Doanh nghiệp kiệt sức

Theo Sở Kế hoạch - Đầu tư (KH-ĐT) TP Hà Nội và TPHCM, số lượng doanh nghiệp (DN) đăng ký phá sản, giải thể trong 2 tháng đầu năm 2012 tại các địa phương này đã lên đến 500 DN. Con số này cao một cách bất thường và trái với quy luật hằng năm.

1,6 triệu lao động mất việc

Theo số liệu của Cục Quản lý Đăng ký kinh doanh (Bộ KH - ĐT), tính đến ngày 31-12-2011, tổng số DN đăng ký theo Luật DN trong cả nước là 622.977 DN, trong đó có đến 79.014 DN đã giải thể.

Vào tháng 9-2011, lần đầu tiên Bộ KH-ĐT công bố: Chỉ trong 9 tháng đầu năm đã có 48.700 DN giải thể hoặc ngừng hoạt động, ngừng nộp thuế do tác động tiêu cực của lạm phát và bất ổn vĩ mô. Trong đó có 5.803 DN giải thể, 11.421 DN ngừng hoạt động và 31.477 DN ngừng nộp thuế nhưng chưa đăng ký giải thể. Tính chung cả năm 2011, số DN giải thể dừng lại ở con số 7.611 DN. Hơn 41.000 DN còn lại vẫn “nằm im thở khẽ” chờ thời.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhận định số lượng DN phá sản, ngừng hoạt động tăng nhanh là hậu quả của tình trạng bất ổn vĩ mô kéo dài liên tục từ năm 2008 đến nay. Trung bình, mỗi DN vừa và nhỏ có 20 lao động thì tính ra đã có từ 1 triệu đến 1,6 triệu lao động mất việc. “Phải nhìn vào con số này để thấy mức độ trầm trọng của vấn đề để từ đó có giải pháp kịp thời hơn, không phải chỉ là cứu DN mà còn là thân phận của người lao động” - bà Phạm Chi Lan nói.

Cần giải pháp đồng bộ

Tình cảnh “nước sôi lửa bỏng” của cộng đồng DN được Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) dự báo còn kéo dài trong năm 2012, dù thông điệp cứu DN đã được phát đi mạnh mẽ qua động thái hạ lãi suất.

TS Cao Sỹ Kiêm, nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội DN vừa và nhỏ, cho rằng việc giảm lãi suất 1% đã bước đầu tạo được niềm tin trên thị trường về khả năng kiềm chế lạm phát. Tuy nhiên, yếu tố này chưa thể xoay chuyển tình thế vì mặt bằng lãi suất vẫn ở mức 18% - 19%/năm. Để đạt được kỳ vọng của DN cần phải có giải pháp đồng bộ giữa chính sách tiền tệ, tài khóa, giảm bội chi ngân sách…

TS Phạm Thị Thu Hằng, Tổng Thư ký VCCI, cho biết các DN đã ghi nhận nỗ lực của Chính phủ trong điều hành vĩ mô. Tuy nhiên, những nỗ lực này chưa đem lại tác động cần thiết. Chẳng hạn như cơ chế điều hành giá điện, giá xăng dầu, lãi suất vẫn còn là “điểm nóng” tác động bất lợi đến hoạt động sản xuất kinh doanh.

“Đáng ngại là chúng ta vừa đưa ra ý tưởng giảm lãi suất thì ngay lập tức đã tăng mạnh giá xăng dầu. Như vậy, lợi ích của DN bị triệt tiêu vì chưa kịp (và chưa chắc) được hưởng lợi ích của việc giảm lãi suất đã bị tác động tăng giá đầu vào” - chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan bình luận. Theo bà Lan, các giải pháp ứng cứu từ năm ngoái như miễn giảm, dãn, hoãn thuế đã không đem lại nhiều lợi ích vì các DN không còn hoạt động được nữa thì cũng không phát sinh thuế. Nếu các giải pháp hỗ trợ DN tiếp tục không đồng bộ, không hiệu quả, nhiều DN sẽ kiệt sức trước khi được ứng cứu.