"Giáp plasma" của Trái Đất từng bị đánh gần sập năm 2024

Viết trên tạp chí khoa học Earth, Planets and Space, nhóm tác giả dẫn đầu bởi tiến sĩ Atsuki Shinbori từ Viện Nghiên cứu Môi trường không gian - Trái Đất thuộc Đại học Nagoya (Nhật Bản) đã phân tích các dữ liệu vệ tinh và chỉ ra rằng lá chắn plasma của Trái Đất từng bị một siêu bão địa từ nén mỏng còn 1/5.

Tầng plasma nằm phía trên tầng điện ly của Trái Đất, là một trong những lớp áo giáp quan trọng để bảo vệ hành tinh khỏi các hạt tích điện nguy hiểm của gió Mặt Trời và các sự kiện thời tiết không gian cực đoan.

Theo dữ liệu từ vệ tinh Arase của Cơ quan Thám hiểm hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA), một siêu bão địa từ cực mạnh đã nén lớp giáp vốn dày tới 44.000 km này chỉ còn 9.600 km trong suốt 9 tiếng vào đêm 10 hoặc 11-5-2024 (tùy theo múi giờ).

Bão địa từ là một sự nhiễu loạn tạm thời và mạnh mẽ của từ quyển Trái Đất, gây ra bởi những vụ phun trào năng lượng khổng lồ từ Mặt Trời.

Trong đó, siêu bão địa từ tháng 5-2024 được cho là cực đoan nhất trong 2 thập kỷ, với hàng tỉ tấn vật chất tích điện được phóng vào Trái Đất.

Phải mất 4 ngày sau bão, tầng plasma của hành tinh mới phục hồi được trạng thái cũ.

"Chúng tôi phát hiện cơn bão ban đầu gây ra hiện tượng nóng lên dữ dội gần hai cực, nhưng sau đó dẫn đến sự sụt giảm lớn các hạt tích điện trên tầng điện ly, làm chậm quá trình phục hồi. Sự gián đoạn kéo dài này có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của GPS, gây trở ngại cho hoạt động của vệ tinh và làm phức tạp thêm việc dự báo thời tiết không gian" - tiến sĩ Shinbori cho biết.

Trong giai đoạn dữ dội nhất của siêu bão, hoạt động cực đoan của Mặt Trời đã nén từ trường Trái Đất, cho phép các hạt tích điện di chuyển xa hơn nhiều dọc theo các đường sức từ về phía xích đạo.

Điều này tạo ra cực quang ấn tượng ở vĩ độ thấp bất thường. Người dân ở nhiều vùng của Nhật Bản thời điểm đó đã được chứng kiến bầu trời rực rỡ cực quang.