Diện mạo mới của sân khấu đầu xuân Ất Tỵ

Theo nhận định của các nhà chuyên môn, sàn diễn năm nay với đủ các loại hình: hát bội, kịch nói, cải lương, xiếc, ảo thuật, múa rối nước…đều tất bật với hoạt động sáng đèn liên tục trong mùa Tết Ất Tỵ 2025. Tín hiệu vui chính là các vở diễn đều đạt chất lượng nghệ thuật, đủ màu sắc và đề tài để khán giả đến xem, cùng vui xuân với những câu chuyện mang tính nhân văn và hình thức nghệ thuật dàn dựng phong phú.

NSND Trần Ngọc Giàu, Chủ tịch Hội Sân khấu TP HCM, nhận định nghệ thuật sân khấu những năm vừa qua còn nhiều khó khăn, như vấn đề thu hút khán giả; chất lượng tác phẩm; cơ chế chính sách, đầu tư thay đổi từ việc sáp nhập đơn vị nghệ thuật địa phương; chế độ nhuận bút sáng tạo; kinh phí đầu tư làm tác phẩm không cao.....thế nhưng cứ tết đến thì sàn diễn TP HCM đều nhiệt huyết, tìm tòi sáng tạo để mang đến khán giả những niềm vui đầu xuân. 

"Một diện mạo mới hứa hẹn sẽ thúc đẩy sàn diễn phát triển khi mỗi đơn vị nghệ thuật từ công lập đến xã hội hóa đều mong muốn mang đến cho người xem những vở diễn đáp ứng nhu cầu giải trí, đồng thời góp phần nâng cao giá trị tinh thần, định hướng thẩm mỹ và xứng đáng với túi tiền mà công chúng đã mua vé đến rạp" – NSND Trần Ngọc Giàu chia sẻ.

Vượt qua những thách thức

Năm 2025 có nhiều ngày kỷ niệm lớn của đất nước. Đặc biệt là sau Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 với những mong muốn, kỳ vọng của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đội ngũ văn nghệ sĩ, trong đó có nghệ sĩ của nghệ thuật sân khấu, phải đặt mình trong trọng trách chung của ngôi nhà sân khấu. 

Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam nói chung và Hội Sân khấu TP HCM nói riêng đã đặt mục tiêu phấn đấu có những tác phẩm phù hợp với đời sống đương đại, song mọi hoạt động không thể bỏ qua công chúng.

NSND Giang Mạnh Hà, Phó Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, cho biết: "Xác định được mục tiêu nên trong hai năm qua, Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam đã liên tục tổ chức các trại sáng tác, phát động cuộc thi viết kịch bản sân khấu từ đề tài lịch sử, chiến tranh cách mạng, hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ thời bình, đề tài cho thiếu nhi. Trong dịp kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, 70 năm Giải phóng Thủ đô, 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam; sang năm 2025 là các ngày kỷ niệm trọng đại của đất nước như 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; 80 năm Cách mạng Tháng Tám, Quốc khánh 2-9... Văn nghệ sĩ là hội viên luôn nhìn lại đã làm được gì và tới đây sẽ làm gì. 

Những dấu son chói lọi của lịch sử cách mạng đất nước đặt ra cho đội ngũ văn nghệ sĩ tâm thế tìm tòi, sáng tạo để làm sao tạo cú hích trong tác phẩm và cả việc thu hút khán giả ở mọi đối tượng quan tâm, đến với sân khấu; xây dựng đối tượng khán giả trẻ cho sân khấu".

Riêng TP HCM, sàn diễn đã xác định là công cụ để chuyển tải thiết thực những đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng bộ TP, qua những tác phẩm được dàn dựng đã thể hiện rõ nét và lan tỏa những thời khắc lịch sử của dân tộc. 

