Thiếu triền miên giáo viên tiếng Anh

Nguyên nhân thiếu giáo viên (GV) tiếng Anh, đặc biệt ở cấp tiểu học, đã được Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) TP HCM nêu ra là vì thu nhập thấp, trong khi khối lượng công việc lại nhiều. Lương GV tiếng Anh mới ra trường chỉ có 3 triệu đồng/tháng nhưng mỗi tuần có tới 23 tiết dạy bắt buộc.

Hai năm liên tiếp không tuyển được giáo viên

Theo báo cáo của Phòng Giáo dục tiểu học - Sở GD-ĐT TP HCM, các con số về nhu cầu GV tiếng Anh hằng năm chưa được tính đúng với nhu cầu thực tế khi 100% học sinh (HS) tiểu học được học ngoại ngữ, bởi lẽ số HS tăng cơ học hằng năm rất lớn và không thể dự báo được. Vì vậy, khi thiếu GV, các phòng GD-ĐT cũng như các nhà trường không thể tuyển GV hợp đồng vì không có kinh phí.

Một giờ học tiếng Anh tăng cường với giáo viên nước ngoài của học sinh TP HCM .Ảnh: TẤN THẠNH

Quận 4 (TP HCM) là một trong những quận triền miên thiếu GV tiếng Anh, điển hình là 2 trường là Trường Tiểu học Đinh Bộ Lĩnh và Trường Tiểu học Đống Đa. Bà Phạm Thúy Hà - Phó Phòng GD-ĐT quận, phụ trách giáo dục tiểu học - thông tin năm học 2022-2023, quận thiếu 15 GV tiếng Anh và tin học. "Hai năm nay, quận không tuyển được, dù chỉ một GV tiếng Anh" - bà Hà nói.

Theo bà Hà, các trường tiểu học phải xoay xở đủ kiểu, trong đó hợp đồng với các GV bên ngoài để dạy tiếng Anh tự chọn, tăng cường. Đây cũng là phương án mà nhiều nhà trường, địa phương tại TP HCM thực hiện để lấp chỗ trống thiếu GV. Tuy nhiên, theo hiệu trưởng một trường tiểu học tại quận Bình Thạnh, trước đây nguồn kinh phí để chi trả cho GV hợp đồng từ nguồn thu tự nguyện của phụ huynh, kinh phí xã hội hóa. Nhưng bắt đầu từ năm nay, thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới 2018, môn tiếng Anh bắt buộc từ lớp 3 với 4 tiết/tuần. Như vậy, mỗi GV phải dạy ít nhất 4 tiết miễn phí từ lớp 3 trở lên. Trước đây các trường được thu tiền đã không thể tuyển được GV nhưng nay không được thu thì các cơ sở giáo dục không biết lấy kinh phí từ đâu để thu hút GV tiếng Anh.

Ông Võ Thành Giàu, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Nguyễn Thị Định (quận 7), cho hay trường không thiếu GV tiếng Anh nhưng phải thừa nhận rằng lương của đội ngũ này khá thấp. "Tuy nhiên, ai cũng phải chấp nhận vì là viên chức. Ngoài chế độ tiền lương theo quy định, các khoản thu nhập khác ngoài lương, nhà trường cố gắng chăm lo đầy đủ để giữ chân đội ngũ này" - ông Giàu nói.

Luôn nơm nớp lo giáo viên "dứt áo"

TP HCM là địa phương cùng lúc thực hiện nhiều đề án về ngoại ngữ, trong đó tiếng Anh là chủ yếu. Ngoài các đề án chung của Chính phủ, Bộ GD-ĐT, TP HCM còn có đề án Phổ cập và nâng cao năng lực sử dụng tiếng Anh cho HS phổ thông và chuyên nghiệp TP HCM giai đoạn 2011-2020 với nhiệm vụ phấn đấu tất cả HS phổ thông từ lớp 1 đến lớp 12 đều được học tiếng Anh trong nhà trường với chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu sử dụng thực tế trong xã hội theo từng cấp độ tương ứng với lớp học và chuẩn quốc tế. Mới đây nhất, UBND TP HCM có Quyết định số 2769 năm 2019 về triển khai "Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân ban hành theo Quyết định số 2080 năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn TP HCM giai đoạn 2019-2025". Tuy nhiên, nghịch lý là thành phố lại thiếu GV.

Theo Sở GD-ĐT TP HCM, GV tiếng Anh sau khi đào tạo thông thường sẽ lựa chọn đi làm việc bên ngoài nhiều hơn thay vì đi dạy học. Thế nên, trước tình trạng thiếu GV tiếng Anh, sở đã hướng dẫn các cơ sở giáo dục trong việc liên kết, chia sẻ giáo viên thỉnh giảng, ký hợp đồng ngắn hạn để thực hiện nhiệm vụ. Ngoài ra, TP HCM cũng dành nhiều đợt tuyển dụng viên chức, trong đó chú trọng 2 bộ môn là tiếng Anh và tin học.

Nhiều giải pháp để tuyển dụng GV tiếng Anh nhưng theo lãnh đạo nhiều cơ sở giáo dục, tuyển GV tiếng Anh tiểu học đã khó, giữ chân GV càng khó hơn vì đặc thù công việc vất vả, thu nhập thấp. "Trường nào tuyển rồi cũng nơm nớp lo GV "dứt áo" ra đi" - hiệu trưởng một trường tiểu học tại quận 4 cho biết.

Theo Sở GD-ĐT TP HCM, thu nhập thấp là nguyên nhân chính khiến thành phố khó tuyển đội ngũ GV giảng dạy môn này. Báo cáo về thực trạng giảng dạy tiếng Anh của Sở GD-ĐT TP HCM cho thấy lương của GV mới ra trường khoảng hơn 3 triệu đồng, trong khi số tiết dạy nghĩa vụ còn tương đối cao (23 tiết/tuần), nên các quận, huyện rất khó tuyển hoặc giữ chân GV giỏi, có kinh nghiệm, đặc biệt ở các vùng xa, khó khăn.

"Ở những nơi này, việc tuyển GV tiếng Anh đủ tiêu chuẩn hầu như là không thể thực hiện được, việc tuyển GV mới và đào tạo lại để các GV này có kỹ năng dạy tiếng Anh tiểu học phải tiến hành liên tục hằng năm, dẫn đến sự bất ổn về nhân sự" - một cán bộ Sở GD-ĐT TP HCM nhấn mạnh.