Động lực từ khu thương mại tự do Cái Mép Hạ

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, khu thương mại tự do (FTZ) đã trở thành mô hình hiệu quả để thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu và phát triển logistics. Các khu thương mại tự do cung cấp cơ chế thông thoáng, giúp doanh nghiệp hưởng lợi từ những chính sách miễn thuế, giảm thuế và giảm rào cản thủ tục hành chính.

Nhiều lợi thế

Đối với tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Nghị quyết 24-NQ/TW ngày 7-10-2022 của Bộ Chính trị đã đề ra nhiệm vụ cho tỉnh là "Hình thành khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ". Nhiệm vụ này tiếp tục được khẳng định trong quy hoạch vùng Đông Nam Bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm mà tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu xác định trong giai đoạn tới.

Theo đánh giá của các chuyên gia và địa phương, Bà Rịa - Vũng Tàu có vị trí địa lý chiến lược khi nằm trên tuyến hàng hải quốc tế huyết mạch Á - Âu và Á - Mỹ qua biển Đông, đặc biệt quan trọng và bận rộn nhất thế giới. Vị trí khu vực cụm cảng Cái Mép - Thị Vải được đánh giá là tối ưu cho hoạt động trung chuyển nội địa và quốc tế.

Tỉnh cũng có hạ tầng cảng biển container nước sâu được đầu tư quy mô, hiện đại nhất Việt Nam với 50 dự án đang khai thác; trong đó, Cái Mép - Thị Vải có 24 dự án đang hoạt động, chiều dài cầu bến khu vực khoảng 11.000 m, tổng công suất thiết kế khoảng 130 triệu tấn/năm. Cái Mép - Thị Vải cũng là cụm cảng duy nhất tại Việt Nam có khả năng tiếp nhận những tàu container lớn nhất thế giới và là cụm cảng duy nhất ở miền Nam có các chuyến tàu đi thẳng đến châu Mỹ, châu Âu.

Ngoài ra, Bà Rịa - Vũng Tàu nằm trong vùng có mạng lưới giao thông kết nối đa phương thức với hàng loạt dự án giao thông đang triển khai, không chỉ kết nối xuyên quốc gia mà còn kết nối trực tiếp với các quốc gia trong hành lang kinh tế Xuyên Á, các quốc gia trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương - Ấn Độ Dương bằng những mạng lưới đường biển, đường hàng không, đường bộ, đường sắt. Đây chính là hạ tầng giao thông cực kỳ quan trọng tạo ra lợi thế cạnh tranh cho khu thương mại tự do Cái Mép Hạ, giúp lưu thông hàng hóa nội địa.

Bà Rịa - Vũng Tàu cũng nằm trong vùng sản xuất lượng hàng hóa lớn nhất cả nước, chiếm 45% tổng khối lượng hàng hóa và hơn 60% khối lượng container thông qua hệ thống cảng biển Việt Nam; là khu vực tập trung nhiều khu công nghiệp nhất cả nước với 117 khu công nghiệp. Riêng với tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vẫn còn rất nhiều dư địa để thu hút các nhà đầu tư, vùng đất sau cảng tại khu vực Cái Mép Hạ cho phép phát triển hơn 1.000 ha để đầu tư nhiều dự án tầm cỡ.

Tạo động lực mới trong thu hút đầu tư

Khu thương mại tự do Cái Mép Hạ đóng vai trò rất quan trọng, tạo động lực tăng trưởng phát triển kinh tế - xã hội không chỉ riêng cho vùng Đông Nam Bộ, khu vực phía Nam mà còn giúp Việt Nam trở thành một mắt xích quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu. Đối với Bà Rịa - Vũng Tàu, việc hình thành khu thương mại tự do sẽ tạo đòn bẩy mạnh mẽ, góp phần vào hội nhập quốc tế, thu hút đầu tư, thúc đẩy phát triển khu cảng Cái Mép - Thị Vải và tăng trưởng xuất khẩu.

Bí thư Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu Phạm Viết Thanh cho biết tỉnh đã tập trung huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực; kiên trì thực hiện chủ trương thu hút đầu tư có chọn lọc với công nghệ hiện đại, tự động hóa cao, không thâm dụng lao động, bảo vệ môi trường. "Việc hình thành khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ chính là một bước đi chiến lược để hoàn thiện hạ tầng logistics vùng Đông Nam Bộ, tạo ra lợi thế cạnh tranh tuyệt đối của quốc gia, tạo ra động lực mới trong thu hút đầu tư" - ông Phạm Viết Thanh nhấn mạnh.

Để khai thác tối đa tiềm năng của khu thương mại tự do, cần có sự nỗ lực của tất cả các bên liên quan, đặc biệt là việc giải quyết tốt những vấn đề về môi trường, nguồn nhân lực và hạ tầng xã hội. GS-TS John Kent, Trường Đại học Arkansas (Mỹ), người có 30 năm kinh nghiệm phát triển các chuỗi cung ứng Mỹ - Trung Quốc, khuyến nghị Việt Nam phải phấn đấu để tận dụng lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) trong việc thúc đẩy hình thành các khu thương mại tự do.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho hay thực tế những năm qua, mô hình khu thương mại tự do đã được nhiều quốc gia (như Singapore, Trung Quốc, Hàn Quốc, UAE…) áp dụng rất thành công, giúp giảm giá thành, tăng tính cạnh tranh của sản phẩm và tối ưu hóa dòng chảy hàng hóa, nâng cao năng lực logistics, thu hút đầu tư nước ngoài. Với vị trí địa lý chiến lược và tiềm năng, thế mạnh về phát triển hạ tầng cảng biển nước sâu, sân bay quốc tế, những đầu mối giao thông đường bộ, đường sắt với các nước trong khu vực và thế giới, Việt Nam hội đủ điều kiện thuận lợi để xây dựng, phát triển các khu thương mại tự do quy mô lớn và hiện đại.

Chính phủ đang có những chính sách đủ mạnh, khả thi và cơ chế thông thoáng, hấp dẫn để tạo động lực đột phá thúc đẩy phát triển kinh tế nói chung và ngành dịch vụ logistics nói riêng, trong đó chú trọng thu hút, khuyến khích đầu tư, phát triển các khu thương mại tự do.