Tận thu sách giáo khoa

Ngoài bộ sách giáo khoa (SGK) mà Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) ban hành, học sinh Hà Nội còn phải mua các sách bài tập, sách "Giáo dục nếp sống văn minh" dành cho học sinh Hà Nội, "Giáo dục an toàn giao thông", "Hướng dẫn tin học lớp 4" và "Bài tập tin học lớp 4" của dự án mô hình trường học mới (VNEN)…

Tiểu học dùng đến... 25 cuốn sách

Một bà mẹ có con đang học lớp 4 tại một trường tiểu học đóng tại quận Cầu Giấy, TP Hà Nội cho hay thật sự bất ngờ khi bộ sách của con có tới 25 đầu sách. "Nhìn số lượng sách của con mà tôi thực sự choáng váng. Hồi tháng 4-2018, khi nhà trường đề nghị phụ huynh mua sách SGK cho học sinh, tôi đăng ký ngay vì như vậy tiện cho cả phụ huynh lẫn nhà trường. Tuy nhiên, tôi không thể ngờ số lượng sách quá nhiều như vậy. Giá bộ SGK của Bộ GD-ĐT chỉ hơn 70.000 đồng nhưng bộ sách con tôi mua ở trường lên tới 345.000 đồng, chưa kể bộ đồ dùng học toán, kỹ thuật nữa" - bà mẹ này cho biết.

Hàng loạt cuốn sách học sinh phải mua thêm trong chương trình lớp 4

Phụ huynh cũng băn khoăn trong khi Bộ GD-ĐT luôn chủ trương giảm tải thì nhà trường lại đưa ra quá nhiều đầu sách. Riêng môn toán, ngoài SGK còn thêm 2 cuốn vở bài tập toán có nội dung tương tự, cùng của NXB Giáo dục phát hành, trong khi đó đã có cuốn "Cùng em học toán" mà học sinh dùng để học buổi 2 ở trường. "Tôi để ý các năm học trước thì thấy bài học trên lớp các con ghi vào vở, hầu như vở bài tập bỏ không dùng nhưng năm nào cũng phải mua vở này. Việc này không chỉ tốn kém mà còn vất vả cho học sinh vì hằng ngày các con phải mang sách vở đi - về rất nặng" - bà mẹ này phản ánh.

Không chỉ phải mua các sách bài tập gần như không dùng đến, phụ huynh còn phàn nàn vì trong danh mục sách của trường còn có thêm 2 cuốn hướng dẫn tin học của dự án mô hình trường học mới (VNEN) với giá 55.000 đồng, gần bằng giá cả bộ SGK và còn phải mua các cuốn giáo dục nếp sống văn minh dành cho học sinh Hà Nội, giáo dục an toàn giao thông…

Bị ép phải mua?

Sách mà học sinh phải mua thêm này đều được phát hành qua hệ thống nhà trường. Lãnh đạo một trường tiểu học của quận Cầu Giấy cho biết các trường trong quận đều đăng ký mua SGK của học sinh với phòng GD-ĐT quận. "Chúng tôi gửi danh mục sách mà phòng đưa ra về các tổ để giáo viên các khối chọn cuốn nào phù hợp chứ không phải hoàn toàn theo danh mục của phòng" - lãnh đạo này chia sẻ.

Hiệu phó một trường tiểu học tại quận Đống Đa, TP Hà Nội cũng cho biết để thuận tiện cho các phụ huynh, nhà trường khuyến khích phụ huynh đăng ký mua SGK tại trường. "Tuy nhiên chúng tôi chỉ đưa ra danh mục SGK, không có sách bài tập, sách tham khảo" - hiệu phó này nói.

Một chuyên gia trong lĩnh vực xuất bản cho hay các NXB liên quan đến lĩnh vực giáo dục thường có quan hệ rất tốt với các phòng GD-ĐT. Nhờ có mối quan hệ này mà sách thông qua các phòng GD-ĐT được đưa về các trường học mà nhiều khi các trường không muốn làm theo cũng không được. Hoa hồng bán SGK vào nhà trường bao nhiêu thì không phải ai cũng rõ nhưng theo tiết lộ của chủ một nhà sách, chiết khấu hoa hồng bán SGK của NXB Giáo dục cho các nhà sách ở Hà Nội là 7%-9%, sách tham khảo là từ 20%-25% trở lên.

Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội từng làm việc với Sở GD-ĐT Hà Nội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về xuất bản, in và phát hành SGK phổ thông giai đoạn 2012-2017. Trước băn khoăn liệu có tình trạng ép buộc cơ sở, học sinh, phụ huynh mua SGK hay không, ông Chử Xuân Dũng, Giám đốc Sở GD-ĐT TP Hà Nội, khẳng định việc phát hành sách tại các nhà trường được thực hiện trên tinh thần tự nguyện, giá bán công khai, sở không có bất cứ hình thức ép buộc nào (!?).