Bí mật của nụ hôn

Theo chuyên gia tâm lý tiến hóa Gordon G. Gallup ở ĐH Quốc gia New York, việc hôn hít bao hàm sự trao đổi thông tin phức tạp, từ liên lạc khứu giác, xúc giác cho đến các dạng chỉnh sửa hành vi, kiểu dáng gắn liền với cơ chế vô thức và cả những ưu việt của quá trình tiến hóa, cho người ta khả năng đưa ra những quyết định quan trọng đối với mối quan hệ, trong đó có sự đồng thuận trên cơ sở những khác biệt di truyền. Việc hôn hít thậm chí còn tiết lộ mức độ và tính quy mô mà đối tác tự nguyện chấp nhận về một tương lai lâu dài về sau, trong đó có việc sinh nở và nuôi dạy con cái – một vấn đề sống còn không chỉ đối với mối quan hệ mà còn cho cả sự tồn vong của giống loài...

Phương tiện thỏa mãn

Trong những năm 1960, nhà động vật học Desmond Morris lần đầu tiên đề xuất rằng hành vi hôn có thể đã tiến hóa từ nghi thức thực hành ở loài linh trưởng khi con cái mớm thức ăn cho con bằng động tác miệng kề miệng và đôi môi “chu” lại. Loài tinh tinh cũng nuôi con theo cách này. Nên rất có khả năng tổ tiên loài người của chúng ta cũng đã làm như thế từ hàng triệu năm trước. Việc ép chặt đôi môi vào nhau khi mớm thức ăn có thể sau đó đã phát triển để tạo thuận tiện cho việc nuôi con khi thực phẩm khan hiếm và cũng là cách thể hiện tình cảm và sự thân thiết bầy đàn nói chung. Và rồi, loài người đã khai thác những “nụ hôn nguyên mẫu” từ tổ tiên và kế thừa cho thế hệ sau, nên chúng ta mới có được những kiểu hôn biến tấu đa dạng như ngày nay...

Giữ vai trò quan trọng trong suốt quá trình chọn lọc là “sứ giả hóa chất” pheromone, đã tăng tốc tiến hóa cùng sự riêng tư, kín đáo của những nụ hôn. Con người có ý thức hay cảm nhận được pheromone hay không đang là vấn đề gây nhiều bàn cãi. Nhưng cơ quan dấu vết vomeronasal organ, nằm giữa mũi và miệng, được nhiều nhà nghiên cứu tin là bằng chứng còn sót lại của công cụ tiếp nhận pheromone. Tuy nhiên, chuyên gia sinh học Sarah Woodley ở ĐH Duquesne lại tin rằng con người hoàn toàn có khả năng cảm nhận được pheromone bằng mũi. Bằng chứng thuyết phục nhất của sự liên lạc sinh hóa này là xu hướng hành kinh trùng hợp ở các nữ sinh cùng phòng, đặc biệt là mùi mồ hôi ở những nam giới có hệ miễn dịch khác xa về mặt di truyền luôn có tính hấp dẫn dục tình mạnh mẽ đối với phụ nữ. Loại dục tình hương pheromone ở con người còn bao hàm cả androstenol, một thành tố hóa chất trong mồ hôi đàn ông, có khả năng kích thích tình dục mạnh mẽ đối với phụ nữ...

Hóa chất gắn kết

Kể từ khi nụ hôn tiến hóa, hành động này dường như có tính gây nghiện. Đôi môi người được bao phủ bởi một lớp da cực mỏng, mỏng hơn so với bất kỳ nơi nào trên cơ thể và cũng là cơ quan có mật độ dày đặc các đầu dây thần kinh cảm giác. Khi chúng ta hôn, cùng với lưỡi và miệng, những dây thần kinh này sẽ chuyển tải thông điệp đến não và toàn cơ thể, cho cảm giác bay bổng, đê mê, kéo theo sự trào dâng xúc cảm mãnh liệt và cả những phản ứng thể lý mạnh mẽ...

Việc hôn hít cũng phóng thích các hóa chất kiểm soát stress, có tính thôi thúc và gắn kết xã hội, đặc biệt là kích thích dục tình mạnh mẽ. Trong một nghiên cứu của chuyên gia tâm lý Wendy L. Hill ở trường Lafayette College đã so sánh mức độ của hai loại hormone quan trọng là oxytocin và cortisol ở 15 đôi nam nữ sinh viên trước và sau khi hôn nhau. Oxytocin có liên quan đến sự gắn kết xã hội, trong khi cortisol giữ vai trò trong việc tiết chế stress. Các nhà nghiên cứu đã ngạc nhiên khi phát hiện mức oxytocin chỉ tăng ở nam giới, trong khi lại giảm mạnh ở phụ nữ sau khi hôn. Họ tin rằng phụ nữ luôn cần nhiều hơn một nụ hôn để có được sự xúc cảm gắn kết hay phấn khích dục tình trong suốt quá trình chung đụng thể xác. “Mức cortisol luôn giảm ở cả hai giới bất chấp hình thức thân mật, cho thấy việc hôn có tác dụng giảm stress trên thực tế...” – tác giả cho biết.

Năm 2005, nhà nhân loại học Helen Fisher ở ĐH Rutgers và các đồng nghiệp đã scan não của 17 đối tượng khi họ nhìn vào chân dung người yêu. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện một sự dâng trào khác thường các hoạt động ở hai vùng não kiểm soát hưng phấn. Vùng đỉnh vỏ não phải và vùng trung khu bán cầu não phải luôn ngập tràn loại hóa chất thần kinh dopamin, một hiện tượng tương tự như việc sử dụng ma túy. “Dường như tình yêu cũng là một dạng thuốc an thần, có tính gây nghiện đối với con người... – ông nói. Do đó, hành vi hôn cũng có tác động mạnh mẽ đối với chúng ta về mặt thể lý.