Thầy say mê đổi mới dạy học, viết báo

Thầy làm chủ nhiệm và giảng dạy chúng tôi trọn năm lớp 10 và học kỳ I lớp 11 tại Trường THPT Số 1 Quảng Trạch (nay là Trường THPT Lương Thế Vinh, tỉnh Quảng Bình) nhưng ấn tượng về thầy không thể nào phai nhạt. Đó là thầy giáo Trương Văn Hà, người thầy đáng kính của tôi, hiện nay công tác tại Ban Dân vận Tỉnh ủy Quảng Bình.

Tấm gương đổi mới và sáng tạo

Ngay tiết học ngữ văn đầu tiên của năm lớp 10, thầy đã để lại trong chúng tôi rất nhiều ấn tượng. Mỗi tiết lên lớp của thầy lúc đó đã thực sự lấy học sinh làm trung tâm. Mỗi ý kiến, luận điểm đưa ra trong bài học, thầy đều tổ chức cho chúng tôi nhận xét, phản biện dân chủ, làm cho không khí các giờ học lúc nào cũng sôi nổi, đầy hứng khởi. Thầy cũng đã có nhiều đổi mới trong việc ra đề kiểm tra ngữ văn.

Thầy Trương Văn Hà cùng đồng nghiệp và học trò cũ Trường THPT Lương Thế Vinh (tỉnh Quảng Bình) (Ảnh do nhân vật cung cấp)

Khi còn dạy chương trình ngữ văn lớp 10 thí điểm phân ban, thầy đã ra cho lớp tôi một đề bài kiểm tra rất lý thú: "Em hãy tưởng tượng, nếu giả sử Mỵ Châu và Trọng Thủy gặp nhau ở thế giới bên kia thì họ sẽ nói với nhau những điều gì?".

Có một bạn nữ trong lớp tôi đã viết một bài văn rất xuất sắc, được thầy chấm 9 điểm, rồi được thầy chọn gửi đăng ở một tờ tạp chí ở trung ương, làm cho cả khối lớp 10 chúng tôi ai cũng rất ngưỡng mộ.

Nhờ thầy hướng dẫn về phương pháp điều hành cuộc họp, các bạn trong ban cán sự lớp tôi đã trưởng thành lên rất nhanh. Thầy còn hướng dẫn chúng tôi tổ chức sinh hoạt lớp theo chủ đề hằng tháng kết hợp tổ chức sinh nhật chung cho các bạn có cùng ngày sinh trong một tháng... giúp cho lớp ngày càng đoàn kết hơn.

Thầy tôi còn là tấm gương sáng về phương pháp nghiên cứu khoa học và khả năng viết báo. Trong gần 7 năm dạy học, thầy đã viết được trên 700 bài báo các loại, trong đó có 100 bài nghiên cứu về đổi mới phương pháp giảng dạy được đăng ở nhiều tờ báo, tạp chí. Tiêu biểu như các bài viết: "Dạy thế nào để học sinh thích học văn?" (Báo Giáo dục và Thời đại, Chủ nhật, số 21, ngày 22-5-2005); "Dạy văn chỉ hỏi có nên không?" (Tạp chí Văn học và Tuổi trẻ, số tháng 7-2007); "Vận dụng dạy - học đặt vấn đề và giải quyết vấn đề như thế nào trong giảng dạy môn ngữ văn?" (Tạp chí Thế giới Trong ta, số PB2, tháng 8-2006)... Sau khi chuyển ngành đến nay, thầy cũng đã có nhiều bài báo khoa học được công bố trên các tạp chí có chỉ số ISSN ở trung ương và địa phương.

Người dẫn bước

Tôi còn nhớ như in, năm 2007, chúng tôi đến thăm thầy tại dãy nhà tập thể cũ của trường tôi. Nhìn căn "nhà" vừa nhỏ vừa đơn sơ của vợ chồng thầy, lớp tôi ai cũng ái ngại. Với mong muốn được giúp đỡ thầy vượt qua một số khó khăn ban đầu, nhiều bạn trong lớp tôi đã bảo với bố mẹ đặt vấn đề với thầy, nhờ thầy tổ chức dạy thêm môn ngữ văn cho cả lớp. Nhưng thầy đã không đồng ý. Thầy bảo với chúng tôi, chỉ cần trên lớp cả thầy và trò cùng có quyết tâm cao thì chất lượng môn ngữ văn sẽ rất tốt. Chúng tôi đã hiểu rằng thầy từ chối mở lớp dạy thêm là bởi vì thầy không muốn lấy tiền học thêm của chúng tôi.

