Giữ cấu trúc đề thi tuyển sinh lớp 10 tại TP HCM

Ông Nguyễn Bảo Quốc, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) TP HCM, cho biết kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm nay sẽ có một số điều chỉnh nhưng nhìn chung vẫn thực hiện như các năm trước về định hướng đề, cấu trúc các môn thi.

Đề ngữ văn: Độ "mở" sẽ cao

Theo Sở GD-ĐT TP HCM, điều chỉnh trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10 chủ yếu là ở môn ngữ văn, cụ thể là đổi mới hướng ra đề.

Ông Trần Tiến Thành, chuyên viên môn ngữ văn Sở GD-ĐT TP HCM, cho biết năm nay, cấu trúc đề thi môn ngữ văn trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT không thay đổi so với năm học 2021-2022. Thời gian làm bài là 120 phút. Cấu trúc đề thi gồm 3 phần: Đọc hiểu (3 điểm), nghị luận xã hội (3 điểm) và nghị luận văn học (4 điểm).

Theo ông Thành, để ôn tập tốt, ở mỗi phần trong đề thi, học sinh (HS) cần rèn luyện các năng lực cần thiết. Cụ thể ở phần đọc - hiểu, các văn bản được chọn có thể là văn bản nghị luận, thông tin, văn học, khoa học... Câu hỏi được tổ chức theo các mức độ tư duy từ dễ đến khó; từ mức độ nhận biết, thông hiểu đến phân tích, suy luận và đánh giá, vận dụng. Trong các câu hỏi đọc - hiểu có một câu về tiếng Việt…

"Khi trả lời các câu hỏi đọc - hiểu, các em cần đọc toàn bộ văn bản để nắm nội dung. Cần trả lời ngắn gọn, rõ ràng theo đúng yêu cầu đề thi; tránh lan man, dài dòng không cần thiết" - ông Thành khuyên.

Ở phần nghị luận xã hội (bài văn khoảng 500 chữ), HS cần bảo đảm cấu trúc bài nghị luận: Có đủ mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài cần nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề và kết bài kết luận được vấn đề. Cần tập phân tích, xác định đúng vấn đề nghị luận; triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lý lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động.

Bên cạnh đó, HS cần rèn luyện các thao tác lập luận, nhất là giải thích, chứng minh, bình luận. HS cũng cần tránh các lỗi như thiếu thao tác lập luận; vận dụng thao tác lập luận chưa hiệu quả hoặc chưa rút ra được bài học cho bản thân thông qua việc bàn luận về vấn đề, các ý bàn luận chưa phong phú, chưa sâu sắc, còn sơ sài.

Ở phần nghị luận văn học, theo ông Thành, HS được lựa chọn 1 trong 2 đề để làm bài. Đề thứ nhất yêu cầu HS tự chọn một tác phẩm thuộc chủ đề đã cho, cảm nhận tác phẩm và chỉ ra ảnh hưởng, tác động của tác phẩm đối với bản thân hoặc liên hệ tác phẩm khác, liên hệ thực tế cuộc sống để rút ra một vấn đề văn học hoặc cuộc sống.

Đề thứ 2 đặt ra một tình huống cụ thể và yêu cầu HS sử dụng kiến thức, sự trải nghiệm trong quá trình đọc để giải quyết tình huống ấy. HS cần rèn luyện kỹ năng phân tích, cảm nhận tác phẩm văn học theo thể loại thơ, truyện. HS cần nắm vững kỹ năng viết bài văn nghị luận văn học; đọc thêm các tác phẩm ngoài sách giáo khoa cùng chủ đề; dùng kiến thức và trải nghiệm đọc tác phẩm để giải quyết một tình huống cụ thể.

Ông Thành cho rằng hạn chế của HS hiện nay là diễn xuôi lại tác phẩm; bài làm thiếu cảm xúc do ít đọc, ít suy tư, cũng có thể do học vẹt. Nhiều HS không hiểu rõ yêu cầu của đề, viết lại các nội dung đã học một cách máy móc. Ngoài ra, nhiều em phân bố thời gian không hợp lý cho các phần, các câu; đọc đề không kỹ dẫn đến trả lời không đúng trọng tâm hoặc trả lời dài dòng, thừa ý; trình bày, viết chữ cẩu thả, khó đọc; bài làm không hoàn chỉnh...

Mặt khác, không ít HS bị ám ảnh bởi suy nghĩ đề thi tuyển sinh là phải khó, "phải có nhiều bẫy", dẫn đến tâm trạng lo lắng, căng thẳng, ảnh hưởng đến bài làm. Điều này nên tránh.

Ông Thành nhận xét: "Định hướng đề thi tuyển sinh môn ngữ văn năm nay sẽ có độ "mở" cao. Các em cần tập trung rèn luyện kỹ năng và tích lũy kiến thức để thực hiện tốt nhất các yêu cầu của đề".

Thí sinh TP HCM tham dự kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm 2022

Môn toán, tiếng Anh: Giữ nguyên cấu trúc, mức độ

Ông Dương Bửu Lộc, chuyên viên môn toán Sở GD-ĐT TP HCM, cho biết đề thi môn toán vẫn giữ nguyên cấu trúc, mức độ kiến thức. Trừ 1 năm do ảnh hưởng dịch COVID-19 buộc phải xét tuyển, đề thi môn toán trong kỳ tuyển sinh lớp 10 giữ ổn định trong vòng 4 năm trở lại đây.

Cụ thể, đề thi sẽ có 70% câu hỏi nhận biết, thông hiểu; 30% vận dụng, vận dụng cao. Đề thi môn toán gồm 8 câu, với 7 câu là kiến thức cơ bản và 1 câu về hình học phẳng. Trong đó, câu 1 và 2 là kiến thức quen thuộc về đồ thị, định lý Vi-et, điều kiện có nghiệm của phương trình. Từ câu 3 đến câu 7 là các bài toán vận dụng kiến thức đã học trong chương trình giải các bài toán liên quan thực tế, sẽ có 1-2 câu ở mức nâng cao. Câu 8 là bài toán hình học phẳng, gồm 3 bài toán nhỏ. Trong đó, 2 bài ở mức độ cơ bản, bài còn lại mang tính phân hóa cao.

Ông Lộc đánh giá HS thường gặp khó khăn với bài toán thực tế do khả năng thấu hiểu, khó hình dung các vấn đề thực tế cuộc sống như lãi suất tiền gửi, thể tích, chu vi… Do vậy, trong quá trình học, ngoài nắm các kiến thức toán học, HS cần quan tâm, rèn luyện thêm để có hiểu biết về các kiến thức từ thực tế.

Trong khi đó, ở môn tiếng Anh, Sở GD-ĐT TP HCM cũng cho biết đề thi sẽ giữ ổn định với các nội dung kiến thức, chủ đề, chủ điểm, từ vựng quen thuộc, nằm trong chương trình đã học và chủ yếu là lớp 9. Đề thi vẫn sẽ có tính phân hóa, gồm 40 câu (0,25 điểm/câu) với thời gian làm bài 90 phút, chủ yếu là nhận biết, thông hiểu, phần nâng cao chiếm 10% - 15% để phân hóa thí sinh.

Đề thi tiếng Anh sẽ không chú trọng về ngữ pháp mà nghiêng về kỹ năng, từ vựng. Khi học, HS không nên ôm đồm quá nhiều ngữ pháp mà nên rèn các dạng bài để hình thành kỹ năng, đọc nhiều bài đọc để ghi nhớ từ vựng.