CLIP: Săn bắt loài cá biết leo cây đang dần cạn kiệt ở Cà Mau

Cá thòi lòi (tên khoa học là Periophthalmodon schlosseri) là một loài thuộc họ cá bống trắng có nhiều ở bãi bồi và các khu rừng ngập mặn của hai huyện Ngọc Hiển và Năm Căn (Cà Mau).

Cá thòi lòi ngoài khả năng bơi dưới nước còn có thể leo cây và di chuyển rất nhanh trên mặt đất bùn. Thức ăn của loài cá này chủ yếu là tép, còng gió, cá nhỏ…

Theo lời ông Nguyễn Văn Đương (ngụ huyện Ngọc Hiển) và nhiều hộ dân lớn tuổi ở địa phương, cách đây khoảng 20 năm, người dân ít săn bắt nên lượng cá thòi lòi trong tự nhiên rất nhiều. Song, nếu có chỉ bắt vài con để làm thức ăn trong gia đình những khi không đến chợ.

Cá thòi lòi di chuyển trên mặt bùn rất nhanh.

Cá thòi lòi trong tự nhiên có thịt rất ngọt nên khi chế biến thành món ăn như: nướng muối ớt, kho tiêu, làm khô… thường rất ngon. Tuy đây chỉ là những món ăn dân dã nhưng đã làm xao lòng nhiều thực khách khó tính. Qua đó, giúp loài cá trên "vươn mình" trở thành đặc sản được nhiều thực khách ưa chuộng dù chỉ một lần thưởng thức khi đến với Cà Mau.

Cá thòi lòi di chuyển ở những khu vực ít nước trong rừng ngập mặn.

Cá thòi lòi ngoài di chuyển trên mặt bùn và dưới nước thì còn có khả năng leo cây.

Trước nhu cầu thị trường, nhiều hộ dân mưu sinh dưới tán rừng đã chọn nghề săn cá thòi lòi để kiếm thêm nguồn thu nhập trang trải cuộc sống. Trước đây, người dân dùng câu cắm nên năng suất không cao. Khi nắm được đặc tính cá thòi lòi hay bò lên miệng hang, những "thợ săn" thâm niên đã dùng dây chì tạo hình tròn với đường kính khoảng 0,15 m. Sau đó, dùng dây đan lưới lại với chiều dài đuôi lưới khoảng 0,8 m để đặt cá thòi lòi, dụng cụ trên được gọi là xà di. Sử dụng phương pháp mới để săn bắt cá thòi lòi đã đem lại năng suất cao. Qua đó, giúp nhiều hộ dân có nguồn thu nhập ổn định.

Nhiều hộ dân có hoàn cảnh khó khăn len lỏi theo các con kênh trong rừng ngập mặn để săn cá thòi lòi.

Xà di - dụng cụ để người dân bắt cá thòi lòi

Du khách trải nghiệm câu cá thòi lòi tại mốt số điểm du lịch cộng đồng ở Ngọc Hiển

Du khách chọn khô cá thòi lòi để làm quà cho người quen khi về Cà Mau

Gần đây, cá thòi lòi đứng trước nguy cơ bị cạn kiệt do con người khai thác quá mức trong thời gian dài. Từ đó, UBND tỉnh Cà Mau đã đề xuất đặt hàng đề tài nghiên cứu giải pháp ứng dụng công nghệ để khôi phục, bảo tồn và phát triển nguồn lợi cá thòi lòi huyện Ngọc Hiển (Cà Mau). Đây là đề tài nhiệm vụ khoa học, công nghệ thuộc chương trình quỹ gen năm 2020.

Người dân sử dụng xà di để săn cá thòi lòi

Cá thòi lòi vô xà di khi bò lên miệng hang

Khi hay thông tin trên, nhiều hộ dân có tâm quyết với hệ sinh thái rừng ngập mặn Cà Mau rất vui mừng và mong muốn đề án sẽ sớm được thực hiên. "Ngoài việc nghiên cứu bảo tồn, ngành chức năng cần thường xuyên tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức người dân. Song song đó, cần tạo việc làm cho những hộ dân có hoàn cảnh khó khăn thì mới có hy vọng giảm được tình trạng khai thác cá thòi lòi quá mức", một người dân trăn trở.

Ngoài là công dụng để đặt thòi lòi, xà di còn được dùng để đựng cá.

Người dân có hoàn cảnh khó khăn tăng thêm nguồn thu nhập bằng nghề săn cá thòi lòi.

Cá thòi lòi được các nhà hàng, quán ăn mua lại để phục vụ khách du lịch

Du khách cảm nhận vị ngon và ngọt của cá thòi lòi khi nướng muối ớt.

Theo ghi nhận của chúng tôi, cá thòi lòi thương phẩm được các nhà hàng, quán ăn… bán với giá trên, dưới 150.000 đồng/ kg (tùy loại). Riêng khô thòi lòi có giá khoảng 400.000 đồng/kg.