Hộ kinh doanh sẽ "lên" doanh nghiệp

Sáng 21-5, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội (QH) thảo luận trực tuyến về dự án Luật Doanh nghiệp (DN) sửa đổi. Dự thảo mới nhất dành một chương về hộ kinh doanh, theo lý giải của ban soạn thảo là nhằm tạo địa vị pháp lý cho khu vực này và bảo vệ hộ kinh doanh. Tuy nhiên, tại phiên thảo luận, các đại biểu (ĐB) đã có ý kiến rất trái chiều.

Doanh thu 2,2 triệu tỉ đồng

ĐB Dương Minh Tuấn (Bà Rịa - Vũng Tàu) đưa ra con số: hiện cả nước có trên 5,5 triệu hộ kinh doanh, trong đó khoảng 3,5 triệu hộ có mã số thuế, còn lại trên 2 triệu hộ là kinh doanh nhỏ lẻ. Tổng tài sản các hộ kinh doanh lên tới 655.000 tỉ đồng, nộp ngân sách 12.362 tỉ đồng, giải quyết gần 8 triệu việc làm với doanh thu đạt trên 2,2 triệu tỉ đồng, chiếm khoảng 30% GDP.

Từ đó, ông Tuấn cho rằng đây là loại hình rất cần được nâng cấp quản lý từ nghị định lên thành luật riêng để có địa vị pháp lý cao hơn. "Hộ kinh doanh có nhiều khác biệt với DN khi chủ yếu hoạt động theo truyền thống gia đình, quy mô nhỏ lẻ nên khi tách các quy định với hộ kinh doanh ra thành luật riêng để quản lý thì sẽ chặt chẽ, hiệu quả hơn".

ĐB Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) cho biết việc luật hóa hộ kinh doanh trong Luật DN nhưng chưa rõ quản lý theo phương thức nào sẽ gây khó khăn cho hoạt động của hàng triệu hộ kinh doanh. Theo ông, cần xem xét đưa vào luật riêng.

ĐB Cao Đình Thưởng (Phú Thọ) nhận xét đây là Luật DN nên quy định đưa hộ kinh doanh vào luật là chưa phù hợp. Nếu đưa hộ kinh doanh vào luật có thể gây hiểu lầm, khiến cách áp dụng giữa các nơi rất khác nhau hoặc trong một bộ phận cán bộ quản lý sẽ coi hộ kinh doanh là DN và khiến các hộ bị phát sinh chi phí, thêm thủ tục và khó khăn hơn trong hoạt động.

Ngược lại, ĐB Vũ Tiến Lộc (Thái Bình) nhận định chủ hộ kinh doanh sau một đêm không thể lập tức trở thành giám đốc DN. Việc đưa hộ kinh doanh vào luật không phải là đưa ra quy định trói buộc hộ kinh doanh mà tạo điều kiện cho hộ kinh doanh phát triển. Do đó, ông Lộc đồng tình với quy định trong dự thảo.

Làm rõ vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết việc đưa đối tượng hộ kinh doanh vào Luật DN có lợi cho hộ kinh doanh chứ không cản trở hoạt động của loại hình này. Bên cạnh đó, việc đưa vào luật cũng khẳng định tính định danh cho loại hình hộ kinh doanh, tạo cơ chế bảo vệ quyền lợi, áp dụng các chương trình hỗ trợ, gỡ bỏ rào cản, vướng mắc trong quản lý các hộ kinh doanh.

Đại biểu Vũ Tiến Lộc tham gia ý kiến về dự án Luật Doanh nghiệp sửa đổi tại cuộc họp ngày 21-5Ảnh: NGUYỄN Ý

Lo nhà nước mất quyền chi phối

Theo nhiều ĐB, việc thay đổi khái niệm DN nhà nước (DNNN) cần phải cân nhắc vì đây là vấn đề lớn, quan trọng. ĐB Mai Thị Ánh Tuyết (An Giang) cho rằng việc sửa đổi quy định DNNN bao gồm các DN do nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, tổng số cổ phần có quyền biểu quyết theo quy định tại điều 88 sẽ khiến vai trò chi phối của nhà nước bị giảm.

Từ phân tích trên, ĐB Tuyết đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu xác định tỉ lệ nắm giữ vốn góp hoặc tổng số vốn cổ phần có quyền biểu quyết của nhà nước phù hợp hơn, bảo đảm việc chi phối của nhà nước trong quyết định các vấn đề quan trọng của DN; đồng thời hài hòa với quyền, lợi ích hợp pháp của thành viên có vốn góp cổ đông khác nhằm tạo thuận lợi trong việc thực hiện mục tiêu cổ phần hóa và thoái vốn tại các DN.

Về quy định DNNN nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, theo ĐB Đỗ Thị Thu Hằng (Đồng Nai), thực tiễn cho thấy trong trường hợp có sự xung đột, sự khác biệt giữa cổ đông nhà nước và cổ đông khác khi tiến hành đại hội cổ đông cũng rất khó khăn cho việc tổ chức lần đầu tiên. "Với việc nắm giữ trên 50% và dưới 65% của cổ đông nhà nước, khi không được cổ đông bên ngoài đồng thuận thì nghị quyết cũng sẽ không được thông qua vì đã có quy định phải ít nhất là 65%".

Hôm nay, 22-5, QH sẽ nghe các tờ trình: dự án Luật Thỏa thuận quốc tế; dự kiến Chương trình giám sát của QH năm 2021; dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính. Đồng thời, QH thảo luận trực tuyến về dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020; thảo luận trực tuyến về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.