Nhiều dấu hiệu lạ từ lỗ đen trung tâm Ngân Hà: Quái vật trỗi dậy?

Giữa tháng 12-2021, một nghiên cứu công bố trên tạp chí khoa học The Astrophysical Journal đã gây sốc khi tuyên bố lỗ đen quái vật của chúng ta... vẫn còn sống.

Theo nghiên cứu này, các kính viễn vọng không gian của NASA đã nắm bắt được những chùm bức xạ tử thần bí ẩn mà lỗ đen quái vật này thỉnh thoảng phát ra, tỏa ra thành dạng đồng hồ cát ở phía trên và dưới mặt phẳng thiên hà chứa Trái Đất. Điều này được liên kết với hàng loạt ngôi sao và vật thể không gian khác biến mất bí ẩn khi đến gần lỗ đen: lỗ đen vẫn còn sống và đã nuốt chửng chúng.

Thiên hà chứa Trái Đất có một "trái tim quái vật" - Ảnh đồ họa từ Science News

Bởi lẽ khi nuốt vật chất, lỗ đen luôn có một cú "ợ hơi" đáng sợ: nó sẽ trả vào không gian những chùm bức xạ tỏa sáng.

Nhóm nghiên cứu quốc tế kết luận rằng lỗ đen vẫn không ngủ say như chúng ta tưởng. Nếu có bất kỳ vật thể không may nào đến gần, nó sẽ bất ngờ thức dậy và ăn uống như chưa từng ngủ.

Một nghiên cứu khác công bố gần như trùng thời điểm, dẫn đầu bởi nhà vật lý thiên văn Florian Peißker từ Đại học Cologne (Đức), đưa ra bằng chứng khác về một vật thể nổi tiếng bị tác động bởi lỗ đen: G2.

G2 từ lâu được cho là một ngôi sao khổng lồ nằm cận kề lỗ đen mà các nhà khoa học hồi hộp chờ đợi xem nó có bị quái vật say ngủ này nuốt hay không. Nhưng nghiên cứu mới, cũng công bố trên The Astrophysical Journal, cho thấy nó G2 không phải sao mà là một đám mây khi gồm 3 ngôi sao sơ sinh, chưa hoàn thiện.

Cụm vật thể đã thực sự đi vào lỗ đen và có bị tác động mạnh, kéo giãn ra và làm méo mó, nhưng sau đó được thả ra và dần hồi phục, vẫn tiếp tục phát triển: rõ ràng quái vật vẫn thức, nhưng có vẻ không phải lúc nào cũng là quái vật.

Năm 2019, một nghiên cứu khác công bố trên The Astrophysical Journal Letters cho thấy thậm chí đã có một "ngọn lửa" sáng hơn 75 lần bình thường phát ra từ Sagittarius A* ở bước sóng gần hồng ngoại, một cách đột ngột rồi nhanh chóng biến mất.

Công trình khác công bố trên Nature Astronomy vào tháng 1-2021 thì đưa ra một kịch bản khả dĩ về nguyên nhân "ngủ đông" của quái vật và đồng thời đưa ra gợi ý rằng quái vật ở trung tâm thiên hà chúng ta chỉ ngủ một giấc ngắn, tức chấp nhận việc nó sẽ thức giấc bất cứ lúc nào.

Nghiên cứu này cho rằng "ngủ đông" là trạng thái tạm thời của lỗ đen vì bị bỏ đói sau một cuộc hợp nhất thiên hà.

Va chạm thiên hà cung cấp nhiên liệu cho lỗ đen trung tâm, làm tăng đáng kể hoạt động của nó. Tuy nhiên sự tiến hóa động học của vật chất khí bao quanh lỗ đen nếu bị quá mức thì chính luồng năng lượng "ợ hơi" sẽ đẩy các vật chất khác ra xa lỗ đen, khiến nó bị bỏ đói trong ít nhất một triệu năm và tạm thời ngủ đông.