Những vở diễn như: "San hô đỏ", "Khát vọng hòa bình", "Ngày ấy cổng trời", "Đồng chí"….đã đáp ứng yêu cầu cấp bách của nghệ thuật sân khấu hiện nay là xây dựng nhiều hơn những tác phẩm đề tài lịch sử, lực lượng vũ trang, chiến tranh cách mạng, người lính thời bình, gương điển hình tiên tiến - nhân vật trung tâm của sân khấu, để góp phần xây dựng, bồi đắp lý tưởng cách mạng, truyền thống yêu nước, hun đúc niềm tự hào trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc tới thế hệ trẻ - đối tượng khán giả trẻ.

NSND Trần Minh Ngọc trước thềm năm mới đã nhận định, sau Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, văn nghệ sĩ với những kỳ vọng thay đổi đã và đang thay đổi rất rõ nét. Người làm văn học nghệ thuật, trong đó có sân khấu nâng cao trách nhiệm hơn, sáng tạo nên những tác phẩm dẫn dắt định hướng công chúng theo con đường Đảng và Nhà nước mong muốn. 

Ông nhấn mạnh: "Văn học nghệ thuật tiên phong như tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi". TP vào xuân đã có 23 vở diễn, trong đó có nhiều tác phẩm "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh", cũng như các vở diễn phục vụ Tết Nguyên Đán Ất Tỵ, các đơn vị nghệ thuật cũng đã ý thức tạo sức sống để kéo dài tuổi thọ của vở diễn, các đề tài hướng đến giá trị nhân văn của TP được mệnh danh là "văn minh, hiện đại, nghĩa tình" – NSND Trần Minh Ngọc nói.

Đa dạng sắc màu

Nhận định về sân khấu kịch nói và cải lương Tết Ất Tỵ, Họa sĩ Lê Văn Định, thành viên Hội đồng nghệ thuật thành phố, cho rằng năm nay sân khấu có sự sôi động và được đầu tư từ khâu kịch bản cho đến dàn dựng. 

Các đơn vị nghệ thuật mới cũng đã nỗ lực ra mắt nhiều vở hay. "Năm nào thì đề tài sân khấu tết cũng mang tính giải trí, pha trộn màu sắc tươi vui. Và điều đáng ghi nhận là sự cố gắng của các đơn vị khi góp phần tạo nên diện mạo mới cho sàn diễn, đó là nội dung các tác phẩm đi vào đời sống xã hội, phản ánh rõ tâm tư tình cảm người dân TP HCM và bên cạnh đó các chủ đề đã tôn vinh giá trị gia đình, nhân nghĩa ở đời và trên hết là sự đoàn kết xây dựng đời sống cộng đồng ngày càng tươi đẹp" –họa sĩ Lê Văn Định nhận xét.

Nhà hát Kịch IDECAF của ông bầu Huỳnh Anh Tuấn được xem là sôi động nhất khi đầu tư dựng các vở hài: "Cái gì vui vẻ thì mình… ưu tiên", "Lương Sơn Bá Chúc Anh Đài ngoại truyện" (diễn tại sân khấu Idecaf), "Tung hoành Pattaya" (diễn tại Nhà hát Thanh Niên). 

Sân khấu Hoàng Thái Thanh được khán giả và giới chuyên môn đánh giá cao về chất lượng nghệ thuật khi dàn dựng vở "Tóc mai sợi vắn sợi dài", cùng diễn với các vở: "Bạch Hải Đường", "Rau răm ở lại", "Ngôi nhà thiếu đàn bà", "Cơn mê cuối cùng"…

Sân khấu Thế Giới Trẻ năm nay đầu tư 4 vở: "Anh trai say ai", "Đại náo thành Bombay", "Ông già đoàn lô tô", "Căn nhà ma quái" được đánh giá là đầy chất trẻ, thanh xuân hóa những vấn đề mà giới trẻ quan tâm.

Sân khấu Hồng Vân mở màn đủ các mùng với các vở: "Ngũ hành bí ẩn", "Thân sâu hồn bướm", "Căn phòng câm lặng" đều dành đất diễn cho các diễn viên trẻ. 

