Dốc sức cho dự án điện hạt nhân

Theo Sở Công Thương tỉnh Khánh Hòa, công tác giải phóng mặt bằng của 2 nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 cùng các khu tái định cư liên quan đang bước vào giai đoạn then chốt.

Nhận diện khó khăn

Tính đến nay, tổng diện tích thuộc diện thu hồi là hơn 1.130 ha với hơn 5.200 nhân khẩu. Từng khu vực đều đã được kiểm kê, xác lập hồ sơ, song vẫn còn nhiều vướng mắc cần tháo gỡ.

Một trong những khó khăn lớn nhất là việc phải thay đổi vị trí khu tái định cư của Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 2. Quy hoạch được phê duyệt từ năm 2015 tính toán vùng cách ly 500 m từ hàng rào nhà máy, nhưng theo yêu cầu mới của Bộ Khoa học và Công nghệ, khu vực cấm dân cư phải cách tối thiểu 1 km nhằm bảo đảm an toàn hạt nhân. Sự thay đổi này buộc địa phương phải điều chỉnh diện tích và vị trí tái định cư, kéo theo nhiều thủ tục pháp lý và quy hoạch cần cập nhật.

Bên cạnh đó, một số nội dung của Nghị quyết trước đây của Quốc hội về chủ trương đầu tư đã không còn phù hợp, nhất là về tổng mức đầu tư và lộ trình thực hiện. Quyết định của Thủ tướng Chính phủ năm 2015 cũng cần điều chỉnh để phản ánh đúng thực tế dân số, diện tích và nhu cầu tái định cư. Kinh phí dự án thành phần di dân, tái định cư ban đầu được duyệt hơn 3.200 tỉ đồng, nhưng qua rà soát thực tế, con số này đã tăng khoảng 12.392 tỉ đồng, trong đó riêng giai đoạn trước mắt cần 3.200 tỉ đồng để bảo đảm tiến độ bàn giao mặt bằng.

Một trở ngại nữa là tình trạng thiếu cán bộ chuyên môn ở cấp xã để thực hiện các thủ tục giải phóng mặt bằng. Lực lượng tại chỗ chưa được đào tạo sâu về pháp lý đất đai, kỹ năng vận động nhân dân và xử lý hồ sơ, dẫn đến tiến độ ở một số khu vực bị chậm.

Ông Nguyễn Văn Quế - Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hải, cho biết khó khăn lớn nhất hiện nay là đội ngũ cán bộ tại xã thiếu về số lượng và trình độ chuyên môn trong lĩnh vực đất đai. Việc tiếp nhận, kiểm kê, xác minh và lập phương án bồi thường gặp nhiều khó khăn do không có người am hiểu chuyên sâu về quy trình pháp lý cũng như chuyên môn nghiệp vụ. "Những viên chức từng làm công tác giải phóng mặt bằng trước đây đã chuyển toàn bộ về UBND phường Ninh Chử nên xã gặp rất nhiều khó khăn trong việc triển khai tiếp các nhiệm vụ còn lại" - ông Quế nói.

Nỗ lực đẩy nhanh tiến độ

Trước khó khăn đó, tỉnh Khánh Hòa đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh ban hành Nghị quyết thành lập Ban Chỉ đạo do Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban, cùng Tổ giúp việc do Phó Chủ tịch UBND tỉnh đứng đầu. Mọi nhiệm vụ được giao theo nguyên tắc "6 rõ": Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền. Ban chỉ đạo họp thường xuyên, còn Tổ giúp việc làm việc hằng tuần để rà soát tiến độ và xử lý vướng mắc ngay tại chỗ.

Về nhân sự, ông Trịnh Minh Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, thống nhất sẽ tăng cường nhân sự có chuyên môn từ cấp sở về hỗ trợ xã Vĩnh Hải nhằm đẩy nhanh tiến độ công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 2. Ông yêu cầu trước mắt phải tập trung thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng vùng lõi nhà máy. Ông Hoàng yêu cầu với nguồn vốn ban đầu đã được Chính phủ cấp, xã Vĩnh Hải cần phối hợp chặt chẽ với Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh để giải ngân, hoàn thành trong tháng 8 tới.

Hiện, tiến độ giải phóng mặt bằng ở Nhà máy Điện hạt nhân 1 đã hoàn thành kiểm kê 491 hộ, khu tái định cư của nhà máy này dự kiến bố trí 846 lô đất. Tại Nhà máy Điện hạt nhân 2, 534 hộ và 1.812 ngôi mộ đã được kiểm kê xong, khu tái định cư có 644 lô đất. Công tác chỉnh trang khu dân cư hiện hữu và khu tái định canh cũng cơ bản hoàn tất hồ sơ pháp lý.

Qua lấy ý kiến người dân trong vùng dự án, phần lớn bày tỏ đồng thuận, mong mỏi dự án sớm hoàn thành để ổn định cuộc sống. Ông Nguyễn Văn Tám (xã Phước Dinh) chia sẻ: "Chúng tôi mong được di dời đến nơi ở mới khang trang, có điều kiện làm ăn, con cháu học hành thuận lợi. Dự án điện hạt nhân sớm khởi công thì dân đỡ thấp thỏm". Còn bà Lê Thị Hoa (xã Vĩnh Hải) kỳ vọng: "Miễn tái định cư tốt, đời sống ổn định thì bà con sẵn sàng nhường đất cho dự án quốc gia này".