Tranh luận nên hay không có cơ chế riêng cho ĐHQG

Tại Hội thảo Góp ý dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Giáo dục ĐH diễn ra sáng 21-9, TS Đoàn Thị Phương Diệp từ Trường ĐH Kinh tế - Luật nêu ý kiến điều quan trọng ĐHQG là không phải chịu sự quản lý của cơ quan nào mà được trao quyền tự chủ ra sao để trở thành đầu tàu trong các cơ sở giáo dục Việt Nam. Cần có các quy định riêng để ĐHQG có quyền tự chủ rộng rãi hơn so với các trường ĐH khác trong việc xây dựng chương trình đào tạo, nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế… 

"Dự luật này vẫn đánh đồng ĐHQG với các ĐH khác như ĐH vùng, khiến vai trò của ĐHQG trong hệ thống giáo dục bị lu mờ", bà Phương Diệp nói.

Trong khi đó, PGS-TS Nguyễn Văn Áng – Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Văn Lang – nêu quan điểm ông không đồng ý với hướng mở ra cơ chế riêng cho ĐHQG mà cần đưa ra quy định chung công bằng, bình đẳng giữa các trường. 

PGS-TS Nguyễn Văn Áng – Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Văn Lang

Ngoài ra, PGS Áng cũng cho rằng quy định các trường ĐH tư thục phải thành lập trường, viện trong trường, hoặc có các tổ chức kinh tế trước khi thành lập trường là điều không thể, cũng không cần thiết.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến của các đại biểu cũng liên quan đến các định nghĩa về ĐH trong Dự thảo luật sửa đổi, bổ sung. TS Trần Diệp Tuấn, Hiệu trưởng Trường ĐH Y dược TP HCM, cho rằng nếu ĐH phải là các trường đào tạo đa lĩnh vực, nghĩa là các trường lĩnh vực sức khỏe như ĐH Y Dược TP HCM sẽ không bao giờ là ĐH mà chỉ là các trường ĐH. Còn GS Phạm Phụ, Trường ĐH Bách khoa – ĐHQG TP HCM, cũng góp ý nên thay đổi từ ngữ ĐH tư thục thành ĐH tư nhân vì thục đã có nghĩa là trường.

Về quản lý và sử dụng tài sản các trường ĐH, TS Đoàn Thị Phương Diệp cho rằng dự thảo quy định tài sản của các trường ĐH ngoài công lập từ các nguồn không phải nhà nước đầu tư được sở hữu cộng đồng, bao gồm người học là không hợp lý, khó hiểu. "Việc thừa nhận người học là chủ sở hữu tài sản sẽ nảy sinh rất nhiều rắc rối phát sinh trong tương lai. Một khi có tư cách chủ sở hữu, dù là tài sản chung, chủ sở hữu sẽ chỉ mất quyền sở hữu khi nhượng cho người khác, từ bỏ quyền sở hữu, khi tài sản không còn hoặc bị tịch thu… Khi vào trường và trở thành chủ sở hữu chung thì người học sẽ tiếp tục là chủ sở hữu tài sản sau khi ra trường, thậm chí sau khi chết có thể chuyển quyền sở hữu chung đó cho những người thừa kế", bà Diệp nêu quan điểm. Ở các nước khi có truyền thống cho, tặng thì tài sản trong trường ĐH thuộc sở hữu của một thực thể có pháp lý độc lập là quỹ tín thác. Nhiều đại biểu đồng tình với ý kiến trên.

Bên cạnh đó, các ý kiến cho rằng dự thảo áp chế số tiết tối thiểu của giáo viên cơ hữu, thỉnh giảng bằng Bộ luật Lao động với tối đa 300 tiết là không hợp lý. Điều này sẽ làm giờ làm việc thực của giáo viên thấp đi, ảnh hưởng thu nhập của họ, trong khi các trường phải tuyển thêm giảng viên, gây lãng phí.

GS Phạm Phụ

GS Phạm Phụ cũng lưu ý Bộ GD-ĐT về những hướng dẫn cụ thể hội đồng trường và tự chủ ĐH do hiện nay có nhiều khúc mắc. Ông nhận định việc quy định trường muốn tự chủ phải có hội đồng trường là sự tiến bộ trong dự thảo lần này. Tuy nhiên, Bộ GD-ĐT nên có một văn bản dưới luật rõ ràng hơn về vấn đề này. 

GS Phụ cũng đề xuất nhà nước cần có chính sách mạnh mẽ để nhanh chóng phát triển ĐH tư thục lên con số 40% như mục tiêu đưa ra trước đây (hiện tại chỉ mới khoảng 15%). Có như vậy, mới bớt ngân sách cho ĐH công lập, từ đó các trường tăng học phí, các quỹ tín dụng cho sinh viên được mở rộng hơn…