Diện kiến điện Kiến Trung

Sau năm năm tu bổ, phục hồi và tôn tạo, điện Kiến Trung nằm trong Đại nội Huế đã được đưa vào hoạt động, phục vụ du khách dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024. Đây là cung điện độc đáo, vừa mang nét uy nghi, bề thế chốn hoàng cung triều Nguyễn vừa mang hơi thở thời đại thế kỉ XX với nét chấm phá ấn tượng của kiến trúc Tây phương.

Theo Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế, điện Kiến Trung hay còn gọi là lầu Kiến Trung, được xây dựng dưới thời vua Khải Định với chữ "Kiến" mang nghĩa dựng lên, thành lập; chữ "Trung" hàm ý ngay thẳng, không thiên lệch.

Các tư liệu cũ cho thấy, nguyên tại vị trí công trình này trước đó đã từng xuất hiện hai công trình kiến trúc khác là Minh Viễn lâu hay còn gọi là lầu Minh Viễn (1827) và Du Cửu lâu hay còn gọi là lầu Du Cửu (1913).

Lầu Minh Viễn được xây dựng dưới thời vua Minh Mạng, đây là một tòa lầu bằng gỗ khá to lớn gồm 3 tầng, là nơi để nhà vua ngắm cảnh và hóng mát. Theo đánh giá, lầu Minh Viễn ngày xưa là công trình mang giá trị nghệ thuật rất cao, được vua Thiệu Trị ca ngợi là "đệ nhất cảnh trong Thần kinh nhị thập cảnh" (hai mươi thắng cảnh của kinh đô Huế). Tuy nhiên, công trình này đã được triệt giải vào năm 1876 dưới thời vua Tự Đức vì xuống cấp trầm trọng.

Đến năm 1913, vua Duy Tân đã cho xây dựng trên nền cũ một cái lầu khác theo kiểu mới gọi là lầu Du Cửu". Năm 1916, vua Khải Định lên ngôi và cho đổi tên thành lầu Kiến Trung.

Vào năm 1921, nhà vua tham chước phong cách kiến trúc và nghệ thuật trang trí của châu Âu lẫn châu Á để đưa ra các kiểu thức theo thị hiếu thẩm mỹ thời bấy giờ cùng với sự cố vấn của một số kiến trúc sư, kỹ sư người Pháp và Bộ Công, theo đó xây mới hoàn toàn điện Kiến Trung. Ngôi điện này được hoàn thành chỉ trong hai năm từ 1921 đến 1923.

Giai đoạn sau 1945, ngôi điện này cùng nhiều công trình kiến trúc quan trọng trong Hoàng thành và Tử Cấm thành đã bị phá hủy gần như hoàn toàn. Điện Kiến Trung bấy giờ chỉ còn tàn tích là phần nền móng phía dưới.