Gian nan mua vàng "bình ổn" (*): Thị trường tự do cũng khan hàng

Ngày 17-6, ghé vào một tiệm vàng ở khu vực chợ Tân Định (quận 1, TP HCM), chúng tôi hỏi mua vàng miếng SJC và vàng nhẫn trơn. Nhân viên bán hàng cho biết vàng nhẫn trơn giá 76 triệu đồng/lượng, còn vàng miếng SJC chỉ có loại 1 chỉ, giá 8,2 triệu đồng/chỉ (82 triệu đồng/lượng), loại 1 lượng không còn.

Xuất hiện vàng 2 giá

Chúng tôi tiếp tục tới các chi nhánh của Công ty Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ) và chi nhánh Ngân hàng (NH) Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) ở quận 3 và TP Thủ Đức (TP HCM) nhưng các nhân viên giao dịch cũng báo không còn vàng miếng SJC.

Trước đó, ngày 16-6, chúng tôi đến các tiệm vàng ở khu vực chợ Cầu (quận 12, TP HCM) hỏi mua vàng miếng SJC cũng nhận được những cái lắc đầu vì các tiệm này đều không có giấy phép kinh doanh vàng miếng SJC do NH Nhà nước cấp. 

"Mấy tháng trước tôi từng mua vàng SJC ở đây, vì sao hôm nay lại không bán?" - khi chúng tôi thắc mắc, người bán không trả lời câu hỏi mà tỏ ra khó chịu: "Anh muốn mua thì đến các điểm được nhà nước cho phép kinh doanh vàng miếng SJC là có".

Liên hệ với một chủ tiệm vàng ở khu vực chợ Gò Vấp (TP HCM), người này cho biết hiện nay mua bán vàng miếng SJC không đơn giản. Các tiệm vàng chỉ dám mua bán nhỏ giọt cho khách hàng thân quen, không dám giao dịch với người lạ vì sợ bị phạt. Vì theo quy định, việc mua bán vàng miếng SJC phải được cơ quan chức năng cấp phép. 

Nếu bị phát hiện giao dịch trái phép, tiệm vàng có thể bị tước giấy phép kinh doanh. Tuy vậy, chủ tiệm vàng này nói nhỏ: "Khi nào tiệm thu mua được vàng miếng SJC từ khách quen sẽ điện thoại cho anh đến giao dịch theo mức giá do Công ty SJC công bố".

Giám đốc một công ty vàng ở TP HCM nói hiện nay không có tiệm vàng nào dám niêm yết công khai bảng giá vàng miếng SJC nhưng thị trường vẫn có giao dịch theo "đường riêng". Bởi nhu cầu mua vàng miếng SJC của người dân vẫn rất lớn, trong khi việc đặt mua trực tuyến hoặc mua trực tiếp tại các NH và Công ty SJC quá khó khăn.

Ghi nhận trên các diễn đàn, mạng xã hội, một số công ty vàng vẫn thông báo giá giao dịch vàng miếng SJC cho khách hàng quen. Theo đó, mức giá phổ biến hiện nay là 80,1 triệu đồng/lượng ở chiều mua vào và 81,5 triệu đồng/lượng ở chiều bán ra, tức cao hơn 4-5 triệu đồng/lượng so với giá "bình ổn". 

"Những người xếp hàng mua vàng ở Công ty SJC, NH thương mại quốc doanh với giá 76,98 triệu đồng/lượng có thể bán lại cho người thân quen hoặc bạn bè để ăn chênh lệch. Rất khó để kiểm soát những nhu cầu thực tế này. Do đó, để giảm tình trạng vàng 2 giá cần biện pháp thị trường" - giám đốc công ty vàng này nhận định.

Mở rộng mạng lưới bán vàng miếng

Liên quan đến tình trạng vàng 2 giá trên thị trường hiện nay, chuyên gia vàng Nguyễn Ngọc Trọng đề xuất cần tăng cung vàng miếng SJC bằng cách mở rộng mạng lưới bán vàng cho các công ty và NH thương mại khác. 

Cụ thể, cần mở rộng hệ thống bán để người dân ở nhiều khu vực, tỉnh, thành đều có thể mua vàng miếng, thay vì đổ dồn về 2 thành phố lớn Hà Nội và TP HCM. Nếu không sẽ tạo ra sự khan hiếm và kích thích nhu cầu mua vàng của người dân. 

"Các NH thương mại có mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch lớn có thể mở rộng các điểm bán vàng miếng ra các tỉnh, thành. Giải pháp trước mắt hiện nay là cho phép đăng ký mua vàng online như cách 4 NH quốc doanh đang làm. Khách dễ dàng đặt mua, chốt giá, chuyển tiền và sau một vài ngày sẽ đến điểm bán để nhận vàng. Khi mạng lưới phân phối đủ lớn, nhu cầu mua vàng của người dân sẽ giảm dần" - ông Trọng nói.

Một chuyên gia cho rằng khi còn nhiều người muốn mua vàng miếng chưa tiếp cận được vì mạng lưới bán vàng hiện tại chưa nhiều thì khó tránh tình trạng vàng 2 giá, giá "chợ đen" như câu chuyện của USD tự do thời gian qua.

Thực tế, để giảm áp lực cho các điểm bán vàng, từ ngày 17-6, cả 4 NH thương mại quốc doanh đều đã triển khai cho khách hàng đăng ký mua vàng trực tuyến thay vì phải chen lấn, xếp hàng như những ngày trước. 

Lãnh đạo một NH thương mại quốc doanh đánh giá giải pháp bán vàng miếng trực tiếp của NH Nhà nước cho người dân thông qua hệ thống NH thương mại quốc doanh và Công ty SJC đã góp phần hạ nhiệt giá vàng miếng. 

"Hiệu quả rõ nhất là giá vàng miếng SJC đã giảm mạnh những ngày qua và thu hẹp khoảng cách với thế giới xuống còn khoảng 4-6 triệu đồng/lượng. Đây là giải pháp trong ngắn hạn và có thể phải triển khai thêm một thời gian nữa cho đến khi Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý thị trường vàng được sửa đổi. Theo tôi, có thể sửa nghị định này theo hướng bỏ độc quyền vàng miếng SJC, bỏ độc quyền thương hiệu vàng miếng" - lãnh đạo NH này nói.

TS Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, cho rằng vàng là một kênh đầu tư truyền thống của người dân bên cạnh các kênh quen thuộc khác như bất động sản, gửi tiết kiệm... Bởi vậy, để người dân giảm đầu tư vào vàng và biến vàng thành nguồn lực phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội, giải pháp căn cơ là nhà nước cần khuyến khích phát triển các kênh đầu tư khác như cổ phiếu, trái phiếu... Đồng thời phải tiếp tục duy trì ổn định kinh tế vĩ mô để người dân yên tâm bỏ tiền đầu tư.

GS-TS Trần Thọ Đạt, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, nhận định trong bối cảnh kinh tế còn nhiều biến động, vàng có thể là kênh trú ẩn an toàn. Nhưng ở góc độ đầu tư, vàng không phải là nơi sinh lời tốt so với các kênh khác, vàng lại đang có nhiều rủi ro và nhà nước cũng không khuyến khích người dân tích trữ vàng. 

"Nếu người dân tiếp tục đẩy mạnh mua vàng thì nguồn lực sẽ nằm im, không có lợi cho nền kinh tế. Về lâu dài, Chính phủ cần có giải pháp làm cho các kênh đầu tư khác trở nên hấp dẫn hơn để người dân có lựa chọn thay thế, giảm tập trung vào vàng" - ông Đạt nói. 

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 17-6