Hà mã - em họ gần nhất của cá voi

Mặc dù hà mã và cá voi có ngoại hình khác nhau một trời một vực, song các phân tích gene trước kia đã chứng tỏ chúng là bà con của nhau. Một nhóm nghiên cứu quốc tế mới đây cho biết họ đã tìm thêm được nhiều bằng chứng hóa thạch ủng hộ giả thuyết này.

"Vấn đề với hà mã là, nếu nhìn bề ngoài bạn có thể thấy nó hao hao như ngựa, theo quan niệm của người Hy Lạp cổ, hoặc lợn, như lập luận của các nhà khoa học hiện đại", tiến sĩ Jean-Renaud Boisserie, từ Đại học Berkeley, California (Mỹ), cho biết.

Trong tiếng Hy Lạp, hà mã (hippopotamus) có nghĩa là "ngựa sông". Nhưng "các động vật biển có vú, cá voi và cá heo không có điểm gì giống với hà mã cả. Nói cách khác, có một khoảng trống 40 triệu năm giữa hóa thạch của các loài thú biển và hà mã nguyên thủy", Boisserie bổ sung. Hóa thạch của các loài thú biển sớm nhất có niên đại khoảng 53 triệu năm, trong khi hóa thạch của hippopotamus chỉ có cách đây 16 triệu năm.

Boisserie và các cộng sự người Pháp đã đề xuất một giả thuyết mới: theo đó, cá voi và hà mã có một tổ tiên chung, ưa lội nước, sống vào khoảng 50 đến 60 triệu năm trước.

Từ ông tổ này, chúng tiến hóa thành hai nhánh: những động vật có vú đầu tiên sống ở biển, dần dần chuyển hẳn xuống sống dưới nước, và một nhóm lớn, đa dạng hơn, bao gồm những loài vật có bề ngoài giống lợn, có tên gọi anthracotheres. Anthracotheres phát triển hưng thịnh, hình thành 37 giống biệt lập phân bố trên khắp thế giới, ngoại trừ châu Đại dương và Nam Mỹ. Những sinh vật này dần dần tuyệt diệt hàng loạt, chỉ để lại một hậu duệ duy nhất cách đây 2,5 triệu năm, đó là hippopotamus (hà mã).

Boisserie cho rằng một số cách phân loại cổ điển trước đây căn cứ trên hình dáng và thậm chí răng động vật không phải lúc nào cũng chính xác. Theo giả thuyết mới của ông, cá voi, cá heo cùng với những loài thú có móng chẻ như bò, lợn và lạc đà thuộc một nhóm.

Nhóm nghiên cứu cũng cho biết hầu hết các nhà sinh học đồng ý rằng cá voi và hà mã có họ hàng gần nhất. Nhưng họ vẫn tranh cãi việc chúng có họ hàng như thế nào, và chúng thuộc nhánh nào trong cây gia đình động vật.