Gỡ khó cho xuất khẩu gạo, thanh tra tiêu cực, trục lợi để báo cáo Thủ tướng

Đại diện các bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT), Công Thương, Tài chính đã báo cáo Phó Thủ tướng về sản lượng gạo năm 2020, tình hình thực hiện xuất khẩu theo hạn ngạch tháng 4-2020 và việc mở tờ khai đăng ký xuất khẩu gạo.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho biết ngay sau khi có Chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1106/QĐ-TTg ngày 10-4-2020 công bố hạn ngạch xuất khẩu gạo tháng 4 là 400.000 tấn. Tuy nhiên, Bộ Công Thương đã nhận được nhiều ý kiến của các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu gạo phản ánh việc đăng ký tờ khai xuất hiện một số bất cập khi không được thông báo về thời gian bắt đầu tiếp nhận tờ khai hoặc không tiếp cận được hệ thống. Cá biệt, có trường hợp đăng ký được nhưng sau đó lại bị mất tờ khai trên hệ thống. Sau đó, bộ đã có văn bản đề nghị Bộ Tài chính xem xét, giải quyết các bất cập mà DN nêu.

Doanh nghiệp ở ĐBSCL chuyển gạo từ kho xuống sà lan để chuẩn bị xuất khẩu.Ảnh: NGỌC TRINH

Về phía Bộ Tài chính, Thứ trưởng Vũ Thị Mai cho biết hạn ngạch xuất khẩu tháng 4 đã được DN mở tờ khai đăng ký đủ. Đối với các lô hàng gạo đang tồn tại cảng chưa xuất khẩu, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ cho phép xuất khẩu các lô hàng đã đưa vào cảng trước ngày 24-3 nhưng chưa đăng ký tờ khai hải quan trong tháng 4. Số lượng xuất khẩu gạo sẽ trừ vào hạn ngạch tháng 5.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng khẳng định bảo đảm an ninh lương thực là vấn đề chiến lược, đặc biệt quan trọng, nhất là trong bối cảnh dịch Covid-19. Bởi vậy, Phó Thủ tướng cho rằng việc xuất khẩu gạo cần được xem xét thận trọng, kỹ lưỡng nhưng không làm gián đoạn việc sản xuất lúa gạo, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng cho người nông dân, DN.

Qua báo cáo của các bộ, ngành có liên quan và phản ánh của DN, Phó Thủ tướng nhấn mạnh quá trình điều hành xuất khẩu gạo vừa qua có nhiều vấn đề cần phải khắc phục. Trách nhiệm chính thuộc về Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan. "Sự phối hợp trong quá trình thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng giữa Bộ Tài chính và Bộ Công Thương là chưa chặt chẽ, hài hòa. Điều này ảnh hưởng lớn đến nỗ lực của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc vừa phòng chống dịch vừa tập trung phát triển sản xuất, bảo đảm an ninh lương thực và đời sống của người dân. Bên cạnh đó, việc mua dự trữ gạo không đạt mục tiêu và tiến hành rất chậm. Tôi yêu cầu Bộ Công Thương và Bộ Tài chính nghiêm túc rút kinh nghiệm về việc phối hợp triển khai nhiệm vụ được Chính phủ giao" - Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nói. Đồng thời, giao Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính kiểm tra thực tế các DN có gạo tồn đọng tại cảng nhưng chưa mở được tờ khai. Qua đó, phát hiện những DN khai khống hoặc được cấp hạn ngạch nhưng chưa có gạo để có phương án giải quyết, điều hành việc xuất khẩu.

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng yêu cầu tạm ứng trước hạn ngạch 100.000 tấn gạo từ hạn ngạch xuất khẩu trong tháng 5 để tháo gỡ khó khăn cho DN hiện có gạo tồn đọng tại cảng nhưng chưa mở được tờ khai hải quan. Bên cạnh đó, việc xuất khẩu gạo nếp vẫn được triển khai bình thường. "Bộ Công Thương phối hợp Bộ NN-PTNT rà soát, đánh giá tổng thể cung cầu thị trường trong nước để điều hành xuất khẩu, bảo đảm không để xảy ra thiếu hụt" - Phó Thủ tướng chỉ đạo và nhấn mạnh yếu tố minh bạch, công khai trong điều hành xuất khẩu gạo theo hạn ngạch.

Về mua gạo dự trữ quốc gia, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng chỉ đạo Bộ Tài chính phải khẩn trương thực hiện, mua đủ số lượng. Từ việc nhiều DN từ chối ký hợp đồng cấp gạo dự trữ dù đã trúng thầu, Phó Thủ tướng lưu ý Bộ Tài chính về thủ tục, cam kết, ràng buộc giữa các bên để bảo đảm mua đủ lượng gạo dự trữ; đồng thời rà soát lại quy trình, thủ tục trong việc mở tờ khai hải quan, bảo đảm công khai, minh bạch, không để xảy ra tiêu cực, trục lợi chính sách.