Kỳ bí mộ cổ gần 300 người chết vì "thần mặt trăng"

"Bất cứ nơi nào bạn đào, ở đó lại xuất hiện một người khác" – đó là lời mô tả của nhà khảo cổ Feren Castillo Luján (Đại học Quốc gia Trujillo - Peru) về công trình khảo cổ mới nhất ông làm trưởng nhóm.

Một góc của mộ cổ khổng lồ vừa được phát hiện với các thi hài trẻ em nằm sát nhau - ảnh: Luis Puell/CHƯƠNGT RÌNH KHẢO CỔ HUANCHACO

Một ngôi mộ cổ khổng lồ trên bờ cát ven biển phía Bắc Lima, Peru, gần một thị trấn tên Huanchaco. Trong mộ là thi hài của 40 chiến binh và ít nhất 227 trẻ em từ 4-14 tuổi, và có thể nếu tiếp tục khai quật, con số sẽ lên tới 250 em. Theo nhóm nghiên cứu, đây là ngôi mộ chôn cất trẻ em bị hiến tế lớn nhất thế giới từng được khai quật.

Các thi hài có niên đại khoảng 600-800 năm trước, trùng khớp với thời của văn hóa Chimú thời tiền Colombia, rất phát triển trong khu vực cho đến khi bị Đế quốc Inca chinh phục vào khoảng năm 1475. Một số thi thể vẫn còn dấu vết ở da và tóc do môi trường đất ven biển đã bảo quản họ khá tốt.

Một thi hài trong mộ cổ tập thể vừa được khai quật - ảnh: Luis Puell/CHƯƠNG TRÌNH KHẢO CỔ HUANCHACO

Ngôi mộ cổ này rất giống với những gì người ta tìm thấy ở một khu chôn cất khác được khai quật gần đó vào năm 2018, cũng thuộc văn hóa Chimú. Nhiều em bé trong khu chôn cất đó được cho rằng có vết mổ ở ngực và thậm chí bị lấy mất trái tim. Gần đó còn có một nghĩa địa động vật với xác 200 con lạc đà.

Các bằng chứng giúp nhóm khảo cổ vẽ lại bức tranh bi thảm đã diễn ra trên bờ biển hàng thế kỷ trước: một đoàn người đã bị diễu hành từ sâu trong đất liền ra bờ biển, sau đó bị giết để hiến tế "thần mặt trăng", một vị thần quan trọng trong văn hóa Chimú, được cho là có khả năng điều khiển thời tiết.

Sâu xa của vấn đề là hiện tượng El Niño, danh từ được ngư dân ở khu vực dọc bờ biển Peru và Ecuador sử dụng để nói về hiện tượng khí hậu khác thường. Chủ yếu nó xảy ra do sự thay đổi nhiệt độ nước biển ở vùng đại dương nhiệt đới phía Đông và trung tâm Thái Bình Dương, gây ảnh hưởng đên mô thức khí hậu cả thế giới: một số vùng khô cạn khác thường, nơi khác lại mưa quá nhiều.

Thời kỳ diễn ra những cuộc hiến tế tàn khốc ấy, El Niño đã gây khô hạn nghiêm trọng cho người Chimú. Vì vậy, họ đã cầu viện đến những nghi lễ tàn khốc nhằm hiến tế thần mặt trăng, mong vị thần này làm mưa cứu họ khỏi hạn hán.