ASEAN trên con đường “cao tốc” tăng trưởng

Đó là nhận định lạc quan của ông Edward Lee, Trưởng nhóm nghiên cứu vĩ mô ASEAN, Ngân hàng Standard Chartered, dựa trên báo cáo “ASEAN - trên con đường cao tốc tăng trưởng” của Bộ phận Nghiên cứu thuộc Ngân hàng Standard Chartered, được xuất bản nhân Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN FT tổ chức tại Singapore vừa qua. Chúng tôi xin lược ghi một số vấn đề đáng quan tâm.

Còn nhiều dư địa tăng trưởng

Dù ASEAN có mức tăng trưởng cao trong vài thập kỷ qua, chúng tôi tin rằng vẫn còn nhiều dư địa tăng trưởng trong khu vực. Tỉ lệ nông nghiệp của khu vực vẫn còn khá cao - tính đến năm 2013, chỉ có 46% dân số sống ở thành thị. Trong khi đó, trên thế giới, tỉ lệ đô thị hóa đã vượt mốc 50% từ năm 2007. Trong ASEAN, chỉ có Singapore, Brunei và Malaysia được xem như là đã đô thị hóa. Nền kinh tế Singapore và Brunei có thể sẽ tăng trưởng chậm trong những năm tới nhưng tốc độ tăng trưởng của toàn khu vực ASEAN vẫn có thể đạt khoảng 5% hoặc cao hơn trong trung hạn. Với giả thiết xu hướng đô thị hóa của các nước ASEAN sẽ tiếp tục được thúc đẩy, chúng tôi ước tính GDP bình quân đầu người của ASEAN sẽ tăng hơn gấp đôi, từ 3.900 USD năm 2013 lên 8.500 USD năm 2030. Đến lúc đó, tỉ lệ đô thị hóa của ASEAN có thể đạt tới 60%.

Nhờ quá trình đô thị hóa, thị trường tiêu dùng của ASEAN đang mở rộng. Dân số ASEAN dự kiến sẽ tăng thêm hơn 10% lên 690 triệu người vào năm 2020. Nhu cầu nhà ở sẽ gia tăng… Chúng tôi tin rằng người tiêu dùng ASEAN sẽ là một nguồn cầu mạnh mẽ cho thị trường bất động sản nhà ở và thương mại, đồ gia dụng, các loại phương tiện cơ giới, sản phẩm thông tin và viễn thông, dịch vụ chăm sóc sức khỏe và tài chính.

Nhà máy sản xuất điện thoại Samsung tại Bắc Ninh. Hiện Samsung đang dẫn đầu về đầu tư tại Việt Nam Ảnh: N.A

Hấp dẫn đầu tư quốc tế

ASEAN là khu vực hấp dẫn đối với các nhà đầu tư quốc tế. Khu vực này thu hút 9% dòng vốn FDI toàn cầu năm 2013, vượt qua cả Trung Quốc. Hầu hết vốn FDI được đổ vào lĩnh vực sản xuất và điều này cho thấy điểm tích cực của ASEAN: Hấp dẫn vốn đầu tư vào cơ sở sản xuất. Tuy nhiên, ASEAN không chỉ hấp dẫn đầu tư nhờ năng lực sản xuất mà nhà đầu tư còn thấy ASEAN như một thị trường nội địa rất lớn. Nếu xem ASEAN là một quốc gia duy nhất, đó sẽ là thị trường lớn thứ ba trên thế giới về dân số sau Trung Quốc và Ấn Độ.

ASEAN có thể được lợi từ sự suy giảm sức cạnh tranh về chi phí của Trung Quốc. Lực lượng lao động của ASEAN dự kiến sẽ tăng thêm 70 triệu vào năm 2030 (so với năm 2010). Trong khi đó, lực lượng lao động của Trung Quốc dự kiến sẽ giảm gần 70 triệu. Cơ cấu nhân khẩu học thuận lợi của ASEAN giúp khu vực này thu hút các nhà đầu tư đang tìm kiếm khu vực đặt cơ sở sản xuất bên ngoài Trung Quốc. Tuy nhiên, ASEAN sẽ cần phải nâng cao năng suất lao động để thu hút đầu tư. Năng suất lao động tại hầu hết các nước ASEAN chỉ bằng khoảng 1/3 đến 1/2 so với năng suất lao động tại Mỹ, trừ Singapore (nước có năng suất lao động cao nhất châu Á). ASEAN có thể phần nào thu hẹp khoảng cách với các nền kinh tế có năng lực sản xuất cao hơn bằng cách gia tăng số lượng và chất lượng vốn cổ phần của mỗi công nhân (capital stock per worker). Trong khu vực ASEAN, trừ Singapore, chỉ số này chỉ khoảng 10%-40% so với Mỹ.

Đẩy mạnh vai trò trong thương mại toàn cầu

ASEAN đứng thứ tư thế giới về xuất khẩu và chiếm 7% kim ngạch xuất khẩu toàn cầu trong năm 2013. Với việc dòng vốn FDI đang dịch chuyển từ Trung Quốc sang ASEAN, khu vực này sẽ có thể bắt kịp với Trung Quốc - nước xuất khẩu hàng đầu thế giới. Trong dài hạn, ASEAN sẽ có lợi từ các hiệp định thương mại tự do hiện đang được đàm phán, đặc biệt trong số đó là Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Thông qua những hiệp định này, các nền kinh tế ASEAN có thể tiếp cận những thị trường có quy mô lớn hơn nhiều lần. Ngoài ra, thương mại nội khối ASEAN cũng có thể phát triển hơn nữa nhờ tăng cường hợp tác kinh tế ngày càng mạnh mẽ với sự hỗ trợ của các sáng kiến, trong đó có việc thành lập Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) và sự hỗ trợ của dòng vốn FDI cùng với sự thịnh vượng đang gia tăng trong khu vực. Năm 2013, thương mại nội khối chiếm khoảng 26% tổng khối lượng thương mại của ASEAN.

Trong một vài tháng trở lại đây, niềm tin vào nền kinh tế toàn cầu nằm ở mức thấp và ASEAN cũng ít nhiều bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, nếu có thể tăng trưởng “chậm” ở mức 5% trong ngắn hạn, ASEAN vẫn là một khu vực rất khả quan.