Điểm số học bạ trở thành "phao cứu sinh"!

Năm 2021 cũng là năm số lượng học sinh xét đặc cách tốt nghiệp THPT nhiều nhất từ trước đến nay, lên đến hơn 15.000 em. Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đã yêu cầu các trường ĐH tạo điều kiện thuận lợi để xét tuyển số học sinh này. Song, trên thực tế triển khai, có lẽ số học sinh này chỉ có cơ hội xét tuyển nhiều nhất theo phương thức kết quả học bạ THPT, bên cạnh một số ít tham dự kỳ thi đánh giá năng lực (ĐGNL) đợt 2 và xét tuyển vào những trường sử dụng kết quả thi ĐGNL.

Độ vênh giữa điểm số thi và xét tuyển

Theo Luật Giáo dục, để được công nhận tốt nghiệp THCS, học sinh lớp 9 chỉ cần được xét tốt nghiệp chứ không phải dự kỳ thi tốt nghiệp như trước năm 2005. Tuy nhiên, chỉ vài năm sau, đồng loạt nhiều địa phương phát sinh kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập.

Học sinh Bến Tre tại chương trình “Đưa trường học đến thí sinh” năm 2021, do Báo Người Lao Động tổ chức. (Ảnh: TẤN THẠNH)

Năm 2021, do dịch bệnh nên nhiều địa phương không tổ chức được kỳ thi tuyển sinh lớp 10 công lập mà chỉ tổ chức xét tuyển dựa trên kết quả học tập năm lớp 9. Cụ thể, với TP HCM, trong hơn 83.000 học sinh đăng ký xét tuyển vào lớp 10 THPT công lập năm nay có đến hơn 97% đạt điểm trung bình các môn xét tuyển (toán, văn, ngoại ngữ) trở lên, độ phân cách là 0,1 điểm và rất nhiều học sinh có cùng mức điểm.

Trong khi đó, theo kết quả các kỳ thi tuyển lớp 10 ở những năm trước, chỉ có khoảng 60% học sinh đạt mức trung bình điểm thi với độ phân cách mức điểm 0,25 và độ phân hóa học sinh ở các mức điểm khá cao. Như vậy, kết quả kỳ thi vẫn tốt và hiệu quả hơn nhiều cho việc xét tuyển khi hằng năm, theo yêu cầu phân luồng sau THCS, chỉ có 70% học sinh lớp 9 được xét tuyển tiếp tục vào hệ giáo dục phổ thông.

Cần chuẩn hóa cách đánh giá

Đến thời điểm này, hàng loạt địa phương đã công bố tỉ lệ tốt nghiệp hệ THPT cao hơn 99% (Lào Cai, Sơn La, Ninh Bình, Hà Nam, Hà Tĩnh, Lâm Đồng, Đồng Nai, Tây Ninh, Long An, Bến Tre, Đồng Tháp, Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang, Sóc Trăng…). Tỉnh Hà Giang có tỉ lệ tốt nghiệp thuộc loại thấp, 93,22% nhưng cũng cao hơn 5% so với năm 2020. Như vậy, dự đoán tỉ lệ tốt nghiệp THPT cả nước ở năm 2021 sẽ không thấp hơn năm 2020 (98,34%).

Công thức tính điểm xét tốt nghiệp THPT 2021 theo quy định điểm trung bình lớp 12 chiếm 30%, điểm trung bình các bài thi trong kỳ thi tốt nghiệp chiếm 70% đã góp phần không nhỏ cho việc duy trì tỉ lệ tốt nghiệp cao trong nhiều năm qua. Thậm chí, trước năm 2019, điểm trung bình lớp 12 còn chiếm đến 50%.

Theo thống kê từ kết quả điểm thi tốt nghiệp THPT 2021, nếu chỉ tính điểm thi để xét tốt nghiệp, tỉ lệ tốt nghiệp chung của cả nước chỉ là 91,7%. Nhiều địa phương sẽ có tỉ lệ tốt nghiệp giảm mạnh so với tỉ lệ đã công bố.

Tỉ lệ thí sinh tốt nghiệp THPT nhờ "phao cứu sinh" của điểm trung bình lớp 12 thể hiện tính vùng miền khá rõ và không thay đổi nhiều trong những năm gần đây. Đây là một trong nhiều lý do khiến nhiều trường ĐH không dành nhiều chỉ tiêu cho phương thức xét tuyển từ kết quả học bạ THPT.

Như vậy, để thực hiện được yêu cầu "học thật, thi thật, nhân tài thật" của Bộ GD-ĐT, ngoài việc phải chuẩn hóa cách đánh giá học tập, việc đầu tư nâng cao chất lượng giáo dục ở những vùng miền có chênh lệch giữa học và thi lớn là nhiệm vụ của ngành giáo dục phổ thông.