Gấp rút chấm dứt đại dịch HIV/AIDS (*): Đứng dậy từ hố sâu tuyệt vọng

Một ngày đầu tháng 10 tại Khoa Tư vấn, điều trị nghiện chất và HIV/AIDS - Trung tâm Y tế khu vực Gò Vấp (TP HCM), nơi đang theo dõi và điều trị cho hơn 2.700 bệnh nhân HIV/AIDS, nhiều người đang trình tự nhận thuốc theo lịch hẹn. Trong số ấy, một người đàn ông trẻ với phong thái nhẹ nhàng, cởi mở cũng chờ đến lượt mình.

Ngỡ cuộc đời đã đến hồi kết

Anh tên T. (32 tuổi) vẫn giữ thói quen đều đặn trên hành trình kiểm soát cuộc sống của mình. Thoạt nhìn, ít ai nghĩ rằng anh đã nhiễm phải căn bệnh mà cách đây hàng chục năm được cho là dấu chấm hết cho cuộc đời. Được phát hiện bị nhiễm HIV cách đây gần 4 năm sau những triệu chứng như sốt về đêm, mệt mỏi kéo dài…, anh T. không nghĩ mình vướng phải "căn bệnh thế kỷ". "Tìm hiểu thông tin về HIV/AIDS qua internet và cảm thấy bản thân có nguy cơ, tôi đi xét nghiệm. Kết quả là bị nhiễm HIV từ người yêu. Khoảnh khắc đó là một cú sốc. Kể từ đó, tôi chọn giữ kín, sống trong âm thầm với nỗi sợ bủa vây, sợ sức khỏe suy kiệt, sợ bị xa lánh, sợ ánh mắt phán xét" - anh T. kể.

Thế rồi, may mắn vẫn còn mỉm cười. Được sự hỗ trợ của nhân viên y tế tư vấn và điều trị, anh tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị ARV. Sau vài tháng tải lượng virus đã xuống dưới ngưỡng phát hiện, sức khỏe ổn định. Hiện cuộc sống sinh hoạt của anh bình thường như bao người khác. Anh cũng cởi mở hơn với những người bạn thân trong cộng đồng đồng tính (LGBT). "Cộng đồng MSM bây giờ cởi mở hơn, nhất là các bạn trẻ. Nhưng vẫn còn nhiều bạn sợ, không dám đi xét nghiệm, không dám điều trị. Thật ra, thuốc ARV không đáng sợ như mọi người nghĩ. Chỉ cần tuân thủ điều trị, mình vẫn sống khỏe thôi" - anh T. chia sẻ.

Không riêng anh T., nhiều người trẻ khác cũng từng trải qua những ngày đầu hoang mang, sợ hãi và bị tổn thương vì kỳ thị. Anh B., người đã gắn bó hơn 10 năm với Trung tâm Y tế khu vực Gò Vấp, là một trong số như thế. Phát hiện nhiễm HIV vào năm 2015 khi mới ngoài 20 tuổi, cảm giác anh lúc đó thực sự khủng khiếp. "Tôi không thể ăn, ngủ, không tin nổi điều đó lại xảy ra với chính mình. Bác sĩ khuyên nên tham gia điều trị càng sớm càng tốt, tôi cũng cố gắng đưa bản thân vào khuôn khổ, song thật sự rất khó khăn" - anh B. nhớ lại.

Theo anh B., 10 năm trước, cách nhìn nhận của xã hội về HIV/AIDS còn nặng nề. Nhiễm HIV khi ấy vẫn gắn liền với hình ảnh "đầu lâu xương chéo", như bản án tử. Mỗi lần bước chân vào trung tâm y tế, anh đều cảm thấy ánh mắt người xung quanh như đổ dồn vào mình. Thời điểm đó, sức khỏe anh suy kiệt trầm trọng do mắc đồng thời cả lao và HIV/AIDS, hệ miễn dịch chỉ còn 230 CD4; cân nặng lao dốc chỉ còn 47 kg. Thế nhưng, nhờ sự kiên trì tuân thủ điều trị ARV cùng sự hỗ trợ tận tình của các y - bác sĩ, hành trình hồi sinh của anh đã bắt đầu. Giờ đây, sau 10 năm, anh nặng 82 kg, hệ miễn dịch phục hồi lên gần 2000 CD4. "HIV/AIDS với tôi, giờ chỉ là một tình trạng y tế mạn tính không khác gì bị cao huyết áp hay bệnh đái tháo đường" - anh B. nói.

