Trường tư bị "trói" tuyển sinh

Theo quy định của Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) Hà Nội, các trường tiểu học, THCS phải tuyển sinh vào đúng ngày quy định. Điều này đã khiến các trường tư thục phản ứng dữ dội.

Gây khó cho các trường

Quy định tuyển sinh "không giống ai" dành cho các trường tư thục của Sở GD-ĐT Hà Nội (buộc phải tuyển sinh đúng ngày, lập đề án tuyển sinh để phòng GD-ĐT phê duyệt) khiến rất nhiều trường tư bức xúc. Ông Nguyễn Xuân Khang, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Marie Curie Hà Nội, cho hay từ mùa tuyển sinh năm 2015 đến nay, lệnh "cấm thi tuyển sinh vào lớp 6 dưới mọi hình thức" đã khiến rất nhiều trường tư thục chất lượng cao rơi vào tình trạng bị động, khó khăn khi tuyển sinh. Các trường buộc phải nghĩ ra những "tiêu chí phụ" để xét tuyển vào lớp 6, trong khi bản thân các tiêu chí phụ này không đánh giá đúng năng lực học sinh.

Các trường ngoài công lập phải tự chủ về tài chính và chất lượng giáo dục nên cần được tự chủ cả trong công tác tuyển sinh Trong ảnh: Học sinh Trường Nguyễn Siêu (TP Hà Nội)

Năm 2018, khi Bộ GD-ĐT cho phép các trường "đặc thù" có số lượng học sinh đăng ký dự tuyển quá đông so với chỉ tiêu của trường được phép tổ chức kiểm tra, đánh giá để tuyển sinh trở lại thì Hà Nội lại đưa ra một số quy định bó buộc các trường. Cụ thể là dù cho phép các trường như trường tư thục chất lượng cao được kiểm tra đánh giá năng lực vào lớp 6 nhưng Hà Nội lại yêu cầu phải "làm đề án, lập tờ trình" xin UBND quận/huyện phê duyệt. Về thời gian tuyển sinh, sở cũng quy định các trường buộc phải tuyển sinh đồng thời từ ngày 1 đến 3-7 đối với tiểu học, còn THCS là kiểm tra đánh giá năng lực đồng loạt vào một trong 2 ngày 29 và 30-6.

Nói về những khó khăn của các trường tư thục, ông Nguyễn Văn Hòa, Chủ tịch HĐQT Trường Nguyễn Bỉnh Khiêm, từng cho rằng các trường ngoài công lập có 5 cái phải tự lo: Tuyển sinh, cơ sở vật chất, tài chính, nhân lực và chất lượng giáo dục. Vì vậy, các trường đang phải chịu những thách thức rất lớn. Họ tuyển được học sinh lý do lớn nhất chính là cách làm năng động, phục vụ yêu cầu giáo dục của dân chứ không "há miệng chờ sung rụng".

Chia sẻ điều này, GS Nguyễn Lân Dũng cho rằng vì các trường ngoài công lập vận hành như một doanh nghiệp, các khoản thu chi, mức đầu tư phải được xây dựng, dự trù ngân sách từ sớm. Do đó, họ phải có sự chủ động về số lượng học sinh trước khi ký kết các hợp đồng về nhân sự và các dịch vụ. "Nếu phải đợi đến thời điểm tuyển sinh chung thì có thể xảy ra 2 trường hợp, hoặc là quá tải hoặc là không tuyển đủ số lượng. Như vậy, nhà trường không chủ động được về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên… Trong cả hai trường hợp khủng hoảng thừa hay thiếu đều ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục của trường" - GS Nguyễn Lân Dũng phân tích.

Chấp nhận phạt, "vượt rào" để tuyển sinh

Ông Nguyễn Xuân Khang nhấn mạnh để tồn tại, các trường tư thục cần cả học sinh cũng như cơ sở vật chất, chất lượng đào tạo. Vì vậy, các cơ quan quản lý phải để các trường được tự chủ tuyển sinh cả về phương thức và thời gian. Giả dụ nếu hôm nay trường này thực hiện kiểm tra đánh giá thì trường kia sẽ tổ chức vào hôm khác. Điều này không chỉ tạo điều kiện cho các trường mà còn cho học sinh và các gia đình. Khi bỏ tiền cho con vào trường tư, người ta phải cân nhắc, vậy thì lý gì lại chốt chỉ vào 1-2 ngày.

Hiệu trưởng Trường Phổ thông Marie Curie Hà Nội cũng không ngại ngần cho biết trong tháng 4-2018, trường đã tổ chức 2 đợt trải nghiệm vào lớp 1 để tuyển sinh đầu cấp tiểu học. Sau 1 ngày trải nghiệm cùng vui chơi, hoạt động, ăn ngủ… tại trường, các em sẽ quyết định có chọn trường hay không và các thầy cô cũng quan sát để lựa chọn những cháu phù hợp với mục tiêu giáo dục và chỉ tiêu của trường. Ông Khang kể tại các buổi gặp gỡ, khi ông hỏi các phụ huynh rằng dù Sở GD-ĐT Hà Nội không cho các trường tư tuyển sinh sớm nhưng trường vẫn làm điều này vì quyền lợi của các em, kết quả là 100% phụ huynh đều đồng tình. Ông Khang khẳng định giữa một bên là mong muốn của phụ huynh và một bên là yêu cầu của Sở GD-ĐT Hà Nội, nhà trường nghiêng về phía phụ huynh.

Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Hiền, Chủ tịch HĐQT Trường Tiểu học Đoàn Thị Điểm, cho hay trường sẵn sàng nhận khiển trách để tạo điều kiện cho học sinh, phụ huynh. "Trường tôi cho đăng ký trực tuyến, hiện có hơn 2.000 đơn. Trong khi đó, chỉ tiêu tuyển sinh của chúng tôi chỉ 500. Điều này bắt buộc các trường phải "lách", nếu không sẽ gây khó khăn cho các phụ huynh" - bà Hiền nói. Nhà giáo Nhân dân này cũng cho rằng thời gian tuyển sinh quy định của sở (từ ngày 1 đến 3-7) là quá muộn và hầu hết các trường tư thục đều có động thái tuyển sinh trước thời điểm này.

Phân tích thêm về quy định bất hợp lý của Sở GD-ĐT Hà Nội, ông Nguyễn Xuân Khang cho rằng các trường tư tuyển sinh sớm sẽ giúp phụ huynh và học sinh yên tâm với việc đã trúng tuyển vào ngôi trường mà mình mong muốn. Hoặc trong trường hợp các em không trúng tuyển trường này thì gia đình có thời gian để cho con đăng ký dự tuyển vào trường khác, tăng cơ hội lựa chọn. "Việc này vẫn tiến hành hàng chục năm trước đây và không nảy sinh bất cứ phản ứng nào của người dân, rất phù hợp với thực tiễn, không hiểu sao Sở GD-ĐT Hà Nội lại cấm?" - ông Khang đặt vấn đề.

Bà Nguyễn Thị Minh Thúy, Hiệu trưởng Trường Nguyễn Siêu, nhấn mạnh không thể quy định trường ngoài công lập phải tuyển sinh cố định vào một thời điểm cùng với các trường công lập. Làm như vậy là rất khó tuyển sinh theo đúng tiêu chí riêng của từng trường và khó khăn cho chính phụ huynh, học sinh.