An toàn hàng không đến từ văn hóa doanh nghiệp

Hàng không Việt Nam 20 năm khai thác an toàn. Ảnh minh hoạ

Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) cho biết trong quý I/2018 đã có 24,2 triệu lượt khách thông qua các cảng hàng không cả nước, tăng 8% so với cùng kỳ năm trước. Sản lượng hàng hoá thông qua đạt 338.000 tấn, tăng 4,8%. Trong đó, các hãng hàng không Việt Nam vận chuyển 11,4 triệu khách (tăng 8,6%) và 81.000 tấn hàng hoá (tăng 5,9%). Mặc dù số lượng chuyến bay tiếp tục tăng cao nhưng toàn ngành chỉ xảy ra 19 sự cố và đều là sự cố ở mức thấp nhất.

20 năm tuyệt đối an toàn

Ngành hàng không đã có những bước phát triển vượt bậc, đặc biệt là trong 5 năm gần đây, sản lượng hành khách nội địa tăng gấp 3 lần, sản lượng khách quốc tế tăng hơn 45%. Cùng với sự tăng trưởng ấn tượng về vận tải, Việt Nam còn là điểm sáng về an toàn hàng không ở khu vực và trên thế giới vì đã duy trì được 20 năm khai thác tuyệt đối an toàn. Để có thành tích này, ngành hàng không Việt Nam đã triển khai đồng bộ rất nhiều việc, từ vấn đề cơ sở hạ tầng, xây dựng hệ thống quản lý an toàn đến nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đẩy mạnh văn hóa an toàn (VHAT) hàng không…

An toàn là số 1, là giá trị cốt lõi để phát triển bền vững của tổ chức hàng không vì chỉ một sơ suất nhỏ cũng có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường. Nếu như bảo đảm tuyệt đối an toàn là yếu tố sống còn của ngành hàng không thì xây dựng, tổ chức và nâng cao nhận thức về VHAT hàng không là đòi hỏi bức thiết đối với yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế.

Năm 2014, Cục Hàng không Việt Nam đã tổ chức cuộc vận động nâng cao nhận thức về VHAT hàng không giai đoạn 2014-2020, có sự gắn bó và liên hệ mật thiết với văn hóa ứng xử, văn hóa công sở, văn hóa doanh nghiệp trong ngành. Để có thể hình thành VHAT trong mỗi tổ chức, đơn vị luôn đòi hỏi một quá trình tiếp thu và rèn luyện lâu dài. VHAT là tổng hoà của 5 yếu tố: văn hoá báo cáo, văn hoá thông tin, văn hoá thích ứng, văn hoá học hỏi và văn hoá đúng (công bằng).

Hiện nay, công tác đảm bảo an toàn ngày càng được cải thiện thông qua việc lắp đặt, sử dụng và quản lý các công cụ như phần mềm quản lý an toàn chất lượng tổng thể (AQD), phần mềm phân tích dữ liệu chuyến bay (AGS) đi đôi với duy trì công tác kiểm tra, đánh giá và giám sát việc tuân thủ các quy định, quy trình trong hoạt động khai thác. Để công tác quản lý an toàn hàng không đạt hiệu quả cao hơn nữa cần đòi hỏi sự quan tâm sâu sát của các cấp lãnh đạo đến từng các khía cạnh nhỏ của các lĩnh vực trong hoạt động khai thác, do vậy phát triển VHAT là cần thiết, góp phần ngăn chặn các vụ việc tiềm ẩn trước khi để nó kịp thời xảy ra thành sự cố.

Năm 2008, Vietnam Airlines bắt đầu áp dụng Hệ thống quản lý an toàn theo tiêu chuẩn quốc tế. Ảnh minh hoạ

An toàn là số 1

Là đơn vị chủ lực của ngành, năm 2008, Vietnam Airlines bắt đầu áp dụng Hệ thống quản lý an toàn theo tiêu chuẩn quốc tế. Sau đó, Cục HKVN đã triển khai rộng rãi hệ thống này tới các đơn vị khách trong ngành. Tuy nhiên, an toàn hàng không phải là một quá trình được duy trì và cải tiến liên tục. Theo ông Dương Trí Thành – Tổng Giám đốc Vietnam Airlines, cho dù luôn phải cắt giảm chi phí trong bối cảnh cạnh tranh ngày một khốc liệt, Vietnam Airlines vẫn dành khoản đầu tư xứng đáng vào việc sử dụng các cơ quan quốc tế có uy tín của thế giới tham gia đánh giá, tìm kiếm và khắc phục các điểm yếu trong hệ thống quản lý an toàn, đặc biệt là VHAT và ý thức con người.

Theo đánh giá của Tổ chức Tư vấn An toàn hàng không (GHS), giai đoạn 2013-2015, Vietnam Airlines đạt 3,8/5 điểm về VHAT, tức là gần đạt mức VHAT chủ động (proacitve). Trong thời kỳ này, sự cố/10.000 chuyến bay đã giảm từ 30,61 năm 2010 xuống còn 11,69 năm 2017. Chỉ số an toàn thấp nhất vào năm 2016 khi chỉ có 10,68 sự cố/10.000 chuyến bay. GHS cũng chấm điểm tốt cho các báo cáo kết quả hoạt động từ các tổ công tác an toàn, bao gồm hoạt động khai thác trên không, mặt đất và kỹ thuật (SAG 1,2,3). Theo tiêu chuẩn VHAT, một hãng hàng không phải nhận được nhiều báo cáo an toàn trong đó bao gồm nhiều loại như: báo cáo bí mật, báo cáo tự nguyện. Các báo cáo dạng này đều đã tăng dần ở các đơn vị của Vietnam Airlines.

Với quan điểm an toàn là yếu tố sống còn trong hoạt động của hãng, ban lãnh đạo Vietnam Airlines đặt mục tiêu nâng cấp VHAT lên mức chủ động trong tất cả các mặt vào năm 2020 và năm 2025 đạt mức tiên tiến (Generative) để an toàn trở thành giá trị cốt lõi và nền tảng trong văn hóa doanh nghiệp cũng như mọi hoạt động của từng cá nhân của hãng.

Tuy nhiên, để có những chuyến bay đảm bảo an toàn thì về phía hành khách đi máy bay cũng phải nâng cao nhận thức đối với VHAT hàng không. Trong thực tế, nhiều chuyến bay bị uy hiếp an toàn do chính sự thiếu hiểu biết của hành khách. Đó là các tình huống khách tự ý xé áo phao, mở cửa thoát hiểm, hút thuốc lá trên máy bay, doạ bom mìn… Ngay cả những hành động vô ý tưởng là rất nhỏ như không thắt dây an toàn khi máy bay cất/hạ cánh hoặc đi qua vùng thời tiết xấu, sử dụng điện thoại di động không đúng lúc cũng có thể khiến chuyến bay bị chậm giờ để yêu cầu khách tuân thủ hoặc giải quyết các hậu quả không lường trước được do hành động khách gây ra.

Gần đây, các hành vi vi phạm của khách đã có xu hướng giảm do sự nỗ lực tuyên truyền của toàn ngành nói chung và của hãng hàng không vận chuyển nói riêng. Đáng kể nhất là hành vi mở cửa thoát hiểm đã giảm rất mạnh do Vietnam Airlines yêu cầu trước mỗi chuyến bay, tiếp viên phải trực tiếp thông báo riêng về quy định an toàn cho các hành khách ngồi ở vị trí gần cửa thoát hiểm.