Hiệp định Thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) vừa kết thúc quá trình đàm phán, mở ra cơ hội rất lớn cho hàng dệt may xuất khẩu vào 29 thị trường khối EU. Ông Ngô Trung Kiên, Phó Chủ tịch Hội Dệt may TP HCM kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP May Sài Gòn 2, cho rằng nếu FTA với Hàn Quốc không phải sở trường của ngành dệt may, FTA với Liên minh Kinh tế Á - Âu còn nhiều vấn đề và tương đối phức tạp thì FTA với EU sẽ mở ra cơ hội thuận lợi hơn rất nhiều.
Thời cơ vàng
Năm 2014, kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam đạt hơn 24 tỉ USD và mục tiêu năm nay khoảng 27-27,5 tỉ USD. Theo Bộ Công Thương, trong 7 tháng đầu năm 2015, xuất khẩu dệt may tiếp tục tăng trưởng khả quan với kim ngạch 12,56 tỉ USD, tăng 9,9% so với cùng kỳ năm ngoái.
Việc Việt Nam tham gia hàng loạt FTA với EU, Hàn Quốc, Liên minh Kinh tế Á - Âu và nhất là Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) đang vào giai đoạn cuối, thuế suất giảm dần về 0% sẽ đem lại lợi thế và cơ hội gia tăng kim ngạch xuất khẩu rất lớn cho ngành dệt may.
Theo Bộ Công Thương, cam kết chính trong lĩnh vực thương mại hàng hóa giữa Việt Nam và EU là ngay khi FTA có hiệu lực, EU sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với khoảng 85,6% số dòng thuế, tương đương hơn 70% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang khu vực này. Đối với ngành dệt may, EU sẽ xóa bỏ hoàn toàn thuế nhập khẩu cho các sản phẩm của Việt Nam trong vòng 7 năm kể từ khi hiệp định có hiệu lực.
Ông Lê Văn Kiệt, đại diện Tổng Công ty CP Phong Phú, cho rằng việc mở cửa nền kinh tế sâu rộng sẽ tạo ra những cơ hội mới cho xuất khẩu. Với TPP, Việt Nam sẽ trở thành thành viên của chuỗi giá trị toàn cầu; còn các FTA giúp ngành dệt may trong nước cân bằng thị trường xuất khẩu, tránh phụ thuộc quá lớn vào một thị trường nhất định và bản thân doanh nghiệp (DN) cũng có lợi thế trung hạn so với các đối thủ trong khu vực khi đưa hàng vào EU hay Mỹ...
“Việc phải đáp ứng yêu cầu về quy tắc xuất xứ sẽ giúp DN điều chỉnh lại hoạt động của mình. Mỗi DN sẽ phải tự xây dựng chuỗi cung ứng riêng hoặc tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu để gia tăng giá trị, nâng cao năng lực cạnh tranh. Dòng vốn đầu tư nước ngoài cũng sẽ đổ về Việt Nam nhiều hơn” - ông Kiệt nhận xét.
Lợi thế cho doanh nghiệp ngoại?
Tuy vậy, trong bức tranh sáng sủa cho ngành dệt may Việt Nam, nhìn một góc khác, đang có làn sóng đầu tư mạnh mẽ của các DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đổ vào nước ta để tận dụng ưu đãi về thuế từ các FTA.
Theo Hiệp hội Dệt may Việt Nam, số lượng nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào ngành dệt may không ngừng gia tăng nhằm đón đầu các FTA. Xu hướng này đã bắt đầu 2-3 năm nay và càng mạnh mẽ hơn do sức nóng từ TPP. Theo tính toán của ông Lê Quang Hùng, Chủ tịch HĐQT Công ty CP May Garmex Sài Gòn, trong 24 tỉ USD kim ngạch xuất khẩu của ngành dệt may năm ngoái, có đến 87,5% đến từ ngành may và 60% của số này thuộc về khối FDI. Với các DN trong nước, có đến 85% làm gia công nên thực tế giá trị kim ngạch thu về thật sự cho đất nước không nhiều.
“Riêng TP HCM, dù dệt may xuất khẩu năm ngoái đạt 5,15 tỉ USD nhưng tôi tính toán DN trong nước chỉ thu về hơn 300 triệu USD - con số quá khiêm tốn nên cần thiết phải chuyển sang làm FOB (mua nguyên liệu, bán thành phẩm - PV) để có giá trị gia tăng nhiều hơn” - ông Hùng nhìn nhận.
Trong làn sóng vốn ngoại đổ vào dệt may, không ít người cảm giác các DN FDI rất hồ hởi và chuẩn bị kỹ lưỡng, còn DN trong nước lại “bình chân như vại”. Thực tế, DN FDI vốn rất chuyên nghiệp và mạnh về vốn, thông thạo thị trường, trong khi DN nội địa lâu nay làm ăn nhỏ lẻ nên đứng trước cơ hội lớn như vậy bị nước ngoài lấn át cũng là dễ hiểu.