Sống chung bệnh tật, hạnh phúc sinh con

Nếu như anh T. hay anh B. là những người trẻ còn e dè khi đối diện với HIV thì chị Đinh Hoàng Châu Bảo (ở Vĩnh Long), người đã sống gần 3 thập kỷ cùng HIV/AIDS, lại là một hình mẫu tiên phong cho sự cởi mở và chấp nhận. Phát hiện bị bệnh AIDS vào năm 1999, thay vì gục ngã, giấu giếm, chị chủ động tìm hiểu, điều trị và công khai tình trạng của mình. Sự chủ động ấy đã trở thành "vũ khí" giúp chị vững vàng trên hành trình dài phía trước.

Khi mang thai con đầu lòng, chị từng bị bệnh viện ở quê từ chối mổ vì sợ lây nhiễm. Cuối cùng, chị lên Bệnh viện Từ Dũ (TP HCM) sinh con và bé gái hoàn toàn khỏe mạnh. Tuy vậy, chị vẫn phải đối diện với sự kỳ thị kéo dài. Hàng xóm, thậm chí cả nhân viên y tế địa phương, lại cho rằng mẹ mắc HIV/AIDS thì con cũng mắc bệnh. Chỉ đến khi chị đưa con đến Viện Pasteur TP HCM thực hiện xét nghiệm, sau đó in kết quả âm tính phát cho mọi người thì họ mới tin con chị hoàn toàn bình thường như những đứa trẻ khác. "Tôi phải bình tĩnh giải thích nếu mẹ không can thiệp, tỉ lệ lây nhiễm chỉ 25%-35%. Con tôi nằm trong số may mắn đó. Vì vậy, người làm y tế nên tìm hiểu, cập nhật thông tin để tránh tổn thương cho người khác" - chị Bảo bày tỏ nỗi niềm.

Khác với số đông, chị Bảo công khai tình trạng nhiễm HIV ngay từ đầu và lựa chọn cách sống lạc quan, buôn bán, nuôi con và giúp đỡ cộng đồng. Với chị, AIDS là bệnh khó lây và dễ kiểm soát nếu tuân thủ điều trị. Cái đau nhất là người bệnh tự khước từ chính mình. "Ai cũng biết tôi nhiễm HIV nhưng họ nhìn vào cách tôi sống. Tôi vẫn buôn bán, khách vẫn ăn uống bình thường" - chị tự tin.

Gam màu hy vọng

Hơn 17 năm gắn bó với người bệnh HIV/AIDS, trong ký ức của BS Thạch Thị Ca, Trưởng Khoa Tư vấn, điều trị nghiện chất và HIV/AIDS - Trung tâm Y tế khu vực Gò Vấp, vẫn chưa thể quên những gương mặt người bệnh mỗi lần đến lấy thuốc. Theo BS Ca, bức tranh điều trị HIV/AIDS hiện nay đã thay đổi rất nhiều. Phần lớn bệnh nhân đều khỏe mạnh. Họ tuân thủ điều trị tốt, sống ổn định và sinh hoạt bình thường. Những ca nhiễm trùng cơ hội hay bệnh nặng đã giảm rất nhiều so với trước đây. Đặc biệt hơn, tại trung tâm, mỗi năm vẫn có hàng chục em bé khỏe mạnh được sinh ra từ những bà mẹ hoặc cặp đôi nhiễm HIV, là minh chứng sống động cho hiệu quả điều trị và tư vấn đúng cách.

Nhiễm HIV chưa phải là dấu chấm hết. Câu chuyện của những người sống chung với HIV/AIDS là bức tranh gam màu sáng thể hiện cho niềm hy vọng và khả năng kiểm soát "căn bệnh thế kỷ". Trên hành trình ấy, vượt qua nỗi sợ hãi ban đầu, đối mặt với ánh mắt kỳ thị và học cách sống chung với bệnh tật, nhiều người đã tìm thấy ánh sáng từ vực thẳm và vẫn sống khỏe, sống tốt, có ích cho cộng đồng. 

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 9-10