Cảnh báo tín dụng đen, rửa tiền, đa cấp... núp bóng cho vay trực tuyến

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa có cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn của hoạt động cho vay ngang hàng đang phát triển mạnh mẽ ở Việt Nam thời gian qua.

Theo đó, sự bùng nổ các ứng dụng thời công nghệ 4.0 trên thế giới và Việt Nam đã thúc đẩy nhiều sản phẩm, dịch vụ mới, trong đó có dịch vụ cho vay ngang hàng (P2P Lending).

Cho vay ngang hàng là hoạt động được thiết kế và xây dựng trên nền tảng ứng dụng công nghệ số kết nối trực tiếp người vay với người cho vay (nhà đầu tư) mà không thông qua trung gian tài chính như tổ chức tín dụng, chi nhánh NH nước ngoài. Sự phát triển nhanh chóng của mô hình này đã tạo ra một kênh cung ứng vốn mới trên thị trường.

Nhưng theo NHNN, mô hình này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro cho các bên tham gia, có thể gây ra mất ổn định kinh tế - xã hội do các bên có liên quan không trả được nợ; để lại những hệ lụy kéo dài, hết sức nặng nề mà nhiều nước trên thế giới đã phải trả giá thời gian qua.

Các đối tượng cho vay tín dụng đen có thể "núp bóng" dưới mô hình cho vay ngang hàng. Ảnh: Linh Anh

Ở Việt Nam, gần đây đã xuất hiện một số công ty cung ứng dịch vụ tương tự như cho vay ngang hàng nhưng lại quảng cáo không minh bạch về mức lợi nhuận, không cung cấp hoặc cung cấp thông tin thiếu chính xác về rủi ro mà các bên tham gia có thể gặp phải, đưa lãi suất cao phi thực tế để lôi kéo người cho vay tham gia. Nếu xảy ra tranh chấp do việc không đòi được các khoản đã cho vay, người cho vay có thể mất tiền, khó truy đòi trách nhiệm từ các công ty cung ứng nền tảng cho vay ngang hàng.

"Chưa kể tiềm ẩn rủi ro như thông tin cá nhân của các bên tham gia có thể bị đánh cắp do lỗ hổng bảo mật; một số đối tượng ẩn danh và núp bóng giao dịch trên các nền tảng cho vay ngang hàng để trốn thuế, rửa tiền, tài trợ khủng bố. Biến tướng để huy động tài chính đa cấp khiến người cho vay, người đi vay trở thành nạn nhân của hành vi lừa đảo, chiếm dụng vốn bất hợp pháp. Nhiều đối tượng cho vay nặng lãi, hoạt động tín dụng đen núp bóng các nền tảng cho vay ngang hàng nhằm cho vay với mức lãi suất rất cao, vượt xa mức trần lãi suất 20%/năm của khoản tiền vay được qui định tại Điều 468 Bộ Luật Dân sự năm 2015" – đại diện NHNN phân tích.

Ngoài ra, bất kỳ tổ chức, cá nhân nào lợi dụng các nền tảng cho vay ngang hàng để thực hiện một trong các hoạt động NH mà không được NHNN cấp phép là vi phạm pháp luật. Bởi, theo quy định, các hoạt động kinh doanh huy động tiền gửi hoặc cấp tín dụng phải tuân thủ quy định của Luật NHNN và Luật Các Tổ chức tín dụng. Riêng đối với quan hệ cho vay trực tiếp không phải hoạt động kinh doanh giữa các tổ chức, cá nhân (không được thực hiện bởi các tổ chức tín dụng) như cho vay ngang hàng có thể coi là các giao dịch dân sự và không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật NHNN và Luật Các Tổ chức tín dụng.

Vì vậy, NHNN khuyến cáo người dân, doanh nghiệp nên tìm hiểu kỹ thông tin, thận trọng khi tham gia các nền tảng cho vay ngang hàng và nên tiếp cận vốn qua kênh tín dụng NH. Để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp tiếp cận tín dụng NH, cơ quan quản lý đã tăng cường chỉ đạo các tổ chức tín dụng, chi nhánh NH nước ngoài nâng cao năng lực tài chính, mở rộng kênh bán hàng để đáp ứng nhu cầu vốn của nền kinh tế, nhất là địa bàn nông thôn, vùng sâu, vùng xa.