Tôi còn được biết tranh thủ sau giờ lên lớp và các ngày nghỉ cuối tuần, thầy tôi đã cần mẫn viết báo, còn vợ thầy thì đi làm kế toán cho các doanh nghiệp để kiếm thêm thu nhập. Mỗi lần nhận được tiền nhuận bút, thầy vẫn không quên dành dụm lại một vài trăm ngàn để làm quà giúp đỡ cho những bạn có hoàn cảnh khó khăn trong trường tôi. Những ngày nghỉ cuối tuần, được đạp xe đi theo thầy đến thăm, tặng quà cho các bạn, chúng tôi càng thấm thía hơn về tình cảm yêu thương mà thầy đã dành cho chúng tôi. Đó chính là động lực quan trọng nhất gieo vào trong tôi một niềm ước mơ giản dị nhưng hết sức cao đẹp là sau này sẽ quyết tâm làm nghề dạy học như cái nghề cao quý mà thầy tôi đã từng lựa chọn. Về công tác tại trường tôi được gần 3 năm, thầy đã được kết nạp vào Đảng.

Rồi nhờ những kinh nghiệm về tự học các môn, việc khai thác thông tin từ các văn kiện của đại hội Đảng bộ các cấp và các tờ báo, tạp chí để minh họa khi làm bài thi môn địa lý; kinh nghiệm làm bài thi ngữ văn và lịch sử mà thầy đã truyền lại, lớp tôi có nhiều bạn đã đạt kết quả rất cao trong kỳ thi tốt nghiệp THPT và kỳ thi đại học năm 2009. Từ một học sinh chỉ có học lực khá, sau khi tốt nghiệp THPT, tôi đã thi đỗ chuyên ngành lịch sử Trường ĐH Vinh. Học tập theo tấm gương về đạo đức, nhân cách của thầy, tôi cũng đã vinh dự được kết nạp vào Đảng khi còn là sinh viên đại học và vừa tốt nghiệp xuất sắc chuyên ngành lịch sử văn hóa vừa tốt nghiệp loại giỏi chuyên ngành sư phạm lịch sử.

Được đọc các bài báo của thầy, chúng tôi cũng đã học tập được nhiều điều bổ ích về bài học làm người và làm nghề dạy học. Tôi còn nhớ như in một câu kết rất nhân văn trong bài viết của thầy kể về tình huống ứng xử sư phạm mang tên "Làm mai cho học trò", đã được đăng trên Tạp chí Tài hoa trẻ: "Tình yêu học trò tựa như giọt sương ban mai, long lanh trên kẽ lá. Nó thật trong trắng, tinh khôi, ngọt ngào mà e ấp nhưng cũng dễ vỡ tan mỗi khi có ánh dương hé rạng... Nhưng nếu ta biết hứng lấy nó, nâng niu nó trong chiếc bình "pha lê" thì giọt sương kia sẽ là trường cửu". Vâng, có lẽ chỉ có thầy tôi mới có một cách xử lý tình huống sư phạm độc đáo đến như thế!

Sau này mặc dù đã chuyển ngành nhưng thầy cũng đã có nhiều góp ý hết sức quý giá cho tôi, cho nhiều bạn học cũ của tôi hiện đang dạy học về phương pháp soạn giảng. Mới đây nhất, thầy đã đóng góp nhiều ý kiến quan trọng cho tôi về bài soạn, việc xây dựng tiểu phẩm mở đầu bài học, góp phần giúp cho tôi đoạt giải ba trong kỳ thi giáo viên dạy giỏi môn lịch sử THPT toàn tỉnh năm 2022. Thầy cũng đã nhiều lần biên tập bài viết, giúp cho tôi có nhiều bài báo được đăng tải ở các tờ báo có uy tín... 

ĐƠN VỊ ĐỒNG HÀNH