Sáu tháng rưỡi trước đây mới chỉ có cuộc xung đột giữa nhóm vũ trang Hamas và Israel ở khu vực Trung Đông. Rồi có thêm chiến sự ở Yemen và các vụ tấn công ở biển Đỏ. Mới đây nhất là việc Israel và Iran không kích vào bên trong lãnh thổ của nhau.
Hai chuyện sau vừa có nguyên do riêng lại vừa có liên quan trực tiếp đến chuyện xung đột Israel - Hamas ở Dải Gaza. Cuộc xung đột này giờ lại quyết định hoàn toàn triển vọng cho giải pháp chính trị giữa Israel và Palestine.
Cả 3 chuyện trên đang khiến giải pháp căn cơ thực sự cho cuộc xung khắc giữa Israel và Palestine thêm xa vời. Bởi vậy, mấu chốt bây giờ là cuộc khủng hoảng ở Dải Gaza.
Tại Dải Gaza, Hamas hiện tiếp tục bị Israel dồn vào tình thế khốn khó. Nhưng việc phát động xung đột với Israel đã giúp Hamas gia tăng đáng kể vị thế và ảnh hưởng trong nội bộ Palestine và củng cố được đồng minh trong thế giới Ả Rập.
Bằng chứng thời sự nhất là tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ - một thành viên NATO và một quốc gia đầy quyền lực trong thế giới Hồi giáo - vừa mới tiếp thủ lĩnh Hamas. Thực tiễn diễn biến cuộc xung đột 6 tháng rưỡi qua cho thấy Israel đã và sẽ không thể tiêu diệt được Hamas cho dù có quyết tâm đến mấy.
Phó đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc (LHQ) Robert Wood (bìa trái) hôm 18-4 phủ quyết dự thảo nghị quyết Hội đồng Bảo an LHQ, theo đó khuyến nghị công nhận nhà nước Palestine là thành viên của LHQ Ảnh: REUTERS
Iran và lực lượng Houthi ở Yemen được coi là những đồng minh chiến lược quan trọng của Hamas.
Vì thế, nếu không có hòa giải giữa Hamas và Israel thì sẽ không thể loại trừ được vĩnh viễn xung đột giữa hai bên, cũng như không thể có được giải pháp chính trị hòa bình cho cuộc xung khắc Israel - Palestine, không thể hạ hỏa được cuộc đối địch giữa Israel với Iran và những đồng minh của Hamas ở Iraq, Syria, Lebanon và Yemen.
Cho đến nay, hầu như ai cũng biết giải pháp căn cơ thực sự cho cuộc xung khắc Israel - Palestine xoay quanh nội dung cốt lõi là thành lập nhà nước Palestine độc lập, có chủ quyền và lãnh thổ cùng tồn tại hòa bình với nhà nước Israel.
Trở ngại chính lâu nay là trong nội bộ Israel có sự chống đối ngày càng tăng về việc thành lập nhà nước Palestine độc lập và Israel không sẵn sàng giao trả lại những vùng lãnh thổ của Palestine đã bị Israel chiếm đóng và sáp nhập trái phép. Cho nên phía Israel không còn muốn đàm phán với phía Palestine về giải pháp chính trị hòa bình nói trên.
Sau khi bị Hamas bất ngờ tấn công ngày 7-10 năm ngoái, Israel càng bám giữ vào lý do bảo đảm an ninh để chối bỏ giải pháp chính trị hòa bình nói trên, đồng thời quyết tâm áp đặt giải pháp của Israel cho cuộc xung khắc này. Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) và các nước phương Tây khác trên danh nghĩa ủng hộ giải pháp có 2 nhà nước Israel và Palestine ở Trung Đông nhưng trên thực tế không làm gì để thúc ép Israel đi vào giải pháp chính trị hòa bình với Palestine.
Ngay trước khi Israel tấn công trả đũa Iran hôm 19-4, Mỹ đã phủ quyết dự thảo nghị quyết Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc, theo đó khuyến nghị công nhận nhà nước Palestine là thành viên của Liên Hiệp Quốc.
Israel phụ thuộc hoàn toàn vào viện trợ tài chính và quân sự cũng như hành động quân sự cụ thể của các đồng minh để bảo đảm an ninh. Chừng nào các đồng minh này còn tiếp tục chống lưng cho Israel như lâu nay, chừng ấy Israel còn chống đối giải pháp 2 nhà nước nói trên. Chừng nào phe Hamas và phái Fatah ở phía Palestine còn huynh đệ tương tàn thì chừng ấy phía Palestine càng thất thế trong cuộc xung khắc với Israel.
Đúng là phải có được giải pháp căn cơ thực sự thì mới ngăn ngừa xung đột tái phát. Chỉ có điều chưa biết đến khi nào mới có được giải pháp ấy.
Iran cảnh báo Israel
Bộ trưởng Ngoại giao Iran Hossein Amirabdollahian hôm 19-4 cho biết Tehran đang điều tra cuộc tấn công nhằm vào nước này, đồng thời nói thêm rằng hiện chưa có bằng chứng cho thấy vụ việc có liên quan đến Israel.
Ông Amirabdollahian nói với đài NBC News rằng các máy bay không người lái (UAV) cất cánh bên trong lãnh thổ Iran và bay được vài trăm mét trước khi bị bắn hạ. Dù vậy, ông Amirabdollahian cũng cảnh báo nếu Israel trả đũa và hành động nhằm vào các lợi ích của Iran, Tehran sẽ phản ứng tức thì ở mức tối đa.
Hiện chưa có thêm thông tin về cuộc tấn công, như liệu chỉ có UAV được sử dụng, địa điểm phát động hoặc có mục tiêu nào bị đánh trúng hay không. Theo hãng tin Reuters, các đánh giá của tình báo phương Tây đồng ý với thông tin được Bộ trưởng Ngoại giao Iran đưa ra. Điều này cho thấy vụ tấn công do lực lượng đặc nhiệm Israel hoặc một phe phái Iran liên minh với nước này gây ra. Israel từng bị cáo buộc gây ra một số cuộc tấn công bên trong lãnh thổ Iran, như vụ UAV không kích một nhà máy vũ khí ở TP Isfahan vào tháng 1-2023.
Các chuyên gia nhận định phạm vi hạn chế của cuộc tấn công và việc thiếu các tuyên bố công khai sau đó cho thấy cả Israel và Iran đều đang tìm cách giảm bớt căng thẳng. Đây cũng là điều cộng đồng quốc tế mong muốn khi phản ứng về diễn biến trên. Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc António Guterres nhấn mạnh đã đến lúc phải ngăn chặn chu kỳ trả đũa nguy hiểm ở Trung Đông.
Xuân Mai
và quét mã QR
Bình luận (0)