Sân khấu Thiên Đăng trước tết đã diễn vở "13 Đức thầy; đức thầy 13" thu hút đông khán giả bởi tài năng dàn dựng, biểu diễn của NSƯT Thành Lộc; sân khấu nghệ thuật Trương Hùng Minh dựng các vở hài mang đặc trưng rất riêng của Minh Nhí, Việt Hương như: "Cầu dừa đủ xài", "Chấn động tam giới"… gây cơn sốt vé; sân khấu Quốc Thảo dựng các vở: "Hành tinh nâu", "Đám cưới bên cồn", "Những kẻ mộng mơ"… Ngoài ra, tết này có hai vở dành cho thiếu nhi: "Cây bút thần" (Nhà hát kịch Sân khấu nhỏ TP HCM) và "Tết ơi tết à" (Sân khấu Ban Mai).

Ở sàn diễn cải lương, nhiều vở mới phục vụ khán giả hứa hẹn sẽ mang lại ấn tượng và góp phần tạo nên diện mạo mới cho sân khấu như: "Tiếng hò sông Hậu", "Đời cô Lựu" (Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang); "Văn võ kỳ duyên" (Sân khấu Chí Linh - Vân Hà); "Nhị hồ điệp - Hiệp nhất hoa" (Đồng Ấu Bạch Long); "Tân mai trắng se duyên" (Đoàn cải lương tuồng cổ Huỳnh Long); "Tứ hỉ lâm môn" (Sân khấu Thiên Long)…

Riêng loại hình xiếc và múa rối nước, Nhà hát Nghệ thuật Phương Nam giới thiệu hai vở múa rối nước: "Huyền sử Yết Kiêu", "Giấc mơ nàng tiên cá" (Sân khấu Bảo tàng Lịch sử TP HCM) và vở xiếc "Vùng đất kỳ bí" (Công viên Gia Định), hứa hẹn mang lại nhiều cảm xúc cho khán giả.

NSƯT Ca Lê Hồng nhận xét rằng các đơn vị nghệ thuật đã nỗ lực tìm hướng đi riêng để dịp tết sẽ là cú hít tạo đà cho sàn diễn năm 2025 phát triển.

"Năm 2024 được đánh giá là năm thành công của sân khấu TP HCM. Tuy nhiên, đằng sau sự thành công ẩn chứa nhiều khó nhọc, đó là cần sự đầu tư kịch bản chất lượng và mỗi sàn diễn phải có lực lượng diễn viên trụ cột, nghệ sĩ "chạy sô" nhiều quá nên không có thời gian đầu tư cho vai diễn, ảnh hưởng đến kế hoạch tổ chức và biểu diễn ở các sân khấu, từ đó làm giảm đi uy tín của thương hiệu" – NSƯT Ca Lê Hồng nói.

NSND Nguyễn Thị Thanh Thúy,Phó giám đốc Sở VH – TT TP HCM, kỳ vọng diện mạo mới của sàn diễn không chỉ nổi trội trong dịp tết, rồi sau đó tắt lịm mà phải được thổi bùng lên với những kế hoạch đầu tư, dàn dựng mới và nhất là chuẩn bị nguồn kịch bản hay để hướng tới những tác phẩm chào mừng sự kiện trọng đại của toàn dân tộc, đó là 50 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

NSND Kim Cương cho rằng cái chất TP HCM chỉ có thể tìm thấy khi những người làm nên tác phẩm sân khấu thật sự hiểu, yêu và không ngại đi sâu tìm kiếm, chuyển tải những vẻ đẹp riêng có của mảnh đất văn minh, hiện đại, nghĩa tình.

"Phải đầu tư ngày những vở diễn mang theo hơi thở cuộc sống hôm nay. Đây cũng là tồn tại bấy lâu khiến sân khấu TP HCM xa rời thực tại, không đủ sức hấp dẫn công chúng hiện đại, đặc biệt là giới trẻ" – Kỳ nữ Kim Cương mong muốn.