“Dù không phân biệt DN FDI hay trong nước bởi nhìn ở góc độ thị trường thì cạnh tranh là hiển nhiên nhưng sẽ có một “trận chiến” giành giật thị trường, cạnh tranh về giá khi DN FDI có quá nhiều lợi thế và được hỗ trợ từ công ty mẹ ở nước ngoài” - ông Ngô Trung Kiên nhận xét.
Một nỗi lo được các DN trong nước đề cập nhiều khi nói về cạnh tranh với DN FDI chính là người lao động. Bởi lẽ, DN nào có chế độ tốt, lương cao và công việc thường xuyên sẽ thu hút người lao động - đây vốn là lợi thế của DN FDI. Trong khi đó, hàng dệt may xuất khẩu thường có tính mùa vụ, một năm có thể vài tháng không có đơn hàng hoặc đơn hàng ít. Do đó, DN nào giải được bài toán có đơn hàng thường xuyên, đều đặn sẽ có lợi thế trong cuộc đua này.
Ý KIẾN DOANH NGHIỆP
Ông Ngô Trung Kiên, Phó Chủ tịch Hội Dệt may TP HCM:
Cần bàn tay của nhà nước
Chuỗi sản xuất của ngành là từ bông - sợi - dệt - may nhưng thời gian qua, chúng ta không có quy hoạch cụ thể, kể cả DN trong nước cũng chỉ tập trung chủ yếu vào phân khúc may. Trong khi đó, việc đầu tư vào khâu dệt - nhuộm không đơn giản dù ngành đang thiếu hụt nguồn cung nguyên phụ liệu và nguy cơ gặp khó khăn khi đáp ứng yêu cầu tỉ lệ nội địa hóa từ các FTA hay TPP.
Để chuẩn bị một nhà máy sợi, dệt cần từ 3-5 năm và vốn đầu tư ít nhất khoảng 500 tỉ đồng. DN Việt Nam đa số nhỏ lẻ nên vốn ít, muốn đầu tư xây dựng nhà máy sợi, dệt là rất khó khăn. Dù TP HCM có chính sách hỗ trợ về lãi suất hoặc ưu đãi thuế nhưng cũng chỉ trong khoảng 3 năm, trong khi vay ngân hàng đã khó, trả lại càng khó hơn. Do đó, hơn bao giờ hết, DN rất cần sự hỗ trợ của nhà nước với những chính sách tốt hơn để đủ vốn và đáp ứng điều kiện môi trường (xử lý nước thải).
Ông Lê Văn Kiệt, đại diện Tổng Công ty CP Phong Phú:
Lợi thế nhờ đầu tư bài bản
Từ nhiều năm nay, Phong Phú đã xây dựng được chuỗi khép kín từ sợi - dệt - nhuộm - may - hoàn tất sản phẩm dệt may và xuất khẩu nên sẽ đáp ứng yêu cầu về quy tắc xuất xứ, ngay cả với TPP. Để tận dụng lợi thế và đón đầu cơ hội tốt hơn, chúng tôi đã chuẩn bị các hoạt động từ đào tạo đội ngũ công nhân chuyên nghiệp, thuê chuyên gia nước ngoài, chuyên môn hóa máy móc, thiết bị, đầu tư mở rộng chuỗi khép kín nhằm tăng năng lực sản xuất...
Ngoài việc chủ động nguồn nguyên liệu của mình, Phong Phú còn liên kết tạo nguồn nguyên liệu, xây dựng vùng miền nguyên liệu với các DN trong công ty mẹ là Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) để tạo chuỗi cung ứng, tạo năng lực đủ lớn nhằm cạnh tranh với DN nước ngoài.
Ông Lê Quang Hùng, Chủ tịch HĐQT công ty CP May Garmex Sài Gòn:
Không ngồi chờ khách hàng đến
Quan điểm của DN là không bỏ trứng vào một giỏ và không ngồi chờ khách hàng đến. Thị trường chính của công ty là Mỹ, EU và một nhánh khác như Nhật, Úc... Giữa năm 2013, một chi nhánh của Garmex được thành lập tại Mỹ nhằm chủ động tìm kiếm khách hàng và hoạt động đến nay rất khả quan. Điều này sẽ càng lợi thế hơn khi TPP có hiệu lực.
Ngoài ra, dù không có lợi thế về nguồn cung nguyên phụ liệu như DN khác nhưng chúng tôi đã quyết định tìm kiếm lợi nhuận nhiều hơn bằng cách tập trung vào phân phối hàng trực tiếp tại Mỹ thông qua việc nhượng quyền một thương hiệu và sẽ đưa hàng bán trực tiếp trên hệ thống siêu thị của thương hiệu này. Dù có rủi ro nhưng đây là giải pháp cần thiết để bản thân DN nâng cao hiệu quả.
Th.Phương ghi
và quét mã QR
Bình luận (0)