Chuyện lạ quanh hòn đảo mỗi năm chỉ đến được một lần

19 giờ 30 phút, chiếc phà khởi hành từ cảng Tingwall Jetty tới nơi thời gian đã ngừng trôi từ lâu. Một hòn đảo thấp thoáng hiện lên ở phía chân trời, giữa những cơn sóng nhấp nhô và ánh mặt trời buổi hoàng hôn. Đó là Eynhallow, hòn đảo không người thuộc quần đảo Orkney nhưng lại nổi tiếng vì những chuyến hành hương, các nghi lễ, những câu chuyện dân gian và cả... ma quỷ.

Nếu Scotland có nơi nào được mệnh danh là Atlantis, đó chắc hẳn là hòn đảo Eynhallow.

Trong khi chiếc phà tiến gần đến Eynhallow, băng qua những trang trại, đồng cỏ và những cánh đồng sình lầy, các hành khách vẫn trò chuyện rôm rả. Trong số đó có cả một gia đình người Mỹ vượt cả đại dương đến đây cùng chiếc máy ảnh luôn sẵn sàng trong tay.

Các hành khách trên chuyến phà đến Eynhallow. Ảnh: Mike MacEacheran

Dù chỉ cách đất liền khoảng 500 m, không ai có thể đến được Eynhallow trong suốt 364 ngày trong năm vì không có chuyến phà nào ra đảo. Chuyến tàu do Cộng đồng Di sản Orkney tổ chức mỗi mùa hè chính là cơ hội duy nhất để các du khách có cơ hội đặt chân lên đảo.

Kể cả khi sở hữu một chiếc thuyền riêng, những dòng chảy mạnh xung quanh đảo cũng khiến việc tiếp cận và lên đảo trở nên hết sức nguy hiểm.

Ông Bob Nelson, một nông dân về hưu luôn ngắm nhìn hòn đảo từ nhà, cho biết: "Tôi vẫn nhìn nó mỗi ngày nhưng chẳng hiểu gì về nó cả".

Sau khi chiếc phà cập bến, cuộc khám phá hòn đảo bắt đầu.

Khung cảnh im lìm của Eynhallow. Ảnh: Mike MacEacheran

Mặc dù việc so sánh Eynhallow với hòn đảo Atlantis huyền thoại của nhà triết học Plato có thể khá cường điệu nhưng không phải là không có cơ sở. Việc định vị Eynhallow trên một tấm bản đồ cỡ lớn về quần đảo Orkney sẽ khiến nhiều người gặp khó khăn.

Nguyên nhân là do Eynhallow không chỉ bị khuất lấp bởi những hòn đảo lớn hơn như Mainland hay Rousay mà còn có kích thước rất nhỏ, chỉ rộng 900 m và nhô cao 40 m tại điểm cao nhất. Vì vậy, không có gì khó hiểu khi hòn đảo nhỏ có hình trái tim gần như không được vẽ trên bản đồ.

Eynhallow có màu sắc và đường nét giống hệt như hàng ngàn các hòn đảo khác của Scotland. Nó chỉ có một khác biệt duy nhất: tất cả mọi thứ trên đảo như ngừng lại, gần như đứng yên.

Giống như Atlantis, Eynhallow mang trong mình rất nhiều bí ẩn. Người dân Scotland vốn lớn lên bằng những câu chuyện xoay quanh hòn đảo ma ám. Một giai thoại kể rằng hòn đảo phải chịu một lời nguyền khiến nó có thể tan thành mây khói nếu có bất kỳ ai muốn đặt chân lên đảo. Những người khác thì được nghe các câu chuyện huyền hoặc về người cá biến hình để lên bờ vào mỗi mùa hè.

Hòn đảo chỉ rộng vỏn vẹn 900 m. Ảnh: Alamy

Những câu chuyện dân gian truyền miệng này đã khiến hòn đảo trở thành một bí ẩn. Các tài liệu tham khảo về Eynhallow cũng như lịch sử hình thành của nó đều không xác thực và rất khó để kiểm chứng.

