Ba vấn đề cần khắc phục

Vấn đề nợ xấu bộc lộ rõ khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đột ngột thắt chặt chính sách tiền tệ năm 2011. Một lượng lớn khách hàng vay gặp khó khăn trong việc trả nợ, đặc biệt là trong lĩnh vực bất động sản. Tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2012 đã chậm lại tại mức 5,0%, mức thấp nhất từ năm 2000, bởi việc thắt chặt chính sách tiền tệ do lạm phát cao và tăng trưởng tín dụng quá cao làm hạ nhiệt hoạt động đầu tư và đầu cơ. Năm 2012, NHNN đã đảo lại chu trình thắt chặt chính sách để thúc đẩy nền kinh tế. Song song đó, NHNN đã công bố kế hoạch trung hạn về việc cải cách DNNN và giải quyết nợ xấu đến năm 2015.

Theo đánh giá của nhóm nghiên cứu, hiệu quả thấp, hệ số nợ cao, hoạt động kém hiệu quả, quản lý yếu kém và sở hữu chéo là những vấn đề cốt lõi trong khu vực DNNN. Dù sở hữu Nhà nước đối với nền kinh tế đã được giảm bớt nhưng sức ảnh hưởng của nó vẫn còn rất cao. Trong một số lĩnh vực, DNNN vẫn còn độc quyền như viễn thông, điện, nước và bảo hiểm. Sự hiện diện của Nhà nước trong lĩnh vực hàng tiêu dùng vẫn còn khá mạnh mẽ. Theo thông tin mới nhất, Chính phủ đang có kế hoạch bán tất cả đơn vị DNNN không cốt lõi vào cuối năm 2015.

Về lĩnh vực bất động sản, việc thắt chặt chính sách tài khóa và tiền tệ trong năm 2010-2011 đã hạn chế đáng kể đầu tư và đầu cơ. Thanh khoản của thị trường bất động sản hiện đang thấp, tồn kho cao và một số lượng lớn các dự án còn dang dở. Giá căn hộ đã được chiết khấu 10%-35% trên tất cả phân khúc thị trường TPHCM trong giai đoạn này. Theo NHNN, dư nợ có liên quan đến bất động sản của các ngân hàng chỉ ở mức trên 10%. Tuy nhiên, 80%-90% tài sản thế chấp trong hệ thống ngân hàng là đất đai và bất động sản, điều này làm cho tình hình càng trở nên phức tạp hơn.