được tìm thấy với 2 phát đạn trên ngực. Thủ phạm được xác định là bà DeeDee Moore và bị kết án chung thân. Moore tìm tới kết thân với Shakespeare sau khi ông trúng số và đã thuyết phục ông chuyển nhượng số tiền trúng số sang cho bà để… an toàn, trước khi ra tay hạ sát ông.
Theo New York Daily News, mẹ của người đàn ông trúng số đoản mệnh này nói rằng chỉ vài tuần trước khi bị giết, Shakespeare đã tuyệt vọng nói với bà rằng ông ước gì không bao giờ trúng số.
Trong khi đó, Jack Whittaker, chủ nhân của tấm vé số trúng 315 triệu USD ở Tây Virginia năm 2002, lại ước rằng ông đã “xé vụn” tờ vé số đó. Việc buộc phải lộ diện sau khi bất ngờ trở thành triệu phú khiến ông Whittaker trở thành tầm ngắm của trộm cướp và cuộc sống bỗng chốc biến thành nặng nề và ngột ngạt vì tiền. Người đàn ông 55 tuổi này bị phá sản công ty xây dựng của mình sau 5 năm trúng số và mất một cô con gái cùng cháu ngoại. Cũng gặp cả “núi” phiền phức đến từ những người xung quanh và thậm chí người thân sau khi buộc phải lộ diện, chị Donna Mikkin - chủ nhân vé số trúng 34,5 triệu USD ở New York năm 2007 - đã phải thốt lên rằng: “Đời tôi bị khủng bố vì trúng số!”
Dẫu biết những rắc rối có thể xảy ra song các quan chức ngành xổ số Mỹ khẳng định phải để công chúng biết rõ ai là người may mắn, có như vậy mới bảo đảm tính minh bạch, tránh gian lận và lừa đảo. “Nếu người ta không nhìn thấy người thắng giải thì sẽ không tin và không mua vé số nữa” - ông Alex Traverso, người phát ngôn của Công ty Xổ sổ California, giải thích với tờ San Francisco Chronicle.
Thu Hằng
và quét mã QR
Bình luận (0)