Hội đồng Bảo an phản ứng mạnh, Houthi phớt lờ

Yêu cầu trên nằm trong nghị quyết do Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (HĐBA LHQ) thông qua ngày 10-11, sau khi 11 thành viên bỏ phiếu thuận, 4 thành viên (trong đó có Nga và Trung Quốc nắm quyền phủ quyết) bỏ phiếu trắng.

Ngoài yêu cầu Houthi ngừng tập kích tàu hàng, nghị quyết cũng kêu gọi lực lượng này thả tàu Galaxy Leader. Tàu vận tải này do Nhật Bản vận hành, có liên hệ với một doanh nhân Israel, bị nhóm Houthi khống chế ngày 19-11-2023 cùng thủy thủ đoàn 25 người.

Theo hãng tin Reuters, nghị quyết có một nội dung quan trọng do Mỹ và Nhật Bản bảo trợ, khẳng định rằng các thành viên LHQ có quyền "bảo vệ tàu của mình trước các cuộc tấn công, bao gồm những hành vi làm suy yếu các quyền và tự do hàng hải".

Nội dung này thể hiện sự tán thành ngầm đối với "Chiến dịch Người bảo vệ thịnh vượng", lực lượng hải quân đa quốc gia do Mỹ dẫn đầu đang bảo vệ các tàu thương mại ở biển Đỏ và vịnh Aden trước các cuộc tập kích của Houthi.

Đại sứ Mỹ tại LHQ Linda Thomas-Greenfield phát biểu khi kêu gọi HĐBA phê chuẩn nghị quyết: "Mối đe dọa đối với quyền hàng hải và tự do ở biển Đỏ là thách thức toàn cầu, đòi hỏi phải có phản ứng toàn cầu".

Phản ứng trước yêu cầu của HĐBA về giao thông hàng hải ở biển Đỏ, người phát ngôn của lực lượng Houthi ở Yemen Mohammed Abdul Salam ngày 10-1 khẳng định nghị quyết của LHQ là "một trò chơi chính trị". Đồng thời, ông này cáo buộc Mỹ vi phạm luật pháp quốc tế.

Trước khi thông qua nghị quyết ngày 10-1, HĐBA không đồng ý bổ sung những sửa đổi do Nga đề xuất. Theo đề xuất đã bị bác bỏ, Nga muốn loại bỏ nội dung thể hiện sự tán thành ngầm đối với lực lượng tuần tra chung do Mỹ lãnh đạo,  xem xung đột ở dải Gaza là một trong những "nguyên nhân sâu xa" khiến Houthi tấn công.

Đại sứ Nga tại LHQ Vassily Nebenzia đặt câu hỏi về tính hợp pháp của lực lượng hải quân đa quốc gia do Mỹ dẫn đầu.

Houthi là lực lượng được Iran hậu thuẫn, hiện kiểm soát phía Bắc Yemen, tuyên bố sẽ tấn công các tàu liên quan Israel hoặc đến các cảng của Israel để thể hiện sự ủng hộ đối với lực lượng Hamas. Tuy nhiên, nhiều tàu bị nhắm mục tiêu trên thực tế không có liên hệ với Israel.

Thời gian qua, Houthi đã tấn công một số tàu hàng di chuyển trên biển Đỏ, khu vực đi lại của 12% thương mại toàn cầu và 30% lưu lượng container. Trong diễn biến mới nhất, lực lượng Mỹ, Anh bắn hạ 21 tên lửa, máy bay không người lái (UAV) Houthi tập kích tàu hàng ở biển Đỏ. Đây là cuộc tấn công lớn nhất của nhóm này từ trước tới nay.

Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ (CENTCOM) cho biết đã có 26 cuộc tấn công của Houthi nhằm vào các tuyến đường vận chuyển thương mại ở biển Đỏ kể từ khi tàu chở hàng Galaxy Leader bị bắt giữ.