Ngành trái cây Việt Nam gặp thách thức không nhỏ khi việc gia tăng xuất khẩu nhờ mở cửa thêm thị trường luôn đi kèm với việc thị trường nội địa có thêm đối thủ cạnh tranh.
Số cửa hàng bán trái cây nhập khẩu tăng vọt
Đầu năm 2020, cam Mỹ nhập khẩu chính ngạch lần đầu xuất hiện tại thị trường Việt Nam đã được nhiều người tiêu dùng tìm mua dù giá bán lẻ lên đến 70.000 - 80.000 đồng/kg. Mức giá này khá cao so với mặt bằng giá cam trên thị trường, kể cả cam nhập khẩu có hình thức tương tự. Trước đó, Việt Nam cũng cấp phép nhập khẩu cho quả việt quất tươi từ Mỹ, đưa nước này vào nhóm dẫn đầu nguồn cung cấp rau quả lớn nhất cho nước ta.
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 2 tháng đầu năm 2020, Việt Nam đã chi 215 triệu USD để nhập khẩu rau quả từ các nước. Tính đến tháng 1-2020, nhiều thị trường có giá trị nhập khẩu tăng mạnh như: Chile (tăng 4,86 lần), Myanmar (tăng 2,17 lần), Campuchia (tăng 68%), Nam Phi (tăng 41,3%) và Mỹ (tăng 19,4%).
Sự tăng trưởng của trái cây nhập khẩu không chỉ thể hiện trên những con số thống kê mà còn thông qua việc gia tăng số lượng các cửa hàng chuyên doanh trái cây nhập khẩu cả trực tiếp lẫn online. Tại các siêu thị, những trái cây nhập khẩu cũng được ưu tiên trưng bày ở vị trí đẹp, bắt mắt.
Cam, táo là những loại trái cây ngoại được nhập khẩu nhiều nhất Ảnh: THANH NHÂN
Chị Nguyễn Thùy Linh (quận 7, TP HCM), khách hàng thường xuyên của một cửa hàng online bán thực phẩm ngoại, hay mua nho, dâu và táo nhập khẩu. "Dâu nhập tuy đắt nhưng thơm và ngon hơn còn táo thì nước ta không có. Tôi không quan trọng trái cây nhập khẩu hay trong nước, miễn hợp khẩu vị là được" - chị Linh nêu quan điểm.
Theo ông Phạm Thiện Hoàng, Giám đốc Công ty Phạm Hoàng Trang (sở hữu chuỗi cửa hàng GreenSpace Store), trái cây ngoại được lòng người tiêu dùng vì có độ tin cậy về an toàn thực phẩm, chất lượng ổn định và giá cả ngày càng phải chăng.
Do lo ngại dịch bệnh Covid-19, người tiêu dùng tăng mua các loại thực phẩm tăng sức đề kháng nên doanh số bán hàng của GreenSpace Store tăng mạnh, riêng kênh online tăng đến 3 lần.
Các doanh nghiệp dự đoán dư địa cho thị trường trái cây ngoại tại Việt Nam vẫn còn rất lớn do người Việt rất thích ăn trái cây và cởi mở với những sản phẩm mới. Hiện 3 loại trái cây được nhập khẩu về Việt Nam nhiều nhất là táo, nho và cherry là những loại quả ôn đới, Việt Nam không trồng được hoặc trồng rất ít. Ngoài ra, những trái cây xứ lạnh khác như kiwi, dâu, lựu, anh đào, mận, việt quất… cũng dần quen thuộc với người Việt. Kể cả những loại trái cây thế mạnh của Việt Nam như cam, sầu riêng, măng cụt, chôm chôm… cũng được nhập khẩu để lấp khoảng trống mùa vụ hay thị hiếu người tiêu dùng.
