Chương trình phổ thông mới: Lùi nhưng đừng phát sinh chi phí!

Chiều 2-11, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) Phùng Xuân Nhạ, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về việc lùi thời điểm triển khai áp dụng chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) và sách giáo khoa (SGK) mới tại Nghị quyết số 88/2014/QH13 ngày 28-11-2014 của Quốc hội (QH - Nghị quyết 88).

Đã làm được gì trong 3 năm?

Theo Nghị quyết 88, từ năm học 2018-2019 bắt đầu triển khai áp dụng chương trình GDPT và SGK mới theo hình thức cuốn chiếu đối với mỗi cấp tiểu học, THCS và THPT. Tuy nhiên, căn cứ tình hình thực tế, Chính phủ trình QH xem xét, cho phép lùi triển khai theo hình thức cuốn chiếu đối với cấp tiểu học từ năm học 2019-2020, đối với cấp THCS từ năm học 2020-2021 và đối với cấp THPT từ năm học 2021-2022.

Lùi chương trình giáo dục phổ thông tổng thể và sách giáo khoa mới để bảo đảm sự thận trọng Ảnh: TẤN THẠNH

Như vậy, so với lộ trình tại Nghị quyết 88, việc triển khai ở cấp tiểu học chậm 1 năm, ở cấp THCS chậm 2 năm và ở cấp THPT chậm 3 năm.

Bấm nút phát biểu thảo luận ở hội trường về nội dung này, đại biểu (ĐB) Cao Thị Giang (Quảng Bình) cho rằng chương trình chưa đem lại hiệu quả nên việc lùi thời gian triển khai là việc làm cần thiết; đồng thời có thời gian đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cũng như tính toán kinh phí tổ chức.

Trước một số ý kiến đánh giá việc lùi thời gian áp dụng sẽ gây tốn kém ngân sách, ĐB Cao Thị Giang cho rằng nhận định này chưa hợp lý. Theo vị ĐB này, để triển khai có hiệu quả cần chuẩn bị đội ngũ biên soạn SGK toàn diện, đào tạo cho đội ngũ giáo viên, từ đó tạo được sự đồng thuận của giáo viên và học sinh, nhân dân trong thực hiện.

ĐB Nguyễn Hữu Cầu (Nghệ An) cho biết đề án đã được thực hiện 3 năm - từ năm 2015 cho đến nay. Ông Cầu thể hiện sự phân vân, nghi ngờ sự lãng phí trong việc lùi thời gian thực hiện áp dụng chương trình đổi mới SGK. Theo nghị quyết của Chính phủ, từ tháng 6-2016 đến tháng 7-2018 phải biên soạn xong 3 bộ SGK của lớp 1, lớp 6 và lớp 10. "Vậy 3 năm ấy, tôi xin hỏi Bộ GD-ĐT, chúng ta làm được bao nhiêu sản phẩm? Trong bao nhiêu sản phẩm ấy đã chi hết bao nhiêu tiền và đến nay còn bao nhiêu tiền? Bây giờ chúng ta không biết sản phẩm làm được trong thời gian qua làm được cái gì, tiêu tốn của nhà nước bao nhiêu tiền, trong khi chúng ta lại tiếp tục cho kéo dài. Khi đã kéo dài thời gian thì chắc chắn kéo theo chi phí" - ông Cầu băn khoăn.

ĐB Trần Thị Dung (Điện Biên) đặt câu hỏi: "Vậy thời gian cần và đủ là bao nhiêu, lùi một năm đã đủ chưa? Đặc biệt là còn 30 đầu việc phải làm, trong đó có nội dung rất quan trọng là đào tạo giáo viên dạy môn chưa có trong chương trình hiện hành".

Bà Dung đồng thời đề nghị Chính phủ cam kết nếu QH đồng tình lùi theo đề nghị thì Chính phủ phải bảo đảm khối lượng công việc và mục tiêu đúng như Nghị quyết 88 đề ra.

Mới tiêu hơn 50 tỉ đồng

Giải trình lại các ý kiến ĐBQH, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ khẳng định SGK là yếu tố đặc biệt quan trọng trong chương trình GDPT. Theo ông, đây là lần đầu tiên có chương trình GDPT tổng thể. SGK lần này cũng chuyển từ phương thức truyền thống là truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực học sinh, khai phóng, thực học, thực nghiệp, dân chủ trong giáo dục.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết khi đưa ra chương trình tổng thể để lấy ý kiến, bộ đã triển khai tới 2 lần, đặc biệt là xin ý kiến các thầy cô để khi triển khai không lạ lẫm. "Đến nay đã có khung chương trình tổng thể, bây giờ xây dựng từng môn học. Sau khi xây dựng môn học, chúng tôi có so sánh để điều chỉnh chương trình tổng thể cho phù hợp" - ông Nhạ cho biết.

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh rằng đổi mới không phải là mới tinh mà là kế thừa, khắc phục cái cũ và tiếp nhận cái mới. Chương trình vẫn có độ mở để cập nhật các kiến thức mới, để giáo viên sáng tạo. Theo ông Nhạ, nội dung chương trình tiểu học không có quá nhiều thay đổi, đội ngũ giáo viên yên tâm để triển khai. Đối với THPT, hiện các trường sư phạm đã chuẩn bị lực lượng.

Giải trình những chất vấn của ĐB về việc đề án này đã chi phí ra sao trong 3 năm qua, Bộ trưởng cho biết mới tiêu được 48,8 tỉ đồng "chứ chưa tiêu được nhiều". Còn đối với chương trình đào tạo, bồi dưỡng giáo viên mới tiêu 2,3 tỉ đồng. "Như vậy tổng số mới tiêu được hơn 50 tỉ đồng, còn lại đang trong kế hoạch. Từng năm một, chúng tôi sẽ báo cáo với QH để giải tỏa một số quan điểm chi rất nhiều tiền" - Bộ trưởng Nhạ khẳng định.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng nhấn mạnh để bảo đảm sự thận trọng và tiếp thu ý kiến của các ĐBQH, đề nghị Ủy ban Thường vụ QH nghiên cứu, chỉ đạo hoàn thiện dự thảo nghị quyết và xin ý kiến các ĐB, trước khi biểu quyết thông qua, kể cả các phương án lùi 1, 2, hay 3 năm.