Đã có insulin qua đường hít

Trước đó, ngày 11-1-1922, Leonard Thompson, một bệnh nhi tiểu đường 14 tuổi, đã đi vào lịch sử y học vì là người đầu tiên được sử dụng insulin để điều trị. Thật không may, kỹ thuật điều chế vào thời điểm đó chưa thật hoàn hảo, nên Leonard đã bị phản ứng dị ứng trầm trọng và phải ngưng việc tiêm chích insulin, mặc dù những triệu chứng bệnh tiểu đường đã cải thiện rất đáng kể với loại insulin nguyên thủy này.

Do đó, trong nhiều thập niên, các nỗ lực nghiên cứu nhằm tổng hợp một loại insulin tinh khiết để điều trị là mục tiêu của các tập đoàn dược phẩm. Cho đến nay, những thành tựu về dược học này đã cho ra đời nhiều loại insulin với thời gian tác dụng khác nhau và giảm thiểu tối đa các tác dụng phụ. Quả thực, insulin đã là một vũ khí không thể thiếu được và rất hiệu quả nhằm tối ưu hóa lượng đường huyết cho người bệnh tiểu đường cả type 1 và type 2.

Tuy nhiên, việc sử dụng insulin qua đường tiêm chích vẫn có những trở ngại không thể tránh khỏi, mặc dù các hãng dược đã phát minh những thiết bị chích insulin tân kỳ và tiện dụng như bút hay bơm tiêm insulin. Một thăm dò ở Mỹ cho thấy quốc gia này có trên 5 triệu người bệnh tiểu đường đang phải tiêm insulin mặc dù việc tiêm chích mỗi ngày vẫn còn là một e ngại cho cả phía bệnh nhân lẫn thầy thuốc vì nhiều lý do khác nhau: sợ đau, phiền toái lỉnh kỉnh, sợ hạ đường huyết, sợ tăng cân, sợ lây nhiễm các bệnh qua đường máu...

Nắm được nhu cầu này, Công ty Pfizer đã công bố một thiết bị cho phép đưa insulin vào cơ thể qua đường hít, thay vì phải tiêm chích như trước. Thiết bị này cho phép bệnh nhân hít bột insulin tinh chế bằng kỹ thuật DNA tái tổ hợp thành những phân tử cực nhỏ chỉ 1-5 µm, dễ dàng được hấp thu qua hệ thống mạch máu phong phú ở phổi. Nghiên cứu cho thấy insulin hít có tác dụng hạ tương đương như insulin đường tiêm chích, thậm chí tỉ lệ hạ đường huyết do hít insulin còn cao hơn đường chích. Mặc dù được đa số bệnh nhân tham gia nghiên cứu ưa chuộng, chi phí mỗi tháng cho insulin hít cao hơn nhiều so với chích: 112 USD so với phí tổn 33-102 USD, tùy theo loại insulin và thiết bị chích thuốc.

Một trở ngại không nhỏ của insulin hít là phải theo dõi chức năng phổi thường xuyên, vì bản thân insulin là một yếu tố kích thích tăng trưởng, và chưa có công trình nào xác định độ an toàn về lâu dài trên đường hô hấp của chế phẩm mới này. Nếu có suy giảm chức năng hô hấp, cần phải ngưng sử dụng hít insulin vô thời hạn.

Ngoài ra, những người hút thuốc lá, dù chủ động hay thụ động, cũng không thể sử dụng insulin hít, vì hút thuốc làm biến đổi đáng kể tốc độ và mức độ hấp thu insulin qua hệ thống mạch máu phổi. Những người có bệnh phổi mãn tính cũng phải dè dặt khi sử dụng chế phẩm mới này.

Do đó, mặc dù hiệu quả và tương đối an toàn, sử dụng insulin qua đường hít có lẽ chưa phải là một biện pháp điều trị phổ biến. Các cơ quan y tế ở Anh, Mỹ và châu Âu khuyến cáo chỉ để dành insulin hít cho những bệnh nhân quá sợ hãi hay có những biến chứng quan trọng khi chích insulin. Tuy vậy, việc ra đời của insulin hít là một hiểu biết đáng kể của y học, xét về những nỗ lực bồi phụ lượng insulin khiếm khuyết cho cơ thể, bên cạnh những biện pháp điều trị quy ước hiện có.