Bất cập nhà ở xã hội

HĐND TP Hà Nội vừa ban hành quyết định thành lập đoàn giám sát của Ban Đô thị HĐND TP về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển nhà ở TP (giai đoạn 2016-2020), đồng thời kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước về kiểm toán chương trình nhà ở xã hội (NƠXH) ở một số địa bàn của TP Hà Nội.

Một trong số các nhiệm vụ của đoàn giám sát là sẽ đánh giá những kết quả đạt được, làm rõ hạn chế, khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ, xác định nguyên nhân, trách nhiệm của các cấp, ngành, tổ chức liên quan đến chương trình NƠXH ở 3 quận Hà Đông, Cầu Giấy và Bắc Từ Liêm (giai đoạn 2015-2017). Trên cơ sở kết quả giám sát, đoàn sẽ đề xuất, kiến nghị những giải pháp để thực hiện ngày càng hiệu quả chính sách, pháp luật về nhà ở trên địa bàn TP trong thời gian tới.

Đoàn giám sát cũng sẽ xem xét báo cáo của các sở, ngành liên quan và giám sát trực tiếp tại Sở Xây dựng, kết hợp khảo sát thực tế tại một số dự án trên địa bàn TP. Việc giám sát trực tiếp tại các đơn vị dự kiến được tiến hành trong thời gian từ ngày 23 đến 30-8.

Nhiều dự án nhà ở cho người thu nhập thấp ở Hà Nội thời gian qua bị bỏ quên hoặc rất chậm triển khai

Theo tìm hiểu của phóng viên, NƠXH ra đời cách đây gần 10 năm và từ năm 2015, chính sách NƠXH cũng đã được đưa vào Luật Nhà ở. Ngay sau đó, Chính phủ liên tục ban hành nhiều nghị định, thông tư, chỉ thị để hướng dẫn thực hiện chính sách này. Theo đó, Nghị định 100/2015 về phát triển quản lý NƠXH quy định: Chủ đầu tư dự án phát triển nhà ở thương mại, dự án đầu tư phát triển đô thị, không phân biệt quy mô diện tích đất, bao gồm cả dự án đầu tư xây dựng theo hình thức xây dựng - chuyển giao (BT) và hình thức xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT) tại các đô thị từ loại 3 trở lên phải dành 20% tổng diện tích đất ở trong các đồ án quy hoạch chi tiết... để xây dựng NƠXH. Nhưng thực tế, rất nhiều khu đô thị, chủ đầu tư đã không làm đúng quy định trích quỹ đất 20% làm NƠXH hoặc làm rất chậm, nhỏ giọt.

Thanh tra Chính phủ mới đây đã có kết luận về vấn đề NƠXH, trong đó chỉ ra nhiều sai phạm, thất thoát trong quản lý, sử dụng sai mục đích quỹ đất 20% tại nhiều khu đô thị, dự án nhà ở trên địa bàn Hà Nội. "Nhiều vi phạm đã dẫn đến chủ đầu tư được hưởng lợi vì không phải thực hiện nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất do những điều chỉnh quy hoạch có lợi cho chủ đầu tư, gây thất thu ngân sách nhà nước" - kết luận của Thanh tra Chính phủ nêu rõ.

Ông Nguyễn Văn Sinh, Thứ trưởng Bộ Xây dựng, cho hay việc phát triển NƠXH đến thời điểm này mới đạt khoảng 33,9% so với mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 là cần có 12,5 triệu m2 NƠXH.

Còn theo ông Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Ngân hàng Thế giới không nhất trí với chính sách NƠXH của Việt Nam bởi đây là chính sách dựa trên cơ chế bao cấp như: được miễn tiền sử dụng đất, gói tín dụng ưu đãi… Cơ chế này luôn có nguy cơ bị biến dạng, trục lợi. Thực tế, có nhiều khu NƠXH có lợi ích lớn đang bị trục lợi, nhà rơi vào tay người giàu.

Trước thực trạng đó, ông Trần Ngọc Hùng, Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, đề nghị nên giảm bớt đối tượng được mua nhà và chỉ dành cho đối tượng đặc biệt. NƠXH sử dụng nguồn vốn nhà nước hoặc được trợ cấp rất lớn chỉ nên dành cho đối tượng cần trợ cấp, chứ không phải duyệt bán sai đối tượng như thực tế đã diễn ra ở một số địa phương.