Trong bộ truyện lịch sử về quần đảo Orkney được viết vào thế kỷ 13, Eynhallow chỉ được nhắc đến một cách thoáng qua trong khi nhiều hòn đảo khác thuộc quần đảo đều có lịch sử rõ ràng.

"Người dân địa phương nói rằng hòn đảo tồn tại giữa các thế giới cả về mặt địa lý và lịch sử. Điều này khá đúng với sự thật" - ông Dan Lee, một nhà khảo cổ của trường ĐH Highlands and Islands, nói.

"Vào năm 1851, một dịch bệnh lan khắp đảo, khiến nhiều gia đình sống tại đây phải di tản. Sau đó, để thanh tẩy hòn đảo và đảm bảo không có ai quay trở lại, các địa chủ ra lệnh tháo dỡ tất cả mái nhà trên đảo. Kể từ đó, không còn bất cứ ai sinh sống tại Eynhallow" - ông Lee kể tiếp.

Khi băng qua một cánh đồng um tùm cỏ dại và dừng lại trước tàn tích của một tu viện bằng đá cổ, ông Lee giải thích rằng các nhà khảo cổ học đã tìm thấy dấu vết của nhà ăn, hành lang tu viện, tháp chuông cũng như cổng vòm của một nhà thờ.

Bên trong tu viện bằng đá, các nhà khảo cổ phát hiện dấu vết của nhà ăn, hành lang tu viện và tháp chuông. Ảnh: Mike MacEacheran

Ngoài các bức tường của tu viện, họ còn phát hiện ra tàn tích của kiến trúc Trung cổ trong tường đá, mái nhà và rãnh nước có tuổi đời cổ xưa hơn. Những di tích từ thời tiền sử như các gò chôn cất hay bức tường từ thời đồ đá cũng được tìm thấy, kết hợp với nhau thành một tấm bản đồ chỉ dẫn đến thế giới chưa từng được khám phá.

"Trong tiếng Na Uy cổ, Eynhallow có nghĩa là "Đảo Thánh" nhưng tầm quan trọng của chuyện này lại chưa bao giờ được cư dân trên đảo hiểu rõ" - TS Sarah Jane Gibbon, một nhà khảo cổ khác của trường ĐH Highlands and Islands, tiết lộ.

"Orkney là nơi duy nhất ở Tây Âu không có tu viện chính thức. Tuy nhiên, tất cả bằng chứng đều cho thấy tu viện này nằm trên Eynhallow và có thể xuất hiện từ thế kỷ 11" - bà Gibbon nói thêm.

Sự bí ẩn mang giá trị khảo cổ lớn như Eynhallow thường sẽ kéo theo những cuộc nghiên cứu sâu rộng. Tuy nhiên, vì Orkney còn quá nhiều những tài nguyên khảo cổ dồi dào, những ẩn số về hòn đảo này chưa bao giờ được xem xét kỹ lưỡng.

Tàn tích của tu viện trên Eynhallow có thể là tu viện chính thức duy nhất của cả Orkney. Ảnh: Mike MacEacheran

Tuy nhiên, đối với các nhà môi trường học, đây lại là một điều may mắn. Kể từ cuộc di tản vào thế kỷ 19, Eynhallow đã chuyển mình thành vùng đất sinh sản quan trọng của các loài chim biển khi các vách đá đều trở thành nơi làm tổ của hải âu rụt cổ, nhạn biển bắc cực và mòng biển. Tại hòn đảo bị bao vây bởi nước và thủy triều, sự sống đã tìm được cách sinh sôi nảy nở.

Trên đường quay lại phà, tiếng kêu của những đàn chim hoang dã xa dần. Các nhà khảo cổ học hào hứng kể cho nhau nghe những mẩu chuyện khác nhau từ chuyến phiêu lưu. Trong lúc chiếc phà trở về cảng Tingwall, họ kết hợp những mảnh ghép thành một câu chuyện lịch sử riêng của Eynhallow và cùng nhau gánh vác trách nhiệm đưa những câu chuyện này tiếp tục nối dài.

Trong ánh hoàng hôn đỏ rực, Eynhallow dần trở thành một cái bóng và biến mất giữa khung cảnh xinh đẹp của quần đảo Orkney.