Độc đáo chợ chuối Suối Cát - Cam Lâm

Hiếm có phiên chợ nào lại độc đáo như chợ chuối Suối Cát khi chuối vừa ngon, vừa đẹp lại họp vào thời gian tréo ngoe nên không phải ai cũng có cơ hội đi dạo chợ.

Họp chợ vài ngày trước Tết

Theo đó, chợ chuối Suối Cát họp ở ngã ba Suối Cát ngay Quốc lộ 1 thuộc xã Suối Cát, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa. Xã Suối Cát nằm trên đường lên Khu bảo tồn Hòn Bà cũng là hạ nguồn của của các dòng suối đổ về hồ Suối Dầu. 

Có lẽ ảnh hưởng khí hậu, thổ nhưỡng đặc trưng, nên vùng đất này cho thứ chuối mốc đẹp và ngon có tiếng nhất vùng Nam Trung Bộ và cả Miền Trung.

Theo người dân địa phương, chợ chuối này đã hình thành từ mấy chục năm nay. Tết nào cũng vậy, cứ độ khoảng từ 23 tháng Chạp trở đi thì chuối từ các khu vườn, rẫy trong các xã quanh vùng được người dân đem về đây họp chợ.

Chợ chuối có đặc điểm là không có sạp, những người bán thồ hàng từ vườn, rẫy ra và cứ ngồi trên xe máy, ai mua thì bán. Nhưng những người bán có đặc điểm chung là đi xe máy với giá đỡ bên sau. Trên đầu đội đèn pin vì họ phải đi đường rừng, đường rẫy về.

Anh Mấu Thái Sơn cho biết chợ họp đông nhất từ ngày 25 đến 27 tháng Chạp hằng năm. Người dân ban ngày sẽ đi thăm rẫy, sau đó cắt chuối. Đến tầm nửa đêm hoặc 2-3 giờ sáng thì người dân đưa chuối xuống chợ để bán cho thương lái. Đông nhất vẫn là 3 giờ sáng vì thời điểm này, xe tải, xe khách, xe hàng từ các tỉnh Bắc Trung Bộ thường xuyên ghé lấy chuối.

Việc cắt chuối, sau đó vận chuyển từ trên đồi núi xuống làm sao cho buồng chuối không bị dập nát cũng đòi hỏi người trồng phải cẩn thận. "Mình phải làm sao những buồng chuối khi ra chợ ai nấy đều trầm trồ thì chuối mình được nhiều người hỏi. Bán nhanh thì lại chạy về đưa buồng khác lên bán tiếp. Tết nhất mà bán được 20- 30 buồng là ấm áp, cả nhà vui vẻ ngay"- anh Sơn nói.

Theo người dân, trước đây chợ thường họp ngay ngã 3, ven Quốc lộ 1 nhưng chính quyền sợ mất an toàn giao thông nên đã bố trí bãi đất trống gần cầu Suối Cát để người bán người mua thuận tiện hơn. Tuy nhiên theo anh Sơn, chuối bày bán ở khu vực ngã 3 là thuận tiện nhất vì rất dễ bán. Thương lái nhận đặt hàng, rồi chọn chuối và chờ xe đến là gửi hàng nhận tiền rất nhanh và gọn gàng. Còn khu vực bên trong, chủ yếu là dành cho xe bán hàng, mỗi lần đi sẽ đánh cả chuyến lớn.

Thương hiệu chuối đẹp

Ông Trần Văn Đông, một thường lái chuyên kinh doanh vựa chuối ở đây từ năm 1995, cho biết gần 30 năm qua khu chợ vẫn họp đều đặn vào dịp Tết. Chuối ở đây rất đẹp, đều nải, quả to tròn không bị móp méo. Khi xanh trên vỏ còn lớp phấn đặc trưng, lúc chín thì vàng ươm, thơm, dẻo, ngọt thanh. Do đó chuối Cam Lâm nổi tiếng cả mấy chục năm nay. Khách hàng chủ yếu ở các tỉnh Phú Yên, Bình Định, Quảng Ngãi, Đà Nẵng, Huế, Quảng Trị, Quảng Bình... họ mua về để thờ cúng ông bà tổ tiên rất nhiều.

"Chúng tôi chuyên "săn" hàng đẹp cho các khách hàng. Sau đó bao bọc lại cẩn thận để chuyển lên xe tải. Giá buồng chuối loại 1 khoảng 8 - 9 nải đều, đẹp thì mua giá 800.000 đồng/buồng đến 1 triệu đồng/buồng. Xấu hơn thì 500-700 ngàn/buồng. Chủ yếu là người dân tự chở xuống chợ, chúng tôi ngã giá, đồng ý bán thì họ chở về vựa"- ông Đông cho hay.

Tuy nhiên, theo ông Đông, năm nay chợ chuối không đông như mọi năm vì khách hàng chủ yếu là thương lái Quảng Bình vào thu mua rất mạnh. Họ đi vào tận rẫy để đặt hàng do đó lượng chuối đi xuống chợ giảm sút. Do đó, người bán chỉ cần đưa chuối xuống thể nào cũng có người mua.

Còn theo lãnh đạo Hội Nông dân xã Suối Cát, thời tiết ở địa phương mưa, nắng thất thường nên ảnh hưởng nhiều đến sản lượng của nhiều hộ nông dân trồng chuối. Trước đây, trên địa bàn xã có 700 - 800 ha chuối thì hiện nay diện tích giảm đáng kể, chỉ còn khoảng 100 ha là cho quả đều.

Chợ chuối Suối Cát hiện nay trở thành thương hiệu địa phương. Do đó, nhiều rẫy chuối ở huyện miền núi Khánh Vĩnh và cả huyện miền núi Khánh Sơn cũng đưa chuối xuống đây bày bán.

Tuy nhiên, theo các chủ vựa, chỉ cần nhìn "chất chuối" không đều, không đẹp là biết ngay các thương lái sẽ không mua hoặc mua giá thấp. Do đó, muốn bán ở đây thì phải đảm bảo chất lượng.

Phiên chợ đặc biệt này thường đóng lại sau ngày 27 tháng Chạp. Thời điểm này, những buồng chuối Suối Cát theo các xe hàng đi khắp vùng miền Trung. 

Đêm nay đã là đêm giao thừa, người dân miền Trung lại dâng lên ông bà tổ tiên những buồng chuối đẹp nhất, tượng trưng cho sự vun vén, sung túc, đầy đủ nhất khi Tết đến xuân về.