Kiến tạo Thủ đô văn hiến - bản sắc - sáng tạo

 Khi đặt "văn hiến - bản sắc - sáng tạo" ở vị trí trung tâm của mọi định hướng phát triển, Hà Nội không chỉ khẳng định vị thế đầu tàu mà còn trở thành hình mẫu đô thị có bản lĩnh, trí tuệ, giàu sức sống và bền vững

Ngày 16-10, Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã chính thức khai mạc trọng thể tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và phát biểu chỉ đạo đại hội.

Đã nói là làm, làm nhanh - đúng - hiệu quả

Theo Tổng Bí thư, nhiệm kỳ vừa qua, dù phải đối diện muôn vàn khó khăn, thử thách nhưng Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Nội luôn nỗ lực phấn đấu, giữ vững sự ổn định, phát triển, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của đất nước.

Đồng tình với đánh giá về 6 nhóm hạn chế, yếu kém nêu trong Báo cáo Chính trị Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP Hà Nội, Tổng Bí thư đề nghị đại hội tiếp tục phân tích sâu sắc các nguyên nhân của tồn tại, hạn chế để có chủ trương giải quyết dứt điểm trong nhiệm kỳ tới.

Tổng Bí thư nêu rõ đất nước ta đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới với thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen.

"Đảng bộ, chính quyền và nhân dân TP Hà Nội cần nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng của thủ đô; nhận thức đầy đủ sự quan tâm, tạo điều kiện của Trung ương đối với thủ đô; thấy rõ trách nhiệm rất lớn của Hà Nội trước mong muốn, kỳ vọng của nhân dân..." - Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Để Hà Nội bước vào giai đoạn phát triển mới, Tổng Bí thư yêu cầu xây dựng Đảng bộ và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, nêu gương, hành động, trách nhiệm. Đây là trục đột phá đầu tiên, quyết định mọi thành công. "Đảng bộ Hà Nội phải thật sự tiêu biểu, mẫu mực, là gương sáng về bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu. Mỗi cán bộ, đảng viên phải dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; nói đi đôi với làm; vì nhân dân phục vụ" - Tổng Bí thư nêu rõ.

Bên cạnh đó, TP Hà Nội cần tiếp tục triển khai nghiêm túc các nghị quyết Trung ương gắn với Chỉ thị 05/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Kiên quyết phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; nêu cao tinh thần tự phê bình, đoàn kết, thống nhất trong toàn Đảng bộ; củng cố mối quan hệ mật thiết giữa Đảng và nhân dân; tập trung nâng cao hiệu lực, hiệu quả của chính quyền địa phương 2 cấp, chuyển mạnh từ tư duy quản lý sang tư duy kiến tạo, phục vụ, thực hiện phân cấp, phân quyền rõ ràng, kèm theo trách nhiệm và kiểm soát.

"Phải thay đổi triệt để tư duy bằng tinh thần mới... Đã nói là làm, làm nhanh, làm đúng, làm hiệu quả, làm đến cùng" - Tổng Bí thư yêu cầu.

Hình thành 3 cực sáng tạo

Tổng Bí thư lưu ý đặt "văn hiến - bản sắc - sáng tạo" ở vị trí trung tâm của mọi định hướng phát triển thủ đô, coi đó là nguồn lực nội sinh mạnh mẽ, là căn cốt hình thành bản lĩnh, trí tuệ và sức vươn lên của Hà Nội, làm nền tảng để thủ đô khẳng định vai trò đầu tàu, vị thế dẫn dắt.

Hà Nội phải được kiến tạo như một thành phố "văn hiến - bản sắc - sáng tạo", hướng tới một thủ đô "văn minh - hiện đại - bền vững" với trí tuệ thời đại và tầm vóc toàn cầu - nơi văn hiến là gốc rễ, kết tinh trí tuệ dân tộc, nuôi dưỡng niềm tin, khát vọng và bản lĩnh, tạo sức hấp dẫn riêng có mà không đô thị nào sao chép được.

Muốn vậy, theo Tổng Bí thư, chiến lược phát triển phải gắn kết đồng bộ giữa văn hóa, không gian, kinh tế và con người. Mỗi quyết sách, dự án đều phải bảo đảm vừa giữ được cốt cách truyền thống vừa định hình được không gian văn hóa cho thế hệ mai sau, đồng thời tạo ra năng lực đổi mới. Phải phát triển các "mạch sáng tạo" liên kết toàn thủ đô, bảo đảm dòng chảy năng lượng sáng tạo từ di sản, tri thức đến công nghệ, kết nối các trung tâm văn hóa, học thuật và đổi mới sáng tạo.

Trên cơ sở đó, Hà Nội cần hình thành 3 cực sáng tạo, gồm: Di sản - trung tâm nội đô lịch sử và không gian ven sông Hồng - thành Cổ Loa; Tri thức - ĐHQG Hà Nội và các trung tâm đào tạo, nghiên cứu; Công nghệ - Khu Công nghệ cao Hòa Lạc cùng các khu đổi mới sáng tạo. Đây sẽ là trục dẫn dắt sức sáng tạo của toàn thủ đô, khai thác tối đa giá trị lịch sử, tri thức và công nghệ, biến Hà Nội thành đô thị hội tụ quá khứ, hiện tại và tương lai.

"Khi Hà Nội đặt văn hiến - bản sắc - sáng tạo ở vị trí trung tâm của mọi định hướng phát triển, thủ đô không chỉ khẳng định vị thế đầu tàu, dẫn dắt và lan tỏa sức mạnh quốc gia mà còn trở thành hình mẫu đô thị có bản lĩnh, trí tuệ, giàu sức sống và bền vững..." - Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Tổ chức lại không gian đô thị

Tổng Bí thư cho rằng Hà Nội - thủ đô ngàn năm văn hiến với khoảng 10 triệu dân, với vị trí trung tâm chính trị quốc gia - đang phải đối mặt với những thách thức đô thị tích lũy từ lịch sử phát triển.

Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu thảo luận, thống nhất đưa vào chương trình hành động trong nhiệm kỳ này, để giải quyết dứt điểm 4 vấn đề tồn tại nhiều năm của thủ đô, gồm: ùn tắc giao thông; trật tự đô thị, xanh - sạch - đẹp, văn minh, vệ sinh; ô nhiễm môi trường, nguồn nước, không khí; ngập úng ở đô thị và vùng ven đô.

Hà Nội phải kiến tạo một mô hình quản trị hoàn toàn mới - từ quản lý sang kiến tạo; từ chồng chéo, rời rạc sang đồng bộ, tích hợp; từ ngắn hạn sang bền vững - với tầm vóc của một thủ đô hiện đại, vừa đủ sức giải quyết triệt để những vấn đề cấp bách vừa mở ra tầm vóc phát triển mới, không chỉ duy trì trật tự mà còn tạo năng lực bứt phá, không chỉ quản lý hiện tại mà còn chủ động định hình tương lai.

Song song đó, Hà Nội cần hoàn thiện mô hình đô thị đa cực, đa trung tâm, biến mỗi cực phát triển thành một trung tâm động lực thực sự, được kết nối chặt chẽ bằng hạ tầng xương sống, các trục chiến lược và hành lang liên kết tổng hợp. Thành phố không thể tiếp tục dồn nén mọi chức năng hành chính, kinh tế, giáo dục, y tế, văn hóa... vào khu nội đô lịch sử vốn đã quá tải, mà phải tổ chức lại không gian đô thị theo các cực phân tán nhưng vẫn bảo đảm liên kết đồng bộ.

Một yêu cầu quan trọng khác là phát triển Hà Nội thành trung tâm khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, thành động lực trung tâm thúc đẩy phát triển vùng và quốc gia dựa trên kinh tế tri thức. Hà Nội phải trở thành nơi kiến tạo chính sách mới, nơi thử nghiệm công nghệ mới, đào tạo nhân tài mới và khởi nguồn ý tưởng mới cho quốc gia. Đó là nơi mọi người dân đều có cơ hội học tập, sáng tạo, khởi nghiệp và cống hiến; có mạng lưới phúc lợi toàn diện, bảo đảm y tế, giáo dục, an sinh, nhà ở, việc làm và không gian văn hóa - nghệ thuật cho mọi tầng lớp.

Nhấn mạnh phát triển con người là trung tâm cốt lõi của việc phát triển thủ đô, Tổng Bí thư lưu ý Hà Nội cần đề cao tinh thần "thanh lịch, nghĩa tình, trách nhiệm" trong đời sống hiện đại, đồng thời xây dựng môi trường công vụ chuẩn mực, trong sạch, gần dân.