Trong báo cáo của một trong những công ty du lịch hàng đầu Trung Quốc hiện nay - Tuniu, Việt Nam và Malaysia đang trở thành những chú "ngựa ô" của thị trường outbound Trung Quốc (đưa khách ra nước ngoài) với tốc độ tăng trưởng lần lượt là 198%, 111%. Tuy nhiên, một trong những đặc tính của thị trường du lịch outbound thế giới nói chung và của Trung Quốc nói riêng là tour giá rẻ và cạnh tranh về giá.
50% tour Nha Trang, Đà Nẵng là giá rẻ
Ông Nguyễn Văn Tuấn, Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch, Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch (VH-TT-DL), cho hay tour giá rẻ gắn với du lịch đại chúng, chi phối gần như tuyệt đối 40% thị phần thị trường outbound của Trung Quốc, 60% còn lại là khách tự tổ chức chuyến đi cho mình mà không qua các công ty du lịch. Các tour giá rẻ này ở một khía cạnh nào đó được gọi là "tour 0 đồng" và bài toán đặt ra là phải kiểm soát làm sao để vừa bảo đảm duy trì sự phát triển ổn định liên tục của thị trường vừa đạt được sự hài lòng của khách, qua đó giữ gìn hình ảnh của du lịch Việt Nam.
Khách Trung Quốc rất đông ở tháp Bà Ponagar (Nha Trang)Ảnh: Kỳ Nam
Tổng cục Du lịch cho hay căn cứ theo số liệu thống kê của công ty thuê bao máy bay và các công ty đón khách, số lượng tour giá rẻ chiếm gần như hơn 50% tổng lượng tour tại Đà Nẵng và Nha Trang. Ví dụ, tour Hàng Châu - Nha Trang thường 3-4 đêm, chi phí vé máy bay khoảng 2.600 tệ, chi phí khách sạn 3-4 sao khoảng 200 tệ, phí visa 180 tệ, thêm chương trình 1 ngày thăm Vinpearl kèm hướng dẫn, xe, ăn trưa khoảng 300 tệ/khách. Như vậy, chi phí trung bình tối thiểu cho tour này phải 3.600-3.900 tệ (11,5-12,5 triệu đồng), nếu hưởng các dịch vụ cao cấp hơn thì chi phí đầu vào khoảng trên 5.000 tệ (16 triệu). Nhưng thực tế, giá tour Hàng Châu - Nha Trang ở khách sạn 4 sao phổ biến bán ra chỉ khoảng 2.000 đến 2.500 tệ (6,4-8 triệu đồng). Tour Quảng Châu - Nha Trang ở khách sạn 4 sao cũng chỉ khoảng 1.700 tệ (5,5 triệu đồng). Sản phẩm của Đà Nẵng năm 2016 cũng tương đương như vậy, thông thường với tour ở khách sạn 3-4 sao giá thành khoảng 3.500 tệ (11,2 triệu đồng), ở khách sạn 5 sao khoảng 5.000 tệ (16 triệu đồng). Thế nhưng, sản phẩm du lịch Đà Nẵng thường xuyên được bán trên thị trường với mức 2.500 tệ (8 triệu đồng), thậm chí thấp hơn 2.000 tệ, ở một số thời điểm nhất định còn được bán với mức giảm giá đặc biệt là 1.200 tệ (3,8 triệu đồng).
Theo báo cáo của những đơn vị trên, xét về mặt khách quan, nếu bán giá cao thì khách sẽ cân nhắc đến việc đi các quốc gia khác. Nhưng nếu giá bán thấp hơn chi phí thực tế, chắc chắn công ty du lịch gom khách và gửi khách sẽ dựa vào nguồn thu từ hoạt động mua sắm hoặc các dịch vụ khác để bù lỗ.
Rút giấy phép công ty "mua đoàn"
Ông Nguyễn Văn Tuấn cho biết thời gian qua, tour 0 đồng tại Việt Nam đã được chấn chỉnh. Ở Nha Trang và Đà Nẵng, hiện tượng này vẫn trong mức kiểm soát. Cụ thể tại Nha Trang, 6 tháng đầu năm 2017, Sở Du lịch tỉnh Khánh Hòa đã kiểm tra 63 doanh nghiệp kinh doanh du lịch với 7 đợt. Qua đó, nhắc nhở 17 trường hợp, xử phạt vi phạm hành chính 3 trường hợp với mức phạt tiền 20,5 triệu đồng; chuyển hồ sơ sang Công an tỉnh Khánh Hòa xử lý 2 lao động người nước ngoài với mức phạt 40 triệu đồng. Công an tỉnh Khánh Hòa cũng đã tổ chức kiểm tra, phát hiện 24 trường hợp vi phạm pháp luật, xử phạt hành chính với tổng số tiền hơn 198 triệu đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu là hoạt động kinh doanh có điều kiện nhưng không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền. Phía Sở Tài chính Khánh Hòa kiểm tra 2 đợt về việc kê khai giá, niêm yết giá và bán đúng giá niêm yết đối với 55 cơ sở kinh doanh du lịch, gồm: 14 doanh nghiệp lữ hành và 41 doanh nghiệp kinh doanh lưu trú, qua đó xử phạt 6 đơn vị với số tiền nộp ngân sách hơn 203 triệu đồng. Bên cạnh đó, Chi cục QLTT tỉnh Khánh Hòa chủ trì kiểm tra 27 cơ sở kinh doanh, dịch vụ phục vụ du khách, xử phạt 24 cơ sở với tổng số tiền hơn 212 triệu đồng.
Tuy nhiên, theo ông Tuấn, Tổ chức Du lịch Thế giới và các quốc gia luôn lấy lượng khách là một trong hai tiêu chí hàng đầu khi thống kê và đánh giá về mức độ thành công phát triển của một quốc gia, điểm đến. Tour 0 đồng phần lớn do hệ quả cung cầu của thị trường kèm theo sự cạnh tranh khốc liệt của nó, không phải lỗi của du khách, không nên có thái độ kỳ thị, hay suy diễn khách du lịch Trung Quốc nhiều sẽ mang lại bất ổn cho quốc gia, cho dân tộc, mà phải nhìn nhận một cách khách quan ở góc độ kinh tế mà nguồn khách mang lại.
Ông Nguyễn Văn Tuấn cho rằng quan điểm quản lý tour 0 đồng phải nhìn nhận là một hiện tượng khách quan, kết quả cạnh tranh tất yếu của thị trường, không thể triệt tiêu vì sẽ ảnh hưởng đan xen, chồng chéo khó giữ thị trường nhưng cũng không buông lỏng quản lý. Theo đó, phải tăng cường kiểm tra, giám sát trách nhiệm của công ty du lịch trong việc triển khai, thực thi hợp đồng tour và bảo đảm lợi ích chính đáng của khách. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu nào "mua đoàn" sẽ rút giấy phép.
Đối với điểm mua sắm sẽ gắn biển đạt chuẩn phục vụ khách du lịch. Điểm mua sắm không được phép bán hàng giả hoặc có hành vi lừa dối khách để thu siêu lợi nhuận. Hằng năm, sẽ xếp hạng, đánh giá các cơ sở mua sắm này thông qua khiếu nại của khách. Thực tế cho thấy trong khi chúng ta khó lòng khiến khách từ các thị trường khác rút hầu bao mua sắm thì khách Trung Quốc lại có khả năng mua sắm rất cao, họ được ví là "ví tiền di động của thế giới". Nhưng khi khách đã mua và cung cấp được hóa đơn mua hàng hợp pháp thì khi xuất cảnh, quyền lợi của khách phải được bảo đảm. Khi đã quản lý tốt, có thể cấp phép cho người Trung Quốc hỗ trợ bán hàng. "Thực tế tại Nhật, Hàn Quốc, nhiều cửa hàng thuê người Trung Quốc làm nhân viên bán hàng để phục vụ tốt nhất nhu cầu mua sắm của khách du lịch Trung Quốc" - bà Lê Vàng, Vụ Thị trường, Tổng cục Du lịch, nói.
Bên cạnh đó, ông Nguyễn Văn Tuấn cũng đề cập giải pháp thành lập tổ công tác liên ngành gồm đại diện Sở Du lịch/Sở VH-TT-DL, Sở Tài chính, Sở Công Thương, Sở Công an nhưng chủ trì là Sở Du lịch để tăng cường việc giám sát các cơ sở mua sắm, các cơ sở mua sắm là căn cốt cho việc tồn tại tour 0 đồng. Các đường dây nóng với ngôn ngữ Trung, Hàn, Anh, Nhật, Nga được giao cho các đội phản ứng nhanh nhằm bảo đảm khách dễ dàng phản ánh, khiếu kiện.
Hiểu cho đúng
Ông Lê Kim Nhựt - Giám đốc Công ty TNHH DL Nha Trang Trẻ, Chủ tịch diễn đàn xúc tiến du lịch Nha Trang - cho rằng hơn 2 năm nay ở Nha Trang, các doanh nghiệp lữ hành Trung Quốc phối hợp với doanh nghiệp trong nước tổ chức bay charter (du lịch bao trọn gói, dành riêng cho du khách của một hãng lữ hành) nên hình thức du lịch tour 0 đồng nổi lên. "Phải hiểu cho đúng tour 0 đồng có nghĩa là sau khi bán tour trọn gói cho khách bao gồm máy bay khứ hồi, khách sạn…, các hãng lữ hành không có lợi nhuận, thậm chí bị lỗ. Để bù lại chi phí, các hãng này thường đưa khách đi mua sắm, bán tour địa phương, vận chuyển… nên mới có những tiêu cực như chuyện "nhốt" khách ở các cơ sở mua bán khép kín, bán hàng với giá cắt cổ, chất lượng phục vụ lưu trú giảm, nhiều ông chủ Trung Quốc đứng sau các cơ sở kinh doanh... Phía cơ quan nhà nước không thu được thuế từ doanh nghiệp lữ hành, các cơ sở kinh doanh thương mại trốn thuế…" - ông Nhựt phân tích.
Cửa hàng ở Việt Nam, điều hành từ Trung Quốc
Tại phiên họp hồi tháng 7 của HĐND tỉnh Quảng Ninh, bà Vũ Thị Thu Thủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh này, cho hay các cửa hàng chỉ phục vụ người Trung Quốc ở Quảng Ninh đã bán các sản phẩm cao hơn giá trị thực vài chục, thậm chí hàng trăm lần. Có 8 cửa hàng ở TP Móng Cái và 16 cửa hàng ở TP Hạ Long đều do người Việt Nam đứng tên nhưng trên thực tế, hoàn toàn do người Trung Quốc điều hành từ Trung Quốc. Cũng theo bà Thủy, họ trích những khoản lãi siêu khủng từ việc bán hàng để trả cho các công ty lữ hành Trung Quốc và sau đó các công ty này trả chi phí cho công ty phía Việt Nam. Vì thế mới có chuyện các công ty lữ hành Trung Quốc quỵt tiền của các công ty lữ hành Việt Nam.
và quét mã QR
Bình luận (0)