Thiếu triết lý giáo dục

Giáo viên một trường tiểu học tại quận 1, TP HCM cho biết trong dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, mới chỉ thấy đưa ra những nội dung chung chung, chưa có biện pháp nào khả thi để giải quyết bức xúc từ thực tiễn. “Muốn giảm tải, muốn giáo viên đổi mới phương pháp thì đừng bắt chúng tôi phải dạy một lớp 50 học sinh” - giáo viên này nói.

Đổi mới không nằm ở tên gọi môn học

ThS Lê Ngọc Điệp, nguyên Trưởng Phòng Giáo dục tiểu học Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) TP HCM, cho biết cốt lõi của đổi mới giáo dục là đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy chứ không phải chỉ là đổi mới tên gọi các môn học. Ví dụ, tên gọi môn học “Trải nghiệm sáng tạo” thì nội dung môn học đó là gì, tổ chức môn học đó ra sao mới quan trọng.

Chương trình mới cần chú trọng các hoạt động trải nghiệm cho học sinh Ảnh: Tấn Thạnh

Hiệu trưởng một trường tiểu học tại quận Tân Phú, TP HCM cho hay là đã có nhiều nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng một học sinh độ tuổi tiểu học chỉ có thể ngồi im được 4 giờ/ngày. Như vậy, thiết kế chương trình phải chú ý điều này. “Trong 4 giờ đó thì dạy gì, thời gian còn lại tổ chức hoạt động ra sao? Tôi có điều kiện tham dự khá nhiều tiết học của học sinh ở các nước lân cận, ví dụ Singapore. Học sinh của họ được tham gia nhiều hoạt động vui chơi và các hoạt động được tổ chức chuyên nghiệp. Còn nước mình, có bao nhiêu trẻ em đến trường được chơi, được tham gia các hoạt động trải nghiệm? Dễ thấy nhất, chương trình buổi 2 hiện nay của chúng ta vẫn đa số là bắt học sinh ngồi học, phản khoa học và tội đứa trẻ vô cùng” - vị này nhận xét.

Vai trò của người thầy ở đâu?

Theo ông Lê Ngọc Điệp, tên gọi các môn học như bắt buộc, tự chọn… nhiều nước trên thế giới họ cũng dùng, ngay như nước gần nhất là Thái Lan cũng vậy. Nhưng những người biên soạn chương trình cần làm rõ cách thức tổ chức, nội dung, phương pháp truyền thụ các môn học. Cần phải hiểu rằng tri thức, tư duy, kỹ năng đều thâm nhập vào trí óc thông qua hoạt động, hình thành kỹ năng, ý thức thông qua hoạt động chứ không phải ngồi một chỗ và dạy học là kỹ năng, là tri thức. “Chúng ta dạy là dạy cho đứa trẻ kỹ năng, tư duy, phẩm chất để thích nghi với thời cuộc, không hẫng hụt khi xã hội thay đổi, phát triển chứ không phải chỉ hướng đến kiến thức một giai đoạn. Kiến thức của năm nay, 12 năm sau rõ ràng đã quá lạc hậu rồi” - ông Điệp nhấn mạnh.

PSG-TS Nguyễn Thiện Tống, nguyên giảng viên Trường ĐH Bách khoa TP HCM, cho rằng có vẻ những người xây dựng chương trình khá chủ quan khi soạn một dự thảo mà chỉ dựa trên ý kiến của một số cá nhân, thiếu khảo sát thực tế. Có một triết lý giáo dục là nền giáo dục dù tiên tiến thế nào cũng phải luôn ghi nhớ đó là không có nền giáo dục nào phát triển trên trình độ người thầy. Vậy người thầy ở vị trí nào trong chương trình giáo dục phổ thông mới?

Ông Lê Ngọc Điệp cũng cho rằng vấn đề cực kỳ quan trọng mà chưa thấy dự thảo đề cập nhiều là đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên để đáp ứng các yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục. “Phải có khảo sát tổng thể hệ thống các trường sư phạm hiện nay đang đào tạo giáo viên thế nào, đáp ứng được hay chưa?” - ông Điệp nói.