Tìm cách giữ sân nhà
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho rằng trái cây ngoại ngày càng phổ biến trên thị trường là điều tất yếu khi mở cửa. Quan trọng là rau quả Việt Nam vẫn xuất siêu, năm 2019 rau quả Việt Nam xuất siêu hơn 2 tỉ USD. Tuy vậy, việc trái cây ngoại ngày càng phủ rộng thị trường là cảnh báo để ngành trái cây Việt Nam phải nâng chất lượng nếu không muốn thua trên sân nhà. Ví dụ cam Mỹ mẫu mã đẹp, vị ngon nhưng giá còn cao nên cam Việt Nam giá rẻ vẫn chiếm ưu thế. "Thử đặt tình huống giá cam Mỹ bằng cam Việt thì người tiêu dùng sẽ mua cam nào? Thật không khó để có câu trả lời nên trái cây Việt Nam phải tăng chất lượng, hạ giá thành để tăng khả năng cạnh tranh" - ông Nguyên nêu thực tế. Theo ông Nguyên, ngành trái cây cần được nhà nước đầu tư hơn nữa từ khâu giống, tổ chức sản xuất quy mô lớn thông qua các hình thức tổ hợp tác, hợp tác xã để có thể áp dụng thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (GAP) cũng như cung ứng trực tiếp vào siêu thị, các cửa hàng.
Ông Phạm Thiện Hoàng thì cho rằng người tiêu dùng Việt ngày càng quan tâm đến vấn đề an toàn thực phẩm nên muốn lấy được lòng người tiêu dùng phải bán hàng sạch. "GreenSpace Store cũng bán trái cây nội nhưng với điều kiện phải có chứng nhận VietGAP hoặc GlobalGAP nhưng nguồn cung rất hạn chế nên hiện chúng tôi chỉ mới bán bưởi, xoài, cà chua…" - ông Hoàng nhìn nhận.
"Ông vua" xuất khẩu trái cây tươi sang thị trường khó tính Nguyễn Đình Tùng, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Vina T&T Group, thừa nhận việc xây dựng thương hiệu trái cây Việt trên sân nhà rất khó. "Mọi việc phải bắt đầu từ vùng nguyên liệu sạch nhưng đến nay vẫn còn ít diện tích trái cây canh tác theo chuẩn của các thị trường khó tính. Chúng tôi bán hàng nội địa chỉ lấy từ vùng nguyên liệu xuất khẩu được quản lý chặt chẽ nên danh mục sản phẩm còn ít như thanh long, vú sữa, xoài, chôm chôm, nhãn, dừa…" - ông Tùng chia sẻ.
Hàng hóa vẫn ùn ứ ở cửa khẩu
Ngày 22-3, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết tất cả các cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính trên tuyến biên giới đất liền tiếp giáp với Trung Quốc đã được thực hiện xuất nhập khẩu, mua bán, trao đổi hàng hóa. Hoạt động thương mại tại khu vực biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc qua các cửa khẩu biên giới đã và đang dần khôi phục.
Theo số liệu thống kê của Sở Công Thương các tỉnh biên giới phía Bắc, từ ngày 5-2 đến hết ngày 19-3, lượng xuất khẩu hàng hóa các loại qua 6 tỉnh biên giới phía Bắc là 24.345 xe. Tuy nhiên, năng lực thông quan tại các cửa khẩu vẫn còn hạn chế do nhân lực tham gia vào quá trình xuất nhập khẩu, vận chuyển, giao nhận, bốc xếp, sang tải hàng hóa tại khu vực cửa khẩu của cả phía Việt Nam và phía Trung Quốc vẫn còn thiếu. Hàng hóa mặc dù có thể được làm thủ tục thông quan xuất nhập khẩu nhưng tiến độ sẽ chậm hơn nhiều so với thời gian trước do bắt buộc phải thực hiện nghiêm các biện pháp phòng chống dịch bệnh Covid-19.
Trong khi đó, lưu lượng xe và hàng hóa xuất khẩu từ các tỉnh, thành phố đưa lên khu vực cửa khẩu biên giới phía Bắc ngày càng nhiều dẫn đến tình trạng ùn ứ. Tính đến hết ngày 19-3, trên toàn tuyến biên giới phía Bắc đang tồn khoảng 1.141 xe, trong đó riêng tỉnh Lạng Sơn đã là 1.068 xe, chủ yếu là thanh long, dưa hấu, chuối, xoài, mít. Trước tình hình đó, Cục Xuất nhập khẩu đề nghị Sở Công Thương các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Hiệp hội Doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics, các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp chủ động theo dõi sát tình hình tại khu vực cửa khẩu biên giới phía Bắc nhằm chủ động kế hoạch sản xuất, đóng gói, giao nhận, xuất khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu biên giới, tránh để phát sinh ùn ứ và các tác động bất lợi khác. M.Chiến
và quét mã QR
Bình luận (0)