Đề xuất hàng loạt giải pháp về thuế để trị dứt điểm sốt đất

Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, đề xuất các giải pháp đặc trị sốt đất, sốt giá nhà. 

Phát triển chưa bền vững

Văn bản nêu rõ 15 năm gần đây, thị trường bất động sản đã phát triển vượt bậc nhưng vẫn chưa đạt được mục tiêu phát triển minh bạch, lành mạnh, ổn định, bền vững. Thị trường vẫn lặp đi lặp lại nhiều đợt sốt đất, nhất là cơn sốt đất xảy ra liên tiếp trên diện rộng hiện nay, gây ra nhiều hệ quả tiêu cực, làm mất cơ hội tạo lập nhà ở của đông đảo người có thu nhập trung bình, người có thu nhập thấp đô thị, công nhân lao động và người nhập cư, ảnh hưởng đến an sinh và trật tự xã hội.

Sốt đất ở khu vực sân bay Phan Thiết hồi đầu tháng 3-2021. Ảnh: Hợp Phố

Thủ phạm chính của những đợt sốt đất, sốt giá nhà, sốt giá đất nền là giới "đầu nậu, cò đất, doanh nghiệp bất lương" thực hiện các thủ đoạn tung tin đồn thổi, làm giá - thổi giá, lợi dụng "tâm lý đám đông - hám lợi", cài "chim mồi" giao dịch mua bán giả tạo và thừa cơ hội "đục nước béo cò", trục lợi bất chính và trong một số trường hợp đã có sự móc nối, tiếp tay, "chống lưng" của cán bộ cơ sở. 

Khi cơn sốt đất xẹp xuống, nhiều nhà đầu tư cá nhân "lướt sóng" theo đám đông do thiếu vốn phải vay với lãi suất cao, lại không có đủ thông tin và kỹ năng nên đã sập bẫy, bị thua lỗ nặng nề, thậm chí lâm vào cảnh nợ nần chồng chất. Nhiều khu đất trở thành hoang hóa, trong khi giá đất ở một số địa phương bị đẩy lên quá cao so với giá trị thực, tác động tiêu cực đến môi trường đầu tư, gây khó khăn trong việc thu hút các nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư lớn.

Bên cạnh tình trạng sốt đất, còn có tình trạng giá nhà tăng vọt, mà nguyên nhân chủ yếu là do sụt giảm mạnh nguồn cung dự án nhà ở, thiếu sản phẩm nhà ở, nhất là rất thiếu căn hộ có giá vừa túi tiền hoặc nhà ở thương mại giá thấp, nhà ở xã hội.

Tình trạng thiếu hụt nguồn cung do các dự án nhà ở không được phê duyệt, bị ách tắc thủ tục đầu tư xây dựng, vô hình chung đã tạo lợi thế cho một số doanh nghiệp đã có sẵn dự án, có sẵn sản phẩm nhà ở áp đảo thị trường "áp đặt" được giá bán để thu lợi nhuận rất cao.

Thuế chống đầu cơ

Qua nghiên cứu, ông Lê Hoàng Châu, chủ tịch HoREA, đề xuất Thủ tướng Chính phủ xem xét các giải pháp "đặc trị" sốt đất và bình ổn giá nhà thông qua việc sử dụng hiệu quả công cụ thuế và ban hành thuế bất động sản. 

Cụ thể, HoREA đề xuất ban hành thuế chống đầu cơ nhà, đất; đánh thuế thu nhập với thuế suất rất cao đối với hành vi bán, chuyển nhượng lại nhà, đất ngay sau khi tạo lập để triệt tiêu ý chí đầu cơ của nhà đầu tư trong trường hợp thị trường có dấu hiệu bị đầu cơ, sốt nóng "bong bóng".

"Mong Thủ tướng xem xét, quy định mức thuế suất rất cao nếu bán, chuyển nhượng lại nhà, đất trong năm đầu tiên và giữ mức thuế suất cao trong năm thứ hai, thứ ba. Các trường hợp bán, chuyển nhượng nhà, đất sau khi tạo lập được 3 năm hoặc chứng minh được nhu cầu bán, chuyển nhượng nhà, đất là chính đáng, thì áp dụng thuế suất bình thường. Như vậy, sắc thuế này sẽ không ảnh hưởng đến người mua nhà để ở, có nhu cầu tạo lập nhà ở thực" - văn bản của HoREA nêu rõ.

HoREA cũng kiến nghị đánh thuế người sở hữu nhiều nhà đất mà không dùng để ở, hoặc không sử dụng để sản xuất, kinh doanh sẽ chịu mức thuế suất lũy tiến tùy theo số lượng nhà đất sở hữu. Trong trường hợp thị trường bất động sản bị đầu cơ, có thể áp dụng thuế suất rất cao để triệt tiêu ý chí đầu cơ.

Việc chậm đưa đất vào sử dụng cũng nên đánh thuế cao nhằm triệt tiêu ý chí "găm giữ" đất, chậm đưa đất vào sử dụng và để chống đầu cơ đất đai.

Thuế bất động sản

Đặc biệt, Hiệp hội đề xuất ban hành "thuế bất động sản". Vì hiện nay, người sở hữu nhà chưa phải nộp thuế tài sản nhà ở, mà mới chỉ phải nộp "thuế sử dụng đất phi nông nghiệp", trong đó có "đất ở" với thuế suất đối với "đất ở" trong hạn mức là 0,03% bảng giá đất, nên mức nộp thuế rất thấp, gần như không đáng kể.

Hiệp hội nhất trí với đề xuất của Bộ Tài chính về việc cần thiết xem xét ban hành "thuế bất động sản" đánh trên giá trị nhà và đất, để tạo nguồn thu ổn định và bền vững cho ngân sách nhà nước. Nhưng Hiệp hội đề nghị cân nhắc kỹ thuế suất, để đảm bảo phù hợp với thu nhập phổ biến của số đông cá nhân, hộ gia đình là người có thu nhập trung bình, có thu nhập thấp ở nước ta. Tuy nhiên, để không xảy ra tình trạng "thuế chồng thuế" thì cần phải thay thế phương thức thu "tiền sử dụng đất" hiện nay đang là gánh nặng cho người mua nhà tại các dự án nhà ở.

Horea đề xuất thêm việc sử dụng hiệu quả công cụ tiền tệ - tín dụng của Ngân hàng Nhà nước. Bên cạnh đó, đề xuất sử dụng biện pháp giảm tỷ lệ cho vay tín dụng mua bất động sản để kiểm soát đầu tư "lướt sóng", cũng như kiểm soát chặt "tín dụng tiêu dùng", ngăn chặn việc chuyển một phần nguồn vốn vay xây nhà, sửa nhà, mua nhà, để "lướt sóng" khi thị trường bất động sản sốt nóng "bong bóng".