Israel chuyển nhiều hệ thống Patriot đến Ukraine, thay đổi mạnh thái độ?

Thông tin trên do Đại sứ Israel tại Ukraine Michael Brodsky xác nhận với Pravda USA và được công bố trên kênh YouTube Ulizhku hôm 8-6.

"Chúng tôi đã chuyển giao nhiều hệ thống tên lửa phòng không MIM-104 Patriot cho Kiev. Thông tin này thực tế không được đề cập nhiều. Mọi người nói rằng Israel không cung cấp viện trợ quân sự cho Ukraine, điều đó hoàn toàn không đúng" – ông nhấn mạnh.

Đại sứ Israel tiết lộ: "Những hệ thống này đang ở Ukraine. Đây là những hệ thống Patriot của Israel đã được đưa vào sử dụng vào đầu những năm 1990. Chúng tôi đã đồng ý chuyển giao chúng cho Kiev".

Đây là lần đầu tiên một quan chức Israel thừa nhận việc chuyển giao nhiều hệ thống phòng không Patriot cho Ukraine, thay vì chỉ một như thông tin trước đó.

Dù không nêu cụ thể số lượng nhưng ông Brodsky xác nhận các hệ thống này thuộc lô 8 tổ hợp MIM-104D PAC-2/GEM+ "Yahalom" mà Israel đã bị loại biên vào tháng 4-2024.

Các hệ thống này nằm trong kế hoạch hỗ trợ Kiev của Washington, từ tháng 1-2025 được vận chuyển qua các máy bay vận tải C-17 của Không quân Mỹ từ căn cứ Nevatim (Israel) tới Ba Lan.

Mỗi hệ thống Patriot gồm radar AN/MPQ-53 hoặc AN/MPQ-65, trung tâm điều khiển và tối đa 8 bệ phóng M901, mỗi bệ mang 4 tên lửa MIM-104D.

Phiên bản GEM+ có đầu dò nâng cấp, giúp đánh chặn hiệu quả tên lửa hành trình như Kh-101, Kalibr hay Iskander-M của Nga.

Trang Bulgarian Military mô tả Israel sử dụng các tổ hợp này từ thời Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991 và từng bắn hạ máy bay Syria, máy bay không người lái của Hamas, Hezbollah.

Trong xung đột với lực lượng Hamas từ tháng 10-2023, Israel đã sử dụng hệ thống Patriot đánh chặn 9 lần tại không phận Jordan và Lebanon.

Theo một số nguồn tin, ít nhất một hệ thống đã được Mỹ nâng cấp trước khi chuyển giao, với phần mềm radar được cập nhật bởi hãng Raytheon. Từ năm 2023, binh sĩ Ukraine đã được huấn luyện vận hành Patriot tại căn cứ Fort Sill ở bang Oklahoma – Mỹ.

Ukraine hiện có 7 tổ hợp Patriot, trong đó 2 bệ phóng bị phá huỷ tại Pokrovsk hồi tháng 3-2024. So với S-300 đã lỗi thời, Patriot giúp Kiev đánh chặn hiệu quả các đòn không kích của Nga, trong đó có tên lửa siêu thanh Kh-47M2 Kinzhal bị bắn hạ vào tháng 5-2023. 

Do mỗi quả tên lửa có giá lên tới 2-4 triệu USD nên Ukraine không có đủ tiềm lực để sử dụng Patriot đối phó với máy bay không người lái (UAV) giá rẻ như Shahed-136.

Ngoài ra, Nga thường dùng tên mồi bẫy hoặc thiết lập tên lửa bay theo quỹ đạo khó lường để đánh lừa radar, đòi hỏi Ukraine phải triển khai chiến thuật và biện pháp điện tử tinh vi hơn.

Việc Israel xác nhận nhiều tổ hợp được chuyển giao cho thấy sự thay đổi trong chính sách vốn trung lập lâu nay của Tel Aviv trong xung đột Nga–Ukraine.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky trước đây liên tục thúc giục Israel cung cấp các hệ thống tiên tiến như Patriot hoặc Iron Dome. Song, Israel chủ yếu viện trợ nhân đạo và cung cấp hệ thống cảnh báo sớm, nhằm duy trì quan hệ với Moscow để đảm bảo tự do hoạt động quân sự tại Syria - theo Axios.

Việc chuyển giao này được phối hợp chặt chẽ với Mỹ, có thể là kết quả của áp lực ngoại giao hoặc nằm trong thỏa thuận viện trợ quốc phòng trị giá 61 tỉ USD mà Washington cấp cho Ukraine từ năm 2022.

Các nguồn tin như The War Zone cho rằng Israel có thể đã chuyển giao cho Ukraine số lượng lên tới 8 tổ hợp Patriot.