“Chết” vì hàng tồn, lãi vay

Ngày 7-5, Đoàn Đại biểu Quốc hội TPHCM đã tổ chức buổi họp lắng nghe ý kiến của doanh nghiệp (DN) về tình hình sản xuất, kinh doanh và việc vay vốn tín dụng ngân hàng (NH). Đề xuất của DN sẽ được đoàn phản ánh lên Quốc hội tại kỳ họp bắt đầu vào  ngày 20-5 tới đây.

Chờ hoài chưa thấy giảm lãi vay

Nguy hiểm hơn, theo ông Huỳnh Văn Minh, Chủ tịch Hiệp hội DN TPHCM, DN chết hàng loạt trong 2 năm qua và kéo dài đến nay nhưng các báo cáo của cơ quan quản lý vẫn lạc quan. Trong khi đó, cơ chế, chính sách chắp vá, cắt khúc thời gian qua đang làm lòng tin của DN sụt giảm, bất an. “Nguy cơ khủng hoảng lòng tin của DN và người dân đang hiện hữu. Ngay cả DN nước ngoài cũng chần chừ đầu tư. Vì vậy, quan trọng lúc này phải xây dựng được lòng tin trở lại cho DN, người dân” - ông Minh đề xuất.

Tại cuộc họp, câu chuyện lãi suất vẫn là vấn đề nóng. Theo ông Hưng, lãi suất huy động giảm nhiều nhưng lãi suất cho vay chưa giảm tương xứng. Các NH nói cần độ trễ nhưng hơn 1 năm qua rồi mà vẫn cần độ trễ thì đến bao giờ, trong khi DN gặp khó khăn về hàng tồn kho, sức mua sụt giảm mạnh không dám tiếp tục vay vốn NH hoặc muốn vay nhưng không còn tài sản thế chấp.

 Ông Trần Việt Anh, Phó Chủ tịch Hội Cao su - Nhựa TPHCM, cho biết: “Nhiều DN nhỏ và vừa đang trở về thời điểm khoảng năm… 1996 khi họ thu hẹp mặt bằng sản xuất, lắp máy móc giá rẻ, tận dụng người nhà làm lao động và chỉ sản xuất những sản phẩm rẻ tiền, dễ bán. DN đang đi lùi và tồn tại như “rắn đang cắn vào đuôi của chính mình” - ông Việt Anh cảnh báo.

 Theo các DN, trong khi lãi suất cho vay ngắn hạn ở mức 10%-12%/năm là chấp nhận được nhưng lãi suất cho vay trung - dài hạn vẫn từ 15%-16%/năm là quá cao. Ngay lãi suất vay USD hiện từ 6%-7%/năm cũng quá cao, các nước trong khu vực chỉ phải vay với lãi suất khoảng 2%/năm, làm giảm sức cạnh tranh của DN trong nước.

Vốn ngân hàng chảy vào đâu?

Theo ông Văn Đức Mười, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Thực phẩm TPHCM, NH đang tồn kho tiền vì không cho vay được, trong khi DN tồn kho hàng hóa không bán được. Ông Phạm Ngọc Hưng đặt vấn đề: NH huy động vào nhưng không cho vay ra được, dòng tiền chảy đi đâu hay NH huy động tiền gửi của người sau để trả cho người trước?

Câu hỏi trên cũng được đặt ra tại hội thảo: Tín dụng NH phục vụ tăng trưởng kinh tế, diễn ra cùng ngày ở Hà Nội. Theo số liệu của NH Nhà nước, tổng huy động vốn của hệ thống NH 4 tháng đầu năm tăng 5,34%, tương đương 140.000 tỉ đồng nhưng tăng trưởng tín dụng chỉ đạt 1,4%. Chuyên gia kinh tế TS - Nguyễn Trí Hiếu phân tích có 1/3 tiền huy động chảy vào trái phiếu (hơn 50.000 tỉ đồng), gần 1/3 cho vay DN, dân cư và số còn lại là dự trữ trong các NH thương mại. Vấn đề lớn đang đặt ra cho nền kinh tế là xử lý điểm nghẽn thế nào để đẩy được tín dụng, phục vụ tăng trưởng kinh tế. Theo ông Hiếu, không thể để xu hướng NH đầu tư vào trái phiếu tiếp tục tăng vì NH không phải kênh tạo vốn cho Chính phủ.

Viện Nghiên cứu khoa học NH công bố báo cáo cho thấy gần đây có hiện tượng tăng trưởng tín dụng kém nhạy cảm với lãi suất. Lãi suất cao cũng khó cản DN tìm mọi cách vay vốn và ngược lại, lãi suất dù thấp cũng không kích thích được DN vay vốn. Nguyên nhân chính của việc “ế” tiền là do DN không bán được hàng, không có khả năng hấp thụ vốn.

 TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng lối ra cho tín dụng lúc này là NH phải đẩy mạnh cho vay tín chấp với điều kiện cơ bản của người vay vốn là có báo cáo tài chính được kiểm toán độc lập và minh bạch sử dụng nguồn vốn vay. Nếu tiếp tục đòi hỏi thế chấp, cung - cầu tín dụng không thể gặp nhau và dòng tiền vẫn tắc.