Chấn chỉnh ngành bán hàng đa cấp

Kinh doanh đa cấp là hình thức kinh doanh thông qua mạng lưới người tham gia nhiều cấp, nhiều nhánh, trong đó, người tham gia được hưởng hoa hồng, tiền thưởng và các lợi ích khác từ hoạt động kinh doanh của mình và của mạng lưới do mình xây dựng. Lợi dụng mô hình này, nhiều công ty đã lừa gạt người tham gia để thu những món lợi lớn, sau đó giải tán. Những vụ lừa đảo ở các Công ty Tâm Mặt Trời hay muaban24.vn… là những minh chứng cụ thể. Nghị định 42/2014/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1-7-2014, đã đánh trúng vào tâm điểm vấn đề đang được xã hội quan tâm.

Tạo động lực mới

Theo quy định mới, người bán sẽ không cần đóng bất cứ loại phí nào hoặc phải mua trước sản phẩm khi tham gia vào hệ thống. Hoa hồng chi cho người bán không được vượt quá 40% doanh thu công ty trong năm. Ông Bạch Văn Mừng, Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương), cho biết: “Nghị định mới không yêu cầu tất cả nhà phân phối kinh doanh đa cấp phải được cấp chứng chỉ bởi Bộ Công Thương nhưng yêu cầu các chuyên viên đào tạo - những người đi đào tạo các nhà phân phối phải tham gia khóa học và được Bộ Công Thương cấp chứng chỉ”.

Quy định mới về bán hàng đa cấp sẽ tạo động lực phát triển cho những công ty kinh doanh đa cấp chân chính tại Việt Nam

Các doanh nghiệp chỉ được đăng ký thời hạn 5 năm (được gia hạn sau đó) và ký quỹ 5 tỉ đồng thay vì chỉ 1 tỉ đồng so với trước đây. Điều này góp phần ràng buộc trách nhiệm với người tiêu dùng và xã hội của doanh nghiệp, loại bỏ tâm lý “ăn xổi ở thì” trước đây, sẽ góp phần thanh lọc thị trường, là cơ hội cho những doanh nghiệp kinh doanh chân chính.

Đánh giá về các quy định mới, ông How Kam Chiong, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Amway Việt Nam, cho rằng có những thách thức cụ thể nhưng cũng là cơ hội cho doanh nghiệp. Ông chia sẻ: “Quy định mới về việc cấp chứng chỉ cho đào tạo viên có thể nói là một thách thức đối với doanh nghiệp. Tuy nhiên, đây chính là cơ hội lớn giúp các doanh nghiệp củng cố lại kiến thức của đội ngũ đào tạo viên, nâng  cao quy chuẩn mới cho họ. Những động thái này sẽ tạo động lực phát triển mới cho những công ty kinh doanh bán hàng đa cấp chân chính, đầu tư lâu dài, mở rộng quy mô sản xuất hoặc xây dựng nhà máy tại Việt Nam”.

Khi hoa hồng giảm

Dù đưa ra hành lang pháp lý mới chặt chẽ hơn nhưng thực tế, vẫn còn những tồn tại mà các tiêu chí quản lý đơn thuần chưa thể kiểm soát được.

Mức hoa hồng đã được quy định cụ thể nhưng tình trạng lôi kéo người bán giữa các công ty có thể khiến quy định này bị biến tướng để lách luật. Mức hoa hồng trước đây được đẩy lên đến 80% giá bán sản phẩm, nay hạ xuống còn 40% sẽ giảm sức hấp dẫn người bán hàng bởi vậy, ngoài mức hoa hồng, các công ty bất chính có thể lách luật và dùng nhiều hình thức thưởng hoặc lợi ích kinh tế khác để lôi kéo người bán. Tình trạng nói quá, thổi phồng công dụng và chức năng của sản phẩm cũng đã và đang là vấn đề được quan tâm và cần sự giám sát chặt chẽ. Mô hình kinh doanh bất chính kim tự tháp vẫn còn đang núp bóng các doanh nghiệp bán hàng đa cấp để trục lợi cần triệt để ngăn chặn để bảo vệ người tiêu dùng.

Ông Bạch Văn Mừng cho biết tính hiệu quả của các công cụ pháp lý mới luôn đòi hỏi sự hợp tác từ nhiều phía, sự giám sát từ cơ quan quản lý, sự tuân thủ của các đơn vị chủ quản và sự truyền thông phổ biến của báo chí đến với cộng đồng. Sau một thời gian đi vào thực tiễn, những tồn đọng chưa được giải quyết hoặc chưa giải quyết dứt điểm sẽ được các cơ quan quản lý xem xét và điều chỉnh thông qua các văn bản pháp lý mới cập nhật với xu hướng.