Giải thưởng Hội Nhà văn 2023: Phóng khoáng, chấp nhận mọi khuynh hướng, phong cách nghệ thuật

Ngày 27-2, tại Hà Nội, Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức Lễ trao Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam 2023 và Tổng kết đợt 1 Cuộc vận động Sáng tác văn học về đề tài thiếu nhi.

Phát biểu tại buổi lễ, nhà văn Nguyễn Bình Phương, Phó Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam, cho hay Hội đã nhận được 179 tác phẩm tham dự Giải thưởng văn học năm 2023, Ban chấp hành (BCH) Hội đã chọn được 6 tác phẩm để trao giải.

"Những tác phẩm được trao năm nay cho thấy quan điểm cởi mở đầy can đảm của BCH. Điều ấy thể hiện cụ thể ở các hạng mục" - Phó Chủ tịch Hội Nhà văn nói.

Với thơ, trao cho "Đồng sen tàn" của Nguyễn Phúc Lộc Thành, trước hết là ghi nhận chất lượng của một tập thơ với nhiều những bài độc lạ đạt đến độ thần tình. Bên cạnh đó cũng là tôn vinh thành tựu của một tác giả đang chạm tới độ chín trên mọi phương diện, cả nhân sinh quan lẫn kỹ thuật thể hiện.

Hạng mục văn xuôi, việc trao cho cùng lúc ba tác phẩm, hai tiểu thuyết, "Tuyệt không dấu vết" của Nguyễn Việt Hà, "Từ giờ thứ sáu đến giờ thứ chín" của Nguyễn Một, và tập truyện ngắn "Một mùa hè dưới bóng cây" của Nguyễn Tham Thiện Kế, với ba phong cách khác nhau, thậm chí ba quan niệm nghệ thuật khác nhau, cho thấy tinh thần phóng khoáng của BCH trong nhìn nhận, chấp nhận mọi khuynh hướng, phong cách nghệ thuật.

Theo nhà văn Nguyễn Bình Phương, nhìn cụ thể ở từng tác phẩm, sẽ thấy bằng bản lĩnh người viết, mỗi tác giả đều mang đến dấu ấn riêng biệt trong sáng tác của mình. "Tuyệt không dấu vết" của Nguyễn Việt Hà cho thấy bản lĩnh của người nắm chắc kỹ thuật, dám bước những bước dài tới sự pha trộn thể loại để tìm ra một công thức cho riêng mình, cả trên phương diện phản ánh những vấn đề nhân sinh trong xã hội đương thời lẫn mĩ cảm nghệ thuật.

"Từ giờ thứ sáu đến giờ thứ chín" của Nguyễn Một thể hiện bản lĩnh qua góc nhìn nhận độc lập, khách quan trước những vấn đề vốn đã được mặc định, từ đó soi chiếu về sự tồn tại đầy kiên cường, cũng đầy tính may rủi, của cá nhân con người trong những giai đoạn, những tình thế lịch sử bất trắc, hiểm nguy. "Một mùa hè dưới bóng cây" của Nguyễn Tham Thiện Kế can đảm ở sự phá vỡ cấu trúc câu và làm mới ngôn ngữ theo cách của riêng mình mà vẫn tạo được sự thấu cảm với người đọc.

"Nhìn lùi lại, ở tổng thể, ta lại thấy: Lựa chọn trao cho cùng lúc cả ba tác phẩm cũng thể hiện bản lĩnh của BCH, bởi động thái này, dù muốn hay không, cũng phần nào khiến giới yêu văn học có dịp gợi liên tưởng và so sánh với sự kiện trao giải văn xuôi năm 1991, cách đây 33 năm" - nhà văn Nguyễn Bình Phương nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cũng cho rằng ở hạng mục lí luận phê bình, trao cho "Tự chủ văn chương và sứ mệnh tự do" là trao cho bản lĩnh chuyên nghiệp, với tính chất công trình chuyên khảo sâu, bề thế, bài bản, thoát khỏi cảm giác sản phẩm ngẫu hứng hay sản phẩm tập hợp từ các bài viết lẻ vụn vặt.

Ở hạng mục văn học thiếu nhi, tác phẩm đoạt giải thể hiện bản lĩnh của người viết, mạnh dạn, can đảm bước vào địa hạt mà trước đó còn là mới lạ bằng một câu chuyện dài. Tác phẩm "Cá linh đi học" của Lê Quang Trạng nhận được thiện tình xuyên suốt từ sơ khảo đến chung khảo đã chứng minh một cách thuyết phục rằng khi tác phẩm đạt đến chất lượng nhất định, nó cũng sẽ đạt đến sự đồng thuận cao.

Ở hạng mục văn học dịch, không có tác phẩm nào được trao.

Ở giải thưởng tác giả Trẻ, nhà văn Nguyễn Bình Phương đánh giá việc trao giải cho "Nhân sinh kép: sống hai cuộc đời" của tác giả Đức Anh, một lần nữa tái khẳng định quan điểm của BCH về ưu tiên khích lệ những tìm tòi, thử nghiệm của người viết trẻ. Đức Anh được đánh giá là tác giả có can đảm, có ý thức tìm kiếm cho mình một lối đi cá biệt, điều vô cùng quan trọng trong sáng tạo nghệ thuật.

Hai nhà văn Trần Thị Trường (Hà Nội) và Lê Thị Kim (TP HCM) được trao giải Nhà văn nữ ấn tượng